Яшел Үзән
Бу мәкаләнең латин әлифбасындагы игезәге бар.
| Яшел Үзән | |
|---|---|
.gif) .png) | |
| Ил | Русия |
| Республика | Татарстан |
| Муниципаль район | Яшел Үзән районы |
| Координатлар | 55°51'N, 48°31'E |
| Мэр | Александр Тыгин[1] |
| Нигезләнгән | 1865 |
| Элеккеге исемнәр | Кабачище |
| Халык саны | 97 651 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+3 |
| Телефон коды | +7 84371 |
| почта индекслары | 422540-422551 |
| Рәсми сайт | zelendol.ru/ |
| Кардәш шәһәрләр | Кронштадт һәм Дзержинск[2] |
| Кардәш шәһәрләр | Кронштадт һәм Дзержинск[2] |
Яшел Үзән (урыс. Зеленодольск) — Рәсәй Федерациясенең шәһәре (1932), 1958 елдан алып, Татарстан Республикасы Яшел Үзән районы административ үзәге, (1990 елга кадәр Татар АССР). "Яшел Үзән муниципаль районы" муниципаль берәмлегенең үзәге.
2014 елның 29 июленнән РФ Хөкүмәте «Об утверждении перечня моногородов» №1398-р карары (13.05.2016 төз.) буенча Рәсәй Федерациясе аеруча катлаулы социаль-икътисади хәлдәге моношәһәрләр исемлегенә кертелгән.[3]
Эчтәлек
ГеографияҮзгәртү
КлиматҮзгәртү
- Уртача еллык температура — +3,4 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 3,2 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 69,9%
| Яшел Үзән климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Уртача температура, °C | −10,5 | −10,6 | −5,5 | 4,9 | 13,5 | 18,5 | 20,4 | 17,9 | 12,2 | 4,5 | −4,4 | −9,7 | 4,4 |
ТарихҮзгәртү
XIX гасырда ул Кабачище авылы дип беленгән, аннары аның исеме Паратск затоны булып торган
1928 елдан бирле – Яшел Үзән елга порты
1932 елда шәһәр статусы бирелде
1938 елдан башлап Яшел Үзән районы үзәге
Шәһәрдә туган танылган шәхесләрҮзгәртү
- Фәрит Газизуллин (1946), РФ элекке министры, «Газпром» ААҖ директорлар шурасы әгъзасы.
- Рәшит Кәлимуллин (1957), РФ композиторлар берлеге рәисе (2015 елның декабреннән).
ХалыкҮзгәртү
| 1897[4] | 1939[5] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 090 | ~30 200 | 60 472 | 76 961 | 84 504 | 94 079 | 100 139 | 97 651 |
Милли составҮзгәртү
| Милләт | 1939[12] | 1970[13] | 1979[13] | 1989[13] | 2002[14] | 2010[15] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| урыслар | 74,9% | 69,7% | 69,2% | 67,0% | 64,5% | 61,6% |
| татарлар | 21,5% | 26,5% | 27,1% | 29,1% | 32,6% | 35,4% |
| чуашлар | 0,9% | ?% | ?% | 1,3% | 0,9% | 0,9% |
СәнәгатьҮзгәртү
- А.М. Горький исемендәге кораб төзү заводы
- Серго исемендәге завод («ПОЗиС» ААҖ)
- Фанер-җиһаз комбинаты
- Фанир заводы
- Шпаллар сеңдерү заводы
- Җиһаз фабрикасы
- Трикотаж фабрикасы
- Тегү фабрикаласы
- Сөт комбинаты
- Икмәк комбинаты
МәгарифҮзгәртү
- Механика көллияте
- Кораб төзелеше техникумы
- Медицина укуханәсе
МәдәниятҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ http://www.zelenodolsk.ru/article/11658
- ↑ 2,0 2,1 http://admdzr.ru/ru/informaciya/gorod/o-gorode/goroda-pobratimyi.html
- ↑ Распоряжение Правительства РФ от 29.07.2014 N 1398-р «Об утверждении перечня моногородов»
- ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
- ↑ http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/mendeleevsk/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39_ra.php?reg=2381
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Мустафин М.Р, Хузеев Р.Г. Всё о Татарстане (Экономико-географический справочник). — Казань, 1994
- ↑ 2002 ел сан алу базасы
- ↑ 2010 ел сан алу базасы