Милләт Мәҗлесе
Милләт Мәҗлесе (Эчке Россия һәм Себер төрки-татарларының Милләт Мәҗлесе) - 1917-1918 елларда төрки-татарлар парламенты.
Милләт Мәҗлесе | |
Нигезләнү датасы | 20 ноябрь 1917 |
---|---|
Басма орган | Корылтай һәм Алтай |
Дәүләт | İdel-Ural ştatı |
Бәйле оешмалар | Идел-Урал штатын гамәлгә кертү һәйәте һәм Милли Идарә |
Штаб-фатирының урнашуы | Уфа, РСФСР |
Гамәлдән чыгу датасы | 28 март 1918 |
Бөтенрусия мөселманнарының икенче корылтае (1917, июль) карары жирлегендә Эчке Россия һәм Себер мөселманнарының киләчәген билгеләү өчен Уфа шәһәрендә жыела.
1917 елның 20 ноябреннән 1918 елның 11 гыйнварына кадәр Идел-Урал Штаты башкаласы Уфа шәһәрендә эшли. 110 лап депутат катнаша (чама белән һәр 50 мең сайлаучыдан 10 кеше),
Мәҗлестә булачак мохтариятның башкарма идарәсе — Милли Идарә сайлана. Мәҗлес барышында кануннар проектын әзерләү, мандат, мәгариф, финанс, дини мәсьәләләр һ.б. буенча кәмисияләр эшли.
Милләт Мәҗлесе Совет хакимиятен рәсми танымый, Идел-Урал Штатын төзү турында карар кабул итә. Шул максатка ирешү өчен Идел-Урал Штатын гамәлгә кертү һәйәтен (01-04.1918) сайлый.
Бәхәсләр барышында булачак дәүләт төзелешенә кагылышлы ике төркем («төркичеләр», «тупракчылар») барлыкка килә. Баштарак милли-мәдәни мохтарият тарафдарлары - төркичеләр (Садри һәм Әхмәтһади Максудилар, Гаяз Исхакый, Закир Кадыйри, Гомәр Терегулов һ.б. — барлыгы 50 ләп депутат) өстенлек итә, аннары тупракчылар — территориаль автономия тарафдарлары (Ильяс Алкин, Һади Атласи, Галимҗан Ибраһимов, Сәлах Атнагулов, Габделбари Баттал, Сәлимгәрәй Җантурин, Сәгыйтьмөхәммәт Янкылычев, Галимҗан Шәрәф һ.б. — баштарак 37 депутат) җиңә.