Wikipedia

Гвинея

Гвине́я Респу́бликасы (фр. République de Guinée) — Көнбатыш Африкада урнашкан дәүләт. Төньякта Сенегал белән, көньяк-көнчыгышта Мали белән, көнчыгышта Кот-д’Ивуар, көньякта Либерия белән, көньяк-көнбатышта Сьерра-Леоне белән, төньяк-көнбатышта исә Гвинея-Бисау белән чиктәш. Көнбатыштан Атлантик океан сулары белән юыла.

Гвинея
фр. République de Guinée
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 2 октябрь 1958
Сурәт
Рәсми исем Guinée, ߖߌ߬ߣߍ߫, République de Guinée[1] һәм ߖߌ߬ߣߍ߬ ߞߊ߲ߓߍ߲
Гомер озынлыгы 60,015 ел[2]
Демоним Guinean, guineai, guineaner, Guineano, Gineyänan, غيني, غينية, غينيون, гвинейцы, guineeni, guineean, guineeană, গিনিয়, guinéen, guinéenne, guineano, guineana, guineani, guineane, ginean, guineanu, guineana, Gvineano, Guinéenne[1], Guinéen[1], Gine, גינאי, גינאית, guineana, guineane, guineani, guinean, غيني, غينية, غينيين, غينيات, Guineach[3], 畿內亞人, 幾內亞人 һәм 几内亚人
Рәсми тел француз теле[4]
Гимн Гвинея гимны[d]
Мәдәният Гвинея мәдәнияте[d]
Шигарь тасвирламасы Work, Justice, Solidarity[d]
Шигарь тексты Travail, Justice, Solidarité, Work, Justice, Solidarity, Труд, справедливост, солидарност, ߓߊ߯ߙߊ ߸ߕߋߟߋ߲ ߸ߢߐ߲߯ߘߍߡߍ߲ һәм Gwaith, Cyfiawnder, Undod
Дөнья кисәге Африка[5]
Дәүләт  Гвинея
Башкала Конакри[d]
Сәгать поясы UTC±00:00[d] һәм Africa/Conakry[d][6]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Көнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы 8°22′40″ т. к. 7°38′16″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы 12°40′ т. к. 13°42′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы 7°11′26″ т. к. 9°06′29″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы 10°37′00″ т. к. 15°21′55″ кб. о.
Геомәгълүматлар Data:Guinea.map
Иң югары ноктасы Нимба[d]
Иң түбән ноктасы Атлантик океан
Идарә итү формасы җөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Гвинея президенты[d]
Ил башлыгы Мамади Думбуя[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Гвинея премьер-министры[d]
Башкарма хакимият башлыгы Амаду Ури Ба[d]
Канунбирү органы Гвинея милли җыелышы[d]
Үзәк банкы Гвинея республикасы үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Германия, Швеция, Кытай Җөмһүрияте, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Гөрҗистан һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7]
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[8], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d][9], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Африка илләре сәүдә хокукын гармонизация оешмасы[d], Интерпол[10][11], ХКТО[d][12][13], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[14], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], АФРИСТАТ[d], Бөтендөнья почта берлеге[15][16], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][17], Франкофония[d], OIPC[d][18], Бөтендөнья метеорология оешмасы[19], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[20], Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d], Мано елгасы дәүләтләре берлеге[d], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][21], Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][22] һәм African Continental Free Trade Area[d][23]
Балигълык яше 18 яшь
Халык саны 12 717 176 (2017)[24]
Ир-ат халкы 6 349 991[25], 6 518 034[25], 6 685 900[25] һәм 6 854 020[25]
Хатын-кыз халкы 6 527 547[25], 6 687 118[25], 6 846 006[25] һәм 7 005 320[25]
Административ бүленеше Боке[d], Конакри[d], Фарана[d], Канкан[d], Киндиа[d], Лабе[d], Маму[d] һәм Нзерекоре[d]
Акча берәмлеге Гвинея франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 16 091 817 842 $[26] һәм 21 227 749 389 $[26]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,465[27]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,299[28]
Эшсезлек дәрәҗәсе 2 ± 1 процент[29]
Нәрсә белән чиктәш Кот-д’Ивуар, Гвинея-Бисау, Либерия, Мали, Сенегал һәм Сьерра-Леоне
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][30]
Челтәр көчәнеше 220 вольт[31]
Электр аергычы төре Europlug[d][31], Schuko[d][32] һәм K төре[d][32]
Әүвәлгесе People's Revolutionary Republic of Guinea[d]
Алыштырган Француз Көнбатыш Африкасы[d]
Кулланылган тел Bainouk-Gunyuño[d], Pular[d], нко теле[d], француз теле, Northern Kissi[d], пулаар теле[d], Dan[d], Mixifore[d], мано теле[d], Jahanka[d], Kakabe[d], Kuranko[d], леле теле[d], басари теле[d], бадьяра теле[d], Pukur[d], ландума теле[d], ялунка теле[d], Nalu[d], мбулунгиш теле[d], вамей теле[d], зиало теле[d], сусу теле[d], Kono[d], Baga Kaloum[d], Baga Sobané[d], Eastern Maninkaka[d], East Limba[d], Sankaran Maninka[d], Toma[d], Manya[d], Guinea Kpelle[d], Konyanka Maninka[d], Guinean Sign Language[d], Kla-Dan[d], Baga Sitemu[d], Baga Manduri[d], Baga Koga[d] һәм манден телләре[d]
Мәйдан 245 857 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт presidence.gov.gn
Һәштәге Guinea
Югары дәрәҗәле Интернет домены .gn
Харита сурәте
Тематик география Гвинея географиясе[d]
Самый густонаселенная городская территория Конакри[d]
Феноменның икътисады Гвинея икътисады[d]
Феноменның демографиясе Гвинея халкы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 1 490 614[33]
Джини коэффициенты 29,6[34]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 18 процент
Тулаем туулар коэффициенты 5,013[35]
Шәһәр халкы 4 700 302[25], 4 869 400[25], 5 042 529[25] һәм 5 220 537[25]
Авыл халкы 8 177 237[25], 8 335 753[25], 8 489 377[25] һәм 8 638 804[25]
Демократия индексы 3,08[36]
BTI Governance Index 3,86[37], 2,62[37], 2,14[37], 4,98[37], 5,15[37], 5,83[37], 5,82[37], 5,98[37] һәм 5,07[38]
BTI Status Index 4,2[37], 3,72[37], 3,42[37], 4,55[37], 4,66[37], 5,08[37], 5,28[37], 5,33[37] һәм 4,6[38]
Туым күрсәткече 35,436[25], 34,944[25], 34,425[25] һәм 33,855[25]
Үлем күрсәткече 9,712[25], 9,847[25], 9,99[25] һәм 9,87[25]
Happy Planet Index score 38,1[39]
Илнең мобиль коды 611
Илнең телефон коды +224
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 117[d], 18[d] һәм 442-020[d]
Номер тамгасы коды RG
Диңгездәге идентификацияләү номеры 632
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Гвинеядә төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Гвинея Викиҗыентыкта

