Күпмилләтле дәүләт

Күпмилләтле дәүләт - халкы ике яки күбрәк этник төркемнән торган дәүләт. Бүгенге көндәге барлык милли дәүләтләр диярлек күпмилләтле булып торалар.

Илләрнең халык санында иң эре этник төркемнең өлеше харитасы.[1] * Куе сары: 85 % һәм югарырак. * Сары: 65—84 %. * Ачык сары: 64 % һәм түбәнрәк. * Зәңгәр: традицион этник билгеләмәләр кулланыла алмый. Этник төркемләү урынына тән тиресе төсе кулланыла.

Нинди дәүләтне күпмилләтле санау өлкәсендәге бәхәсләр, берәр "милләт" дип билгеләнгән төркемнең күп вәкилләре үзләрен берьюлы ике милләт белән бәйли алуларына бәйле. Илан Пелег белдергәненчә,

Бөекбританиядә берәү берьюлы шотланд һәм британ була ала, АКШта - яһүд and американ, Нигериядә - игбо һәм нигериялы... Икенче яктан, берьюлы словак һәм маҗар, гарәп һәм израилле, бретон һәм француз була алу авыр.[2]

Күпмилләтле дәүләтләр чоры үзгәртү

1993 елда в Принстон университетында бастырылган «Этник низаглар һәм халыкара иминлек» («Ethnic Conflict and International Security») хезмәтенә кергән «Эчке сәясәт һәм этник низаглар» («Domestic politics and ethnic conflict», Brown, Michael E.) мәкаләсендә Дэвид Уилш (David Welsh) исемле галим 180 суверен дәүләтләрдән 20 азрагы очрагында гына этник яки милли яктан гомоген булулары турында сүз йөртергә мөмкин турында сөйли; тик бу да аларда яшәүче милли азчылыклар ил халкының 5%-тан кимрәк булганда гына.[3] Бу карашка нигезләнеп, Саджит Чудри (Sujit Choudhry 2012 елның 27 апрель көнендә архивланган.) «качан булса этномәдәни яктан гомоген дәүләтләрнең үсеш чоры күзәтелгән булса да, бүгенгә килгәндә ул бетте» дип белдерде.[4]

Россия мәгариф системасындагы стандарт билгеләмәсе үзгәртү

В Россияда урта (тулы) гомуми мәгариф өчен белем бирү стандартының «география» дисциплинасына кергән билгеләмә буенча [5] «күпмилләтле» дип дәүләт чикләре эчендә берничә этнос яшәгән дәүләтләр атала. Шулай ук алар түбәндәге төркемнәргә бүленә:

Күпмилләтле дәүләтләр үрнәкләре үзгәртү

Күп мигрантлар килүләре аркасында, Европа Берлеге илләре әкренләп күпмилләтле дәүләтләргә әверелә бара.[6][7]

Тарихи күпмилләтле дәүләтләр үзгәртү

Шулай ук карагыз үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. Дөньяның бар дәүләтләрнең этник төзелеше турында мәгълүмат бирүче Үзәк күзләү идарәсе тарафыннан чыгарылган The World Factbook басмасының 2000-2008 еллардагы мәглүматлары World Factbook / Field Listing :: Ethnic groups 2019 елның 6 гыйнвар көнендә архивланган.
  2. Ilan Peleg, 'Classifying Multinational States' in Democratizing the Hegemonic State (Cambridge University Press, 2007), pp. 78-80. Инглизчәсе:

    One can be a Scot and a Brit in the United Kingdom, a Jew and an American in the en:United States, an Igbo and a Nigerian in Nigeria... One might find it hard to be a Slovak and a Hungarian, an Arab and an Israeli, a Breton and a Frenchman

    .
  3. Welsh, David (1993). "Domestic politics and ethnic conflict". in Brown, Michael E.. Ethnic Conflict and International Security. Princeton: Princeton University Press. pp. 43–60. ISBN 0691000689. http://books.google.co.uk/books?id=cstjhpRd-F4C&pg=PA43&lpg=PA43&dq=domestic+politics+and+ethnic+conflict&source=bl&ots=AtT0TULmh8&sig=m9Xo_rrOsaBV8wBU1AnMfufV3pI&hl=en&ei=n9NiSr-3NKWUjAfV4q37Dw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1. 
  4. Choudhry, Sujit (2008). "Bridging comparative politics and comparative constitutional law: Constitutional design in divided societies". in Choudhry, Sujit. Constitutional Design for Divided Societies: Integration or Accommodation?. Oxford: Oxford University Press. pp. 3–40. ISBN 0199535418. 
  5. 5,0 5,1 [1] 2013 елның 17 апрель көнендә архивланган. География для среднего (полного) общего образования (профильный уровень). 3. (үле сылтама)
  6. Kelemen, R. Daniel. (2007). Калып:PDFlink In Making History: State of the European Union, Vol. 8, edited by Sophie Meunier and Kate McNamara, Oxford University Press, p. 52.
  7. A Union of Diversity: Language, Identity and Polity-Building in Europe