Ираида Йосыпова

Ираида Йосыпова
	Ираида Йосыпова
Төп мәгълүмат
Тулы исеме	Ираида Рафаэль кызы Йосыпова
Туу көне	20 февраль 1962 (62 яшь)
Туу урыны	СССР, Төрекмәнстан ССР, Ашхабад
Эшчәнлек еллары	1987 - х. в.
Дәүләт	СССР→; РФ
Һөнәрләр	композитор, кино режиссеры
Жанрлар	опера
Iraida Yusupova - YouTube

Ираида Йосыпова, Ираида Рафаэль кызы Йосыпова (Ираида Рафаэльевна Юсупова, 1962 елның 20 феврале, СССР, Төрекмәнстан ССР, Ашхабад) ― композитор һәм медиарәссам, эксперименталь кино режиссеры; симфонияләр һәм кантаталар, камера инструменталь һәм электроакустик композицияләр, спектакльләргә һәм кинофильмнарга музыка авторы, композитор-концептуалист, «стихияле полифония» методын иҗат итүче, дөньяда беренчеләрдән булып медиаопера жанрында эшли башлаган композитор.^[1]

Википедиядә Йосыпов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Тәрҗемәи хәле

1962 елның 20 февралендә ^[2] Ашхабадта рус-татар гаиләсендә туган. Симферополь музыка училищесын, 1987 елда Н. Н. Сидельников сыйныфы буенча Мәскәү консерваториясен тәмамлаган. Дармштадтның Яңа музыка курслары стипендиаты (1998).

«Альтернатива», «Мәскәү көзе», «Мәскәү форумы» фестивальләрендә, башка бик күп халыкара музыка фестивальләрендә даими катнашучы. «Гент-Москва-Гент» (Бельгия), Klang och Rubel (Швеция) халыкара музыка фестивальләрендә, Локенхаузда Гидон Кремер фестивалендә, шулай ук Пушкин театр фестивальләрендә (Псков һәм Ырынбур) һәм «Бах-ХХІ» фестивалендә (Страсти по Матфею-2000 проекты) катнашкан. ^[3]

2001 елда «Время МН» газетасында бәйсез тәнкыйтьчеләр рейтингында «илебезнең иң күренекле композиторлары унлыгы»на кергән.

Иҗаты

П. Б. Шелли(рус.)татар., Э. Дикинсон(рус.)татар., А. С. Пушкин, М. Ю. Лермонтов, Б. Л. Пастернак, А. И. Введенский, Г. Н. Айги, Д. А. Пригов, Вяч. Курицын һ. б. текстларына берничә опера, музыка, электроакустик музыка, камера һәм симфоник әсәрләр, хор һәм вокаль әсәрләр (өч опера, ике симфония, алты кантата, күп симфоник, камера һәм электроакустик композицияләр, кино һәм спектакльгә музыка) авторы.

Ираида Йосыпованың музыкасы Алмания, Австрия, Бельгия, Швейцария, Швейцария, АКШ, Италиядә башкарыла, шулай ук BBC радиопрограммаларында (Лондон), Кельн радиосында, Россия радиосында, «Орфей» радиосында, «Культура», «НТВ», «РТР» телеканалларында яңгырый.^[3]

Мәскәү Яңа Кино Мәктәбендә махсус предмет укытучысы. ^[4]

Кайбер музыкаль әсәрләре

Игорь Стравинский итәлегенә октет (1989)
Н. Сидельников истәлегенә кечкенә оркестр өчен Җилләр розасы (1993)
Бабил сере, симфония (1994)
Венераның тууы, симфоник оркестр һәм фонограмма өчен (1995)
Чиста акыл тәнкыйте кечкенә оркестр өчен (1995)
Сион тавында гыйффәтлеләр җыры Дмитрий Покровский ансамбле, скрипка, ике виолончель, клавишалы гөсләләр һәм фонограмма өчен (1997)
«Фауст»тан фрагментлар, мистерия (1999)
Демьян падишаһ (бер актлы опера, Л. Десятников һ. б. белән бергә коллектив проект, 2001)
Көтүчеләр һәм Фәрештәләр, Вера Павлова(рус.)татар. текстларына мистерия-лубок (2002)
Кечкенә аккургаш солдат камера ансамбле өчен (2003)
Эйнштейн һәм Маргарита (Вера Павлова либреттосы буенча медиаопера, фильм – 2005, сәхнә премьерасы – 2006)
Оҗмахка рәхим итегез, медиа балет (2006, Данте Алигьери Данте буенча)

Кайбер фильмнары

Терменның соңгы сере (мокьюментари-фильм, 2005)
Эйнштейн һәм Маргарита (2006) ^[5]
Эмбиент (Гүзәл амбиентларда гүзәл тавышлар, 2009) ^[6]
Кошлар (2011) ^[7] ^[8]^[9]

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

1995 – Халыкара электроакустик конференциянең композиторлар рейтингында икенче урын (Бостон, Беркли-колледж).
2005 – Сарытау кинофестиваленең «Эксперименталь кино» номинациясендә режиссура премиясе (А. Долгин белән берлектә) ― «Терменның соңгы сере» фильмы өчен.
2007 – «Алтын битлек» милли театр премиясе номинанты һәм Rusk-Off фестиваленең «Courtens d ' Or» премиясе лауреаты ― «Эйнштейн һәм Маргарита» операсының автор медиа-версиясе өчен.

Гаиләсе

Ире – оператор һәм режиссер Александр Долгин (1958―2019).^[10]

кызы Настя, музыкант-органчы.

Искәрмәләр

↑ «Во-первых, музыкального концептуализма не существует, во-вторых, он развивается». НОЖ knife.media
↑ Сегодня, 20 февраля, исполняется 51 год Ираиде Юсуповой. Академическая музыка XXI века
↑ ^3,0 ^3,1 Ираида Юсупова - композитор. Кино-Театр.Ру(рус.)
↑ Ираида Юсупова / Преподаватели. Московская Школа Нового Кино
↑ Эйнштейн и Маргарита, или обретенное в переводе. әлеге чыганактан 2020-06-29 архивланды. 2023-02-09 тикшерелгән.
↑ Показ фильма состоялся в рамках "Ночь в музее" в ЦДХ.
↑ Фильм Птицы (Россия, 2011) – Афиша-Кино.
↑ Ираида Юсупова и Александр Долгин. Фильм “Птицы” | T.R.Ru. әлеге чыганактан 2021-05-07 архивланды. 2023-02-09 тикшерелгән.
↑ Ираида Юсупова и Александр Долгин. Птицы: не изображая жертву. Advertology.Ru
↑ ДОЛГИН Александр (Персоналия). KINOGLAZ

Сылтамалар

Страница на сайте Института Pro Arte (рус.), (ингл.)
Страница на сайте Композиторы XXI века (ингл.)
Дискография
Интервью «Новой газете», январь 2007 2008 елның 5 сентябрь көнендә архивланган.
Фотография, биография (ингл.)
Ираида Юсупова в программе «Актуальная музыка» 24.10.2012
Интервью с Ираидой Юсуповой (2011). YouTube, 48:24

[1] «Во-первых, музыкального концептуализма не существует, во-вторых, он развивается». НОЖ knife.media

[2] Сегодня, 20 февраля, исполняется 51 год Ираиде Юсуповой. Академическая музыка XXI века

[:0-3] 3,0 ^3,1 Ираида Юсупова - композитор. Кино-Театр.Ру(рус.)

[4] Ираида Юсупова / Преподаватели. Московская Школа Нового Кино

[5] Эйнштейн и Маргарита, или обретенное в переводе. әлеге чыганактан 2020-06-29 архивланды. 2023-02-09 тикшерелгән.

[6] Показ фильма состоялся в рамках "Ночь в музее" в ЦДХ.

[7] Фильм Птицы (Россия, 2011) – Афиша-Кино.

[8] Ираида Юсупова и Александр Долгин. Фильм “Птицы” | T.R.Ru. әлеге чыганактан 2021-05-07 архивланды. 2023-02-09 тикшерелгән.

[9] Ираида Юсупова и Александр Долгин. Птицы: не изображая жертву. Advertology.Ru

[10] ДОЛГИН Александр (Персоналия). KINOGLAZ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]