Балезино районы

Балезино районы
Герб;	Байрак;
Ил	Россия
Статус	муниципаль район
Төбәк	Удмуртия
Административ үзәк	Балезино
Нигезләү датасы	15 июль 1929
район башлыгы	Мөгалимов Ришат Шәйхразый улы
Рәсми телләр	удмурт, рус
Халык саны (2015)	↘32 328
Халык тыгызлыгы	13.28 кеше/км² кеше/км²
Мәйдан	2434,7 км²
Сәгать поясы	MSK (UTC+4)
http://balezino.udmurt.ru/
Балезино районы Викиҗыентыкта

Балезино районы (рус. Балезинский район, удм. Балезино ёрос) — Удмуртиянең төньяк-көнчыгышында урнашкан муниципаль район.

Административ үзәге — Балезино бистәсе.

География

Чиктәшлек

Як	Район яки регион
Төньяк	Киров өлкәсе (Афанасьево районы)
Көнбатыш	Глазов районы
Көньяк-көнчыгыш	Красногорское районы
Көньяк	Игра районы
Көнчыгыш	Кез районы

Районның төньягы Югары Чулман калкулыгында, ә көньягы — Красногорское калкулыгында урнашкан; район җире аша Чүпче, Кеп, Лопья, Чулман, Пызеп, Люк, Юнда, һ. б. елгалар ага.

Тарих

Район 1929 елның 15 июльдә элекке Глазов өязенең Балезино һәм Ягошур волостьларның 20 авыл советыннан төзелә. 1963 елда район нигезендә Балезино авыл районы барлыкка килә, аның составына Карсовай һәм Красногорское районнарның өлешләре керә. 1965 елда район хәзерге чикләренә керә.

Халык

1970^[2]	1979^[3]	1989^[4]	2002^[5]	2010^[6]
50 462	45 446	43 555	38 443	34 615

Милли состав: арлар — 57,6 %, руслар — 30,9 %, татарлар — 9,8 % (2002 җанисәбе буенча). Татарлар Кистем һәм Люк авыл җирлекләрендә күпләп яши.

Танылган шәхесләр

Сәмигулла Касыймов — Ватандашлар сугышы каһарманы, ТАССР дәүләт эшлеклесе (Кистем авылыннан).
Галиулла Касыймов — Ватандашлар сугышы каһарманы, ТАССР, Кырым АССР дәүләт эшлеклесе (Кистем авылыннан).
Энвиль Касыймов (1961―2020), журналист, рәссам. Удмуртиянең атказанган мәдәният хезмәткәре.

Демография

Халык саны
1959^[7]	1970^[8]	1979^[9]	1989^[10]	2002^[11]	2009^[12]	2010^[13]	2011^[14]	2012^[15]	2013^[16]
42 062	↗50 462	↘45 446	↘43 555	↘38 443	↘36 635	↘34 617	↘34 466	↘33 896	↘33 437
2014^[17]	2015^[1]
↘32 810	↘32 328

Адимнистратив бүленеш

Авыл җирлеге	Административ үзәге	Торак пунктларның саны	Халык саны, кеше^[18]	Мәйдан, га^[19]
Балезино шәһәр җирлеге	Балезино	1	16121	1046
Андрейшур авыл җирлеге	Андрейшур	12	1517	10274
Олы Варыж авыл җирлеге	Олы Варыж	3	314	4724
Верх-Люкино авыл җирлеге	Верх-Люкино	10	508	6830
Воегурт авыл җирлеге	Воегурт	15	2934	13300
Исаково авыл җирлеге	Исаково	7	914	7512
Каменное Заделье авыл җирлеге	Каменное Заделье	7	671	7332
Карсовай авыл җирлеге	Карсовай	17	2482	28987
Кистем авыл җирлеге	Кистем	5	994	7100
Киршонки авыл җирлеге	Киршонки	9	459	5286
Кожиль авыл җирлеге	Кожило	8	2210	7186
Люк авыл җирлеге	Люк	5	910	7894
Пыбья авыл җирлеге	Пыбья	5	742	5675
Сергино авыл җирлеге	Сергино	13	1053	14514
Турецкое авыл җирлеге	Турецкое	2	530	4401
Эркешево авыл җирлеге	Эркешево	7	755	7205
Юндин авыл җирлеге	Юнда	10	1503	14990

Социаль инфраструктура

Мәгариф системасы үз эченә 33 мәктәп, 32 балалар бакчасы һәм №33 профессиональ училищесы ала. Медицина ярдәмен ике хастаханә һәм 40 фельдшер-акушерлык пункты күрсәтә. Шулай ук районда 34 мәдәният йорты, балалар йорты, 27 китапханә һәм бер музей эшли.

Икътисад

Промышленность

ААҖ «Балезинский литейно-механический завод»
ООО «Балезинский деревообрабатывающий комбинат»
ОАО «Балезинское ремонтно-техническое предприятие» — авыл хуҗалыгы техниканы ремонтлау.
ООО «Спиртзавод „Балезинский“»

Транспорт

Район җире аша тимер юл уза, 8 станция һәм туктау пункты урнаштырган.

Фотогалерея

Сергино авылы янында Чулман елгасы
Балезинода тимер юл станциясе
Тимер юл вокзалы

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 Каталог населённых пунктов Удмуртской Республики на 1 января 2015 года. әлеге чыганактан 2015-03-21 архивланды. 2015-03-21 тикшерелгән.
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ [4]
↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-01-26
↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. әлеге чыганактан 2013-10-10 архивланды. 2013-10-10 тикшерелгән.
↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года. Численность наличного населения городов, поселков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям. әлеге чыганактан 2013-10-14 архивланды. 2013-10-14 тикшерелгән.
↑ Всесоюзная перепись населения 1979 г.
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. әлеге чыганактан 2011-08-23 архивланды.
↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. әлеге чыганактан 2014-01-02 архивланды. 2014-01-02 тикшерелгән.
↑ Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года. 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи человек и более. әлеге чыганактан 2013-11-14 архивланды. 2013-11-14 тикшерелгән.
↑ Удмуртия. Оценка численности населения на 1 января текущего года 2009-2014 годов
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
↑ [5](үле сылтама)
↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2012-01-15, retrieved 2012-01-26

Тышкы сылтамалар

Удмуртиянең Кистем авылын читтә дә таныйлар

[2015BR-1] 1,0 ^1,1 Каталог населённых пунктов Удмуртской Республики на 1 января 2015 года. әлеге чыганактан 2015-03-21 архивланды. 2015-03-21 тикшерелгән.

[2] [1]

[3] [2]

[4] [3]

[5] [4]

[6] архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-01-26

[1959B-7] Всесоюзная перепись населения 1959 года. әлеге чыганактан 2013-10-10 архивланды. 2013-10-10 тикшерелгән.

[1970B-8] Всесоюзная перепись населения 1970 года. Численность наличного населения городов, поселков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям. әлеге чыганактан 2013-10-14 архивланды. 2013-10-14 тикшерелгән.

[1979B-9] Всесоюзная перепись населения 1979 г.

[1989A-10] Всесоюзная перепись населения 1989 года. әлеге чыганактан 2011-08-23 архивланды.

[2002B-11] Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.

[2009D-12] Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. әлеге чыганактан 2014-01-02 архивланды. 2014-01-02 тикшерелгән.

[2010E-13] Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года. 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи человек и более. әлеге чыганактан 2013-11-14 архивланды. 2013-11-14 тикшерелгән.

[2009R-14] Удмуртия. Оценка численности населения на 1 января текущего года 2009-2014 годов

[2012A-15] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.

[2013W-16] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.

[2014CQ-17] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.

[18] [5](үле сылтама)

[19] архив күчермәсе, archived from the original on 2012-01-15, retrieved 2012-01-26

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]