Ринат Баттал
Ринат Баттал (псевдоним), Ринат Гыймазетдин улы Батталов (1948 елның 17 июне, ТАССР, Әгерҗе районы, Ырыс — 2018 елның 4 мае, РФ, Удмуртия, Ижау) — язучы, журналист, Удмуртия язучылар берлегенең татар язучылары бүлеге җитәкчесе, Татарстан (2004) һәм Удмуртия (2005) язучылар берлекләре, РФ журналистлар берлеге әгъзасы, Удмуртиянең атказанган журналисты, Риза Шәфи һәм С. Сөләйманова (2015) исемендәге премияләр лауреаты.
| Ринат Баттал | |
|---|---|
 | |
| Тугач бирелгән исеме: | Ринат Гыймазетдин улы Батталов |
| Туу датасы: | 17 июнь 1948 |
| Туу урыны: | ТАССР Әгерҗе районы Ырыс авылы |
| Үлем датасы: | 4 май 2018 (69 яшь) |
| Үлем урыны: | РФ, Удмуртия, Ижау |
| Милләт: | татар |
| Ватандашлык: |  ССРБ→ Русия |
| Эшчәнлек төре: | язучы, журналист |
| Юнәлеш: | поэзия,проза |
| Жанр: | шигырь, хикәя |
| Иҗат итү теле: | татар теле |
| Премияләр: | Саҗидә Сөләйманова премиясе (2015) |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
1948 елның 17 июнендә Татарстан АССР Әгерҗе районы Ырыс авылында[1] туган. Удмурт АССР Алнаш районы Гөлширмә мәктәбен, Минзәлә авыл хуҗалыгы техникумын, Удмурт дәүләт университетын (Ижау) тәмамлаган. Авиация радисты булып хәрби хезмәтне үткән.
- 1970-1974 елларда Салагыш авыл шурасы сәркатибе.
- 1974-1975 елларда «Җиңү юлы» газетасы (Әгерҗе районы) хезмәткәре.
- 1975 елдан «Агрохолодмаш» берләшмәсендә (Ижау) инженер, мастер, һөнәри берлек комитеты рәисе.
- 1998 елдан «Мир» хуҗалыгында инженер.
2018 елның 4 маенда вафат, Әгерҗе районы Уразай авылы зиратында җирләнә[2].
Иҗаты үзгәртү
1959 елда «Ленин юлыннан» газетасында беренче мәкаләләре күренә. 1970 елда «Җиңү юлы» газетасында шигырьләре дөнья күрә. 1990 еллардан шигырьләре, язмалары Татарстан («Ватаным Татарстан», «Казан утлары», «Мәйдан», «Якташлар»), Удмуртия («Удмурт дунне», «Яңарыш») газета-журналларында басыла. Удмуртиядә 1997 елда татар авторларының «Язмышлар авазы» исемле шигырьләр җыентыгында уннан артык шигыре басыла[3]. Шигырьләре, хикәяләре тупланган берничә китап авторы.
2004 елның гыйнварында ТР язучылар берлегенең Кабул итү коллегиясе карары нигезендә (рекомендация бирүчеләр, тәкъдим итүчеләр Р. Шәфи, М. Вәлиев, Г. Гомәр) ТР язучылар берлеге идарәсе Ринат Гыймазетдин улы Батталовны Татарстан язучылар оешмасына әгъза итеп кабул итә[4].
Удмуртия язучылар берлегенең татар язучылар бүлеген булдыруда зур хезмәт куйды, аның җитәкчесе булды.
2005, 2011 елларда Татарстан һәм Удмуртия язучылар берлекләре арасында килешү төзүдә башлап йөри[5].
«Яңарыш» газетасы (Ижау) каршында оешкан Риза Шәфи исемендәге әдәби-иҗат берләшмәсен җитәкли.
«Яңарыш» газетасында «Ижау – иҗат мәйданы», «Әдәби сәхифә» рубрикаларын алып бара.
Китаплары үзгәртү
- Гомер сагышларым: шигырьләр. Казан: РИЦ Школа, 2000.
- Агымсуда – акчарлак: шигырьләр, хикәяләр. Казан: Матбугат йорты, 2002.
- Гомер учагы: шигырьләр. Казан: ТКН, 2008.
Иҗаты турында үзгәртү
- Мостафин Ш. Кардәшлеккә чикләр юк. «Казан утлары», 1999 ел, № 8.
- Хөрмәтова Н. Агымсуда – акчарлак. «Якташлар», 2002 ел, № 6.
- Фәләх А. Читтәгеләр чит түгел. «Мәйдан», 2002 ел, № 7.
- Сафин Г. Агымсуда – акчарлак. «Яңарыш», 2002 ел, 28 июнь.
- Bәли-Барҗылы М. Ырыс егете. «Ватаным Татарстан», 2002 ел, 20 ноябрь.
- Нуртдинов З. Сагындыра туган жир. «Яңарыш», 2002 ел, 20 ноябрь.
Бүләкләре, мактаулы исемнәре үзгәртү
- Удмуртиянең атказанган журналисты
- Риза Шәфи исемендәге премия
- 2015 ― Саҗидә Сөләйманова премиясе — «Миһербанлык чишмәсе» китабы (Казан: ТКН) өчен.
Хәтер үзгәртү
- 2020 ел ― Удмуртия башкаласы Ижау шәһәрендә ТР язучылар берлеге әгъзасы, шагыйрь Ринат Баттал истәлегенә мемориаль такта ачыла. Истәлек тактасы язучы 1994―2018 елларда яшәгән йорт (Гагарин урамы, 37) диварына куелган. Мемориаль тактаны ачу чарасында ТР язучылар берлеге рәисе Данил Салихов, шагыйрь Рифат Корбанов (Рифат Җамал) һ. б. катнаша[6].
Чыганаклар үзгәртү
- Әдипләребез: биобиблиографик белешмәлек. 2 томда (төзүчеләре Р.Н. Даутов һәм Р.Ф. Рахмани). Казан: ТКН, 2009.
- Писатели и литературоведы Удмуртии: Биобиблиографический справочник (сост. А.Н. Уваров). Ижевск, 2006.
Әдәбият үзгәртү
- Кайда да йөрәктә (төзүчеләр И. Ибраһимов, Р. Хәннанов). Казан, 2012. ISBN 978-5-85247-611-1
Сылтамалар үзгәртү
- Баттал Ринат «Матбугат.ру» сайтында
- Ринат Баттал «Әдипләр» порталында 2017 елның 23 июнь көнендә архивланган.
- Батталов Ринат Гимазетдинович 2016 елның 18 ноябрь көнендә архивланган.
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Әгерҗе районының юкка чыккан авылы
- ↑ Шагыйрь һәм хикәяче Ринат Баттал вафат. 2018 елның 7 май көнендә архивланган. Татар-информ МА, 04.05.2018
- ↑ Ижауда әдәби түгәрәк эшен җанландырды. Азатлык Радиосы, 19.04.2013
- ↑ Ринат Баттал. Казан утлары, 2004 ел, № 4
- ↑ Удмуртиядә татар язучыларына мөмкинлекләр бар. Азатлык Радиосы, 07.04.2011
- ↑ Мемориаль такта ачылды. Казан утлары, 2020 ел, № 12, 191нче бит