Арыслан йолдызлыгы
Әсәт йолдызлыгы (гарәп. الأسد әл-’әсәд — «арыслан»[1]; шулай ук Арыслан йолдызлыгы; лат. Leