Ctrl
санак төймәсарындагы система төймәсе
Ctrl (ингл. Control сүзенең кыскартуыннан) — санак төймәсарындагы система төймәсе. Баштагы мәлне идарә итү символларын кертү өчен билгеләнгән булган ул, шуңа шулай аталган. Заманча Ctrl төймәләре PC-га ярашлы санакларга дигән төймәсарларның гадәттә әлифба-саннар өлешенең түбәнге сул һәм түбәнге уң якларында урнашканнар.
| |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Esc | F1 | F2 | F3 | F4 | F5 | F6 | F7 | F8 | F9 | F10 | F11 | F12 | PrtSc SysRq |
Scroll Lock |
Pause Break |
||||||||||||
 |
Ins | Home | PgUp | NumLk | / | * | − | ||||||||||||||||||||
| Del | End | PgDn | 7 | 8 | 9 | + | |||||||||||||||||||||
| 4 | 5 | 6 | |||||||||||||||||||||||||
| ↑ | 1 | 2 | 3 | Ent | |||||||||||||||||||||||
| ← | ↓ | → | 0 | , | |||||||||||||||||||||||
Apple Macintosh санакларындагы Control төймәсенең функцияләре PC-га ярашлы санаклардагы Ctrl төймәсенең функцияларыннан аерылып тора; PC-га ярашлы санаклардагы Ctrl төймәсенә Macintosh-тагы ⌘
Cmd дигән төймә якынрак.
Гадәттә Ctrl төймәсе модификатор кебек кулланыла: мәсәлән, Ctrl + C төймәләр тиңдәшлеге GNU/Linux һәм DOS консольләрендә агыштагы программаны тәмамлый. Ялгыз басулар ешрак төймәсар җәемен күчерү өчен файдаланыла, яки уеннарда кулланыла.
Еш кына очрай торган Ctrl белән төймәләр тиңдәшлекләре үзгәртү
| Төймәләр тиңдәшлеге | Программа | Гамәл |
|---|---|---|
| Ctrl + A | WinAPI һәм GTK блән программаларда | Барысында сайлау (ингл. all — «барысыда» сүзеннән) |
| Unix-та (командалар юлында һәм readline нигезендәге программаларда) | Юлның башына күчү | |
| Ctrl + B | Сүзләр процессорларында | Хәрефләрне калынайтырга яки нормальга күчерергә (ингл. bold — «калынайту (хәрефне)» сүзеннән) |
| Ctrl + С | WinAPI һәм GTK блән программаларда | Алмашу буферына күчерергә (ингл. сopy — «күчермә ясарга» сүзеннән) |
| Консоль программаларында | Боерыкны тәмамларга | |
| Ctrl + F | Күп төрле программаларда | Эзләү диалогын чакыру (ингл. find — «табырга» сүзеннән) |
| Ctrl + H | ||
| Unix-та (командалар юлында һәм readline нигезендәге программаларда) | ←
Backspace | |
| Operaда | Программаларны хәбәрнамәләр өлкәсендә «яшерү» (ингл. hide — «яшерү» сүзеннән) | |
| Башка гизгечләрдә | Тарихны ачу (Mozilla Firefox, Internet Explorer, Google Chrome) (ингл. history — «тарих» сүзеннән) | |
| Ctrl + I | Сүзләр процессорларында | Хәрефләрне авышлыга яки нормальга күчерү (ингл. italics — «авышлы» сүзеннән) |
| Ctrl + J | Гизгечләрдә | Йөкләүләрне (Mozilla Firefox, Internet Explorer, Google Chrome) яки сылтамалар панелен ачу (Opera) |
| Сүзләр процессорларында | Сүзләрне ике як вертикаль крыйлардан тигезләү (ингл. justify — justification сүзеннән) | |
| Ctrl + L | Гизгечләрдә | Адрес юлының эчен билгеләү |
| Сүзләр процессорларында | Сүзләрне сул як буйлап тигезләү (ингл. left — «сул» сүзеннән) | |
| Ctrl + N | Күп тәрәзәле интерфейслы программаларда | Яңа буш тәрәзә ачу (ингл. new — «яңа» сүзеннән) |
| Ctrl + O | Күп төрле программаларда | Булган файлның ачу диалогын чакыру (ингл. open — «ачарга» сүзеннән) |
| Ctrl + P | Күп төрле программаларда | Сүзләрне бастырырга (яки бастыру диалогын чакырырга) (ингл. print — «бастырырга» сүзеннән) |
| Ctrl + Q | Кайбер программаларда | Программадан чыгып китү (ингл. quit — «чыгарга» сүзеннән) |
| Ctrl + R | Гизгечләрдә | Тәрәзәнең эчен яңартырга |
| Сүзләр процессорларында | Сүзләрне уң як буйлап тигезләү (ингл. right — «уң» сүзеннән) | |
| Ctrl + S | Күп төрле программаларда | Әлеге файлны саклап калу (яки саклап калу диалогын чакыру) (ингл. save — «саклап калу» сүзеннән) |
| Ctrl + T | Гизгечләрдә | Яңа салынма бит ачу (ингл. tab — «өстәмә бит» сүзеннән) |
| Ctrl + U | Гизгечләрдә | Гизгечләрдә (Mozilla Firefox, Google Chrome) битнең кодын карау |
| Сүзләр процессорларында | Сүзләрнең астыннан сызу, яки сызуны бетерү (ингл. underscore / understrike сүзләреннән) | |
| Ctrl + V | WinAPI һәм GTK блән программаларда | Алмашу буферында сакланып калганны өстәү |
| Ctrl + W | Кайбер GUI-лы программаларда | Агымдагы тәрәзәне яки салынма битне ябу (ингл. window — «тәрәзә» сүзеннән) |
| Unix-та (командалар юлында һәм readline нигезендәге программаларда) | Курсордан алдагы сүзгә хәтле текстны сөртү. Шушыннан — санак челтəрлəрендə хəбəрлəрдə аралашканда «^W». | |
| Ctrl + X | WinAPI һәм GTK блән программаларда | Сайланган сүзләрне алмашу буферына кисеп алу («X» хәрефе кайчыга охшаган) |
| Ctrl + Y | Күп төрле программаларда | Азакы гамәлдән баш тарту |
| Unix-та (командалар юлында һәм readline нигезендәге программаларда) | Алмашу буферында сакланып калганны өстәү | |
| Ctrl + Z | Күп төрле программаларда | Азакы гамәлдән баш тарту |
| Unix-та (командалар юлында һәм readline нигезендәге программаларда) | Агышлы программаны туктатып тору һәм командалар юлына күчү (fg, bg, jobs командаларын карагыз). GVim мəсьəлəлəр аслыгына җыела. | |
Ctrl + ⇧
Shift + Z |
Күп төрле программаларда | Ctrl + Z баш тартуыннан баш тарту, яки шул ук Ctrl + Z |
| Ctrl + F4 | MDI-лы яки TDI-лы программаларда | Салынма битне ябу |
| Ctrl + F5 | Гизгечләрдә | Эчтəлекне яңарту (төрле модификациялар) |
| Ctrl + Tab ↹ | TDI-лы программаларда | Киләсе салынма биткә күчү |
| Ctrl + Home | Сүз юллы программаларда | Редактировать ителә торган документның башына күчү |
| Ctrl + End | Сүз юллы программаларда | Редактировать ителә торган документның азагына күчү |
| Ctrl + PgUp | Күп төрле программаларда | Мониторда күренә торган файлны тулы яңа биткә өскә күчерү (ингл. page up сүзләреннән — «битне өскә»). Аңлатма: Ctrl-га басмыйча PgUp-ка гына бассаң әзерәккә генә күчерә — бер генә экранның вертикаль зурлыгына |
| Салынма битле программаларда | Үткәндәге салынма биткә күчү | |
| Ctrl + PgDn | Күп төрле программаларда | Мониторда күренә торган файлны тулы яңа биткә аска күчерү (ингл. page down сүзләреннән — «битне аска»). Аңлатма: Ctrl-га басмыйча PgDn-га гына бассаң әзерәккә генә күчерә — бер генә экранның вертикаль зурлыгына |
| Ctrl + \ | Norton Commander-да һәм аңа охшарга тырышкан программаларда | Дискның тамыр каталогына күчү |
| Ctrl + - | Гизгечләрдә | Экран битенең күренү масштабын кечерәйтү |
| Ctrl + + | Гизгечләрдә | Экран битенең күренү масштабын арттыру |
Әдәбият үзгәртү
- О сочетаниях клавиш.//Справка Microsoft Office Word.
- Сочетания клавиш для OpenOffice.org Writer.//Справка OpenOffice.org
- Mozilla Support. Сочетания клавиш — Как быстро выполнить типичные задачи в Firefox. Mozilla Foundation.
- Opera Help. Keyboard shortcuts.