Демография

үзгәртү

Халык саны — 11,1 млн (2009 елның июленә фараз). Төп дин — Ислам (85 %). 8 %ка якын христианнар.

Дин

үзгәртү

Гвинеядә ил халкының (12 млн, 2020 елга) 85 % ы – мөселманнар (күпчелеге Мәлики мәзһәбе сөнниләре, суфичылык вәкилләре бар), 8 % ы ― христианнар, 7 % ы ― җирле традицион диннәргә (анимизм) ышанучылар[40].

Галерея

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  3. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  4. ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
  5. ↑ https://www.workwithdata.com/place/guinea
  6. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2020f/africa
  7. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  8. ↑ https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  9. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/African_Development_Bank
  10. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  11. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/GUINEA
  12. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  13. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/guinea
  14. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  15. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  16. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=136
  17. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  18. ↑ http://icdo.org/who-we-are/members/member-states.html
  19. ↑ https://public.wmo.int/en/members/guinea
  20. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  21. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  22. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_Treaty_on_the_Non-Proliferation_of_Nuclear_Weapons
  23. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/African_Continental_Free_Trade_Area#List_of_signatories_and_parties_to_the_agreement
  24. ↑ база данных Всемирного банка — Бөтендөнья банкы.
  25. ↑ 25,00 25,01 25,02 25,03 25,04 25,05 25,06 25,07 25,08 25,09 25,10 25,11 25,12 25,13 25,14 25,15 25,16 25,17 25,18 25,19 25,20 25,21 25,22 25,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  26. ↑ 26,0 26,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  27. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  28. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  29. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  30. ↑ https://web.archive.org/web/20181225111225/http://chartsbin.com/view/edr
  31. ↑ 31,0 31,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  32. ↑ 32,0 32,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  33. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  34. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  35. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  36. ↑ 2020 Democracy Index
  37. ↑ 37,00 37,01 37,02 37,03 37,04 37,05 37,06 37,07 37,08 37,09 37,10 37,11 37,12 37,13 37,14 37,15 https://www.bti-project.org
  38. ↑ 38,0 38,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/GIN
  39. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=GIN
  40. ↑ "Guinea 2012 International Religious Freedom Report", US State Department, Bureau of Democracy, Human Rights and Labor.

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Гвинея&oldid=4407040