Папуа — Яңа Гвинея
(Papua — Yaña Gvineä битеннән юнәлтелде)
Па́пуа — Яңа́ Гвине́я, тулы исеме Па́пуа — Яңа́ Гвине́я бәйсе́з дәүләте́ (ингл. Papua New Guinea [ˈpæpuːə njuː ˈɡɪni] (шулай ук ˈpɑːpuːə, ˈpæpjuːə), Калып:Lang-tpi, Калып:Lang-ho) — Океанлыкта урнашучы дәүләт. Тын океанның көньяк-көнбатыш өлешендә урнаша. Мәйданы — 462 840 км². Халык саны — якынча 6 млн кеше. Шәһәр халкы саны — 15,2 % (1991). Административ яктан дәүләт 20 виләяткә бүленә. Башкаласы — Порт-Морсби шәһәре. Милләтләр дуслыгына керә. Канун чыгару органы — Милли парламент.
| Папуа — Яңа Гвинея | |
| Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-tpi" does not exist. | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1975 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Papua New Guinea һәм l’État indépendant de Papouasie- Nouvelle-Guinée[1] |
| Кыскача исем | 🇵🇬, PNG, 巴新, 巴紐, 巴新, ПНГ, PNG, PNG, PNG, PNG, PNG һәм PNG |
| ХФӘ билгесе | 'pɑpʉɑ nyːgɪ'neːɑ |
| Гомер озынлыгы | 65,544 ел[2] |
| Демоним | pápua új-guineai, Papua New Guinean, papua-neoguineeni, papua-neoguineean, papua-neoguineeană, পাপুয়া নিউ গিনীয়, papuano, papuana, papuani, papuane, papuan, papuanu, papuana, Néoguinéen[1], Néoguinéenne[1], Papouasien[1], Papouasienne, מפפואה גינאה החדשה, papú[3], papuana, papuane, papuani, papuan, Papu-Nov-Gvineano, папуас, папуаска, папуасы, پاپوي, پاپوية, پاپويين, پاپويات, Papuanec һәм Papuanka |
| Рәсми тел | инглиз теле, ток-писин теле, һири-моту һәм Папуа — Яңа Гвинея ишарә теле[d][4] |
| Гимн | Папуа — Яңа Гвинея гимны[d] |
| Мәдәният | Папуа — Яңа Гвинея мәдәнияте[d] |
| Шигарь тасвирламасы | Төрлелектә бердәмлек[d] |
| Шигарь тексты | A million different journeys һәм Miliwn o Deithiau Gwahanol |
| Дөнья кисәге | Океанлык һәм Океанлык һәм Австралия[5] |
| Дәүләт |
Папуа — Яңа Гвинея |
| Башкала | Порт-Морсби[d] |
| Сәгать поясы | UTC+10:00, UTC+11:00 һәм Pacific/Port_Moresby[d][6] |
| Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Яңа Гвинея[d] |
| Иң көнчыгыш ноктасы | 4°31′30″ к. к. 159°24′00″ кч. о. |
| Иң төньяк ноктасы | 1°19′ к. к. 149°33′ кч. о. |
| Геомәгълүматлар | Data:Papua New Guinea.map |
| Иң югары ноктасы | Вильгельм[d] |
| Иң түбән ноктасы | Тын океан |
| Дәүләт башлыгы вазыйфасы | Папуа — Яңа Гвинея монархы[d] |
| Ил башлыгы | III Карл |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | Папуа — Яңа Гвинея премьер-министры[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Джеймс Марапе[d] |
| Башкарма хакимият | Папуа — Яңа Гвинея милли башкарма советы[d] |
| Канунбирү органы | Папуа — Яңа Гвинея милли парламенты[d] |
| Үзәк банкы | Папуа — Яңа Гвинея банкы[d] |
| Дипломатик мөнәсәбәтләр | Австралия, Исраил, Бөекбритания, Франция, Индонезия, Кытай Җөмһүрияте, Филипин, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Бангладеш, Германия һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7] |
| Әгъзалык | Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[8], Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Азия-Тын океан икътисади хезмәттәшлеге, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Кече утрау-дәүләтләре бердәмлеге[d], Көньяк-Көнчыгыш Азия дәүләтләре берләшмәсе төбәк форумы[d], Азия үсеш банкы[d], Интерпол[9][10], ХКТО[d][11][12], Халыкара гидрография оешмасы[d][13], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[14], Бөтендөнья почта берлеге[15][16], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][17], Бөтендөнья метеорология оешмасы[18], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[19] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][20] |
| Никахка керү яше | 21 яшь |
| Халык саны | 8 935 000 (2020) |
| Ир-ат халкы | 4 936 763[21], 5 039 466[21], 5 137 884[21] һәм 5 232 314[21] |
| Хатын-кыз халкы | 4 605 722[21], 4 710 175[21], 4 811 553[21] һәм 4 910 305[21] |
| Административ бүленеше | Центральная провинция[d], Чимбу[d], Истерн-Хайлендс[d], Восточная Новая Британия[d], Ист-Сепик[d], Энга[d], Галф[d], Маданг[d], Манус[d], Милн-Бей[d], Моробе[d], Новая Ирландия[d], Оро[d], Автономный регион Бугенвиль[d], Саутерн-Хайлендс[d], Западная провинция[d], Уэстерн-Хайлендс[d], Западная Новая Британия[d], Сандаун[d], Национальный столичный округ (Папуа — Новая Гвинея)[d], Хела[d] һәм Дживака[d] |
| Акча берәмлеге | кина[d] |
| Номиналь тулаем эчке продукт | 26 311 656 000 $[22] һәм 30 633 444 295 $[22] |
| Кеше башына ТЭП | 2757,22 $[23] |
| Кеше потенциалы үсеше индексы | 0,558[24] |
| Inequality-adjusted Human Development Index | 0,397[25] |
| Эшсезлек дәрәҗәсе | 2 ± 1 процент[26] |
| Кардәш шәһәр | Тойота |
| Нәрсә белән чиктәш | Индонезия, Австралия, Микранизия һәм Сөләйман утраулары |
| Автомобил хәрәкәте ягы | сул[d][27] |
| Челтәр көчәнеше | 240 вольт[28] |
| Электр аергычы төре | AS/NZS 3112[d][28] |
| Әүвәлгесе | Папуа — Яңа Гвинея территориясе[d] |
| Алыштырган | Төньяк Сөләйман утраулары республикасы[d] һәм Папуа — Яңа Гвинея территориясе[d] |
| Кулланылган тел | Too many Викимәгълүмат entities accessed. |
| Мәйдан | 462 840 км² |
| Рәсми веб-сайт | papuanewguinea.travel |
| Һәштәге | PapuaNewGuinea |
| Югары дәрәҗәле Интернет домены | .pg |
.svg) | |
| Тематик география | Папуа — Яңа Гвинея географиясе[d] |
| Феноменның икътисады | Папуа — Яңа Гвинея икътисады[d] |
| Феноменның демографиясе | Папуа — Яңа Гвинея халкы[d] |
| Оешмада рәсми күзәтүче статусы | Könyaq-Könçığış Aziä däwlätläre berläşmäse |
| Джини коэффициенты | 41,9[31] |
| Өстәлгән кыйммәт салымы күләме | 10 процент |
| Тулаем туулар коэффициенты | 2,79[32] |
| Шәһәр халкы | 1 264 379[21], 1 301 089[21], 1 338 796[21] һәм 1 377 571[21] |
| Авыл халкы | 8 278 107[21], 8 448 551[21], 8 610 641[21] һәм 8 765 048[21] |
| Демократия индексы | 6,1[33] |
| BTI Governance Index | 4,18[34], 4,57[34], 4,99[34], 4,52[34], 4,74[34][35], 4,77[34], 4,78[34] һәм 4,69[34] |
| BTI Status Index | 5,14[34], 5,46[34], 5,85[34], 5,66[34], 5,56[34], 5,36[34], 5,58[34], 5,41[34] һәм 5,12[35] |
| Туым күрсәткече | 26,37[21], 25,996[21], 25,514[21] һәм 25,112[21] |
| Үлем күрсәткече | 6,468[21], 6,402[21], 6,683[21] һәм 6,459[21] |
| Илнең мобиль коды | 537 |
| Илнең телефон коды | +675 |
| Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны | 111[d][36], 110[d][36] һәм 112[d][36] |
| Номер тамгасы коды | PNG |
| Диңгездәге идентификацияләү номеры | 553 |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | Төркем:Папуа — Яңа Гвинеядә төшерелгән фильмнар[d] |
 | |
 Папуа — Яңа Гвинея Викиҗыентыкта | |
Диннәр
үзгәртү2000 елгы халык санын алуның процент күрсәткечләре түбәндәгечә:
- Католик чиркәве (27,0%)
- Инҗилчеләр (19,5%)
- Папуа — Яңа Гвинея һәм Сөләйман утраулары берләшкән чиркәве (11,5%)
- Җиденче көн адвентистлары (10,0%)
- Илленчеләр (8,6%)
- Инҗил берлеге (5,2%)
- Англикан чиркәве (3,2%)
- Баптистлар (0,5%)
- Коткару Армиясе (0,2%)
- Башка христианнар (10%)
- Йәһвә шаһитлары (0,4%)
- Христос Чиркәве (0,4%)[37]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ http://www.diccionari.cat/lexicx.jsp?GECART=0099457
- ↑ http://www.radioaustralia.net.au/international/radio/program/pacific-beat/sign-language-becomes-fourth-official-language-of-papua-new-guinea/1451176
- ↑ https://www.workwithdata.com/place/papua-new-guinea
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/australasia
- ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
- ↑ https://thecommonwealth.org/our-member-countries/papua-new-guinea
- ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
- ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/PAPUA-NEW-GUINEA
- ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
- ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/papua-new-guinea
- ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
- ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
- ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
- ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=231
- ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
- ↑ https://public.wmo.int/en/members/papua-new-guinea
- ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
- ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
- ↑ 21,00 21,01 21,02 21,03 21,04 21,05 21,06 21,07 21,08 21,09 21,10 21,11 21,12 21,13 21,14 21,15 21,16 21,17 21,18 21,19 21,20 21,21 21,22 21,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
- ↑ 22,0 22,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=PG
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr
- ↑ 28,0 28,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
- ↑ 29,0 29,1 Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=PG
- ↑ https://web.archive.org/web/20210603225352if_/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/total-fertility-rate/country-comparison
- ↑ 2020 Democracy Index
- ↑ 34,00 34,01 34,02 34,03 34,04 34,05 34,06 34,07 34,08 34,09 34,10 34,11 34,12 34,13 34,14 34,15 https://www.bti-project.org
- ↑ 35,0 35,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/PNG
- ↑ 36,0 36,1 36,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
- ↑ History Catholic Church in PNG. web.archive.org (2005-09-23). әлеге чыганактан 2005-09-23 архивланды. 2019-03-07 тикшерелгән.