Либе́рия (ингл. Liberia [laɪˈbɪəɹɪə]), рәсми исеме — Либерия Республикасы (ингл. Republic of Liberia) — Африканың көнбатыш ярында урнашкан дәүләт.

Либерия
Flag of Liberia.svg
Байрак
Coat of arms of Liberia.svg
Илтамга
Шигарь The Love Of Liberty Brought Us Here Edit this on Wikidata
Башкала Монровия
Халык саны 5 214 030 (2021, эзләү) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 7 гыйнвар 1822 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC±00:00
Рәсми тел инглиз теле
География
Мәйдан 111,369 км²
Координатлар 6.53333°N 9.75°W Edit this on Wikidata
Сәясәт
Дәүләт башлыгы Джордж Веа
Хөкүмәт башлыгы Джордж Веа
Карта
Икътисад
Акча берәмлеге Либерия доллары
Эшсезлек дәрәҗәсе 4% (2014)[1]
Туу күрсәткече 4.719 (2014)[2]
КПҮИ 0.481 (2021)[3]
Яшәү озынлыгы 62.505 ел (2016)[4]
Джини коэффициенты 35.3 (2016)[5]
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
  • 9-1-1
  • 114 (янгын сакчылары)[6]
  • Электр аергычы төре NEMA 1-15,[7] NEMA 5-15,[8] Europlug,[8] CEE 7/5,[8] Schuko[8]
    Автомобил хәрәкәте ягы уң[9]
    Челтәр көчәнеше 120 вольт,[7] 220 вольт[8]
    Телефон коды +231
    ISO 3166-1 коды LR
    ХОК коды LBR
    Интернет домены .lr


    Этник төркемнәрҮзгәртү

    Халыкка 16 асаба этник төркем һәм күп чит ил азчылыклары керә. Асаба халыклар якынча 95 процентны тәшкил итә. 16 рәсми танылган этник төркемнәргә Кпелле, Басса, Мано, Гио яки Дан, Кру, Гребо, Кран, Ваи, Гола, Мандинго яки Мандинка, Менде, Кисси, Гбанди, Лома, Деи яки Дэвойн, Беллеһ, һәм Америко-Либериялеләр яки Конго халкы керә.

    Кпелле халыкның 20%-тан артыгын тәшкил итәләр һәм Либериядә иң зур этник төркем булып торалар, күбесенчә Бонг Графлыгында һәм үзәк Либериянең янәшә өлкәләрендә яшиләр.[10] Афроамериканнар токымы Америко-Либериялеләр һәм Вест-Индиялеләр, күбесенчә Барбадослылар 2.5%-ны тәшкил итәләр. 1825 елда репатриацияләнгән Конго халыклары токымы Конго халкы һәм Афро-Кариблылар 2.5%-ны тәшкил итәләр. Бу ике соңгы төркем 19-ынчы гасырда сәяси контроль куйганнар һәм аны 20-енче гасырда да тотканнар.

    Сәүдәгәрләр буларак күп иммигрантлар килгән һәм бизнес җәмәгатенең зур өлеше булып киткәннәр, шуларга Ливанлылар, Һиндлеләр, һәм башка Көнбатыш Африкадан кешеләр керә. Этник Либериялеләр һәм Ливанлылар арасында катнаш никаһлар проценты зур, нәтиҗәдә күп катнаш халык Монровия янында яши. Европа чыгышлы Ак Африканнар булган Либериялеләрнең кечкенә азчылыгы илдә яши.

    ДиннәрҮзгәртү

    2008 елгы халык санын исәпкә алу мәгълүматлары буенча, Либерия халкының 70,5 % ы христиан динен тота[11]. Мөселманнар 27,6 % тәшкил итә.

    Төп халыкларның традицион диннәрен халыкның 0,5 % ы тота, 0,4 % ы бернинди дин дә тотмый.

    Калып:Африка Берлеге

    ИскәрмәләрҮзгәртү

    1. http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
    2. http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    3. https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
    4. http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    5. https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
    6. "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
    7. 7,0 7,1 "World Plugs"; архивлау датасы: 6 февраль 2018; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе; архив URL: https://web.archive.org/web/20180206033008/http://www.iec.ch/worldplugs/list_bylocation.htm.
    8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
    9. http://chartsbin.com/view/edr; архивлау датасы: 25 декабрь 2018; архив URL: https://web.archive.org/web/20181225111225/http://chartsbin.com/view/edr.
    10. Fiske, Alan. Kpelle.
    11. International Religious Freedom Report 2010: Liberia. United States Department of State (November 17, 2010).