Әсәкәй районы

Әсәкәй районы (рус. Асекеевский район) — Ырынбур өлкәсе составына керүче муниципаль район.

Әсәкәй районы

Байрак Герб
Башкала	Әсәкәй
Халык исәбе	17 886 (1 гыйнвар 2018)
Нигезләнгән	1928 һәм 16 июль 1928
Вакыт зонасы	UTC+05:00
География
АТБ	Ырынбур өлкәсе
Мәйдан	2,369.06 км²
Координатлар	53.57°N 52.8°E

Административ үзәк — Әсәкәй авылы.

Халык

1939	1959	1970	1979	1989	2002	2010
23 327	35 387	33 599	27 898	24 682	24 492	21 050

Милли состав (2010): татарлар — 49,5%, руслар — 36,4%, мордва — 4,5%, казакълар — 2,4%, украиннар — 2,3%, чуашлар — 2,0%.

Татарлар

Тарихы

Борынгы татар авыллары (18 йөзнең 2 нче яртысында нигез салына) — Әсәкәй, Иске Солтангол, Иске Колшәрип, Котлый. Бу авыллар Яңа Мәскәү юлы төзелә башлагач барлыкка килә. 1917 елга кадәр Әсәкәй районы территориясендә 12 мәчет, 5 мәктәп, татар-рус земство мәктәбе эшли. 1930-еллар урталарында татарча «Кыр ударниклары» газетасы нәшер ителә. Совет чорында районның 15 мәктәбендә татар теле фән буларак укытыла.

Хәзерге торышы

1993 елдан ТИҮ бүлекчәсе эшли, 1998 елда ул Милли-мәдәни мөхтәрият итеп үзгәртелә. 1990-еллар башыннан атнага 3 тапкыр татарча радиотапшырулар алып барыла, ТР телевидениесе тапшырулары кабул ителә.

Районда туган күренекле шәхесләр

• Ягъфәр Әхмәтшин (1924, Котлый - 1945, Польша), Советлар Берлеге Каһарманы.
• Марат Хөснетдинов (1937, Әсәкәй), ССРБ (1972-1986), РФ (1994-2000) министры урынбасары.

Һәйкәлләр

Муса Җәлилгә һәйкәл

Район үзәгендә һәйкәлләр бар:

• А.С. Пушкинга һәйкәл
• Муса Җәлилгә һәйкәл

Административ бүленеш

Әсәкәй районы составына 21 авыл шурасы керә.

Тышкы сылтамалар

• Рәсми сайт 2014 елның 13 май көнендә архивланган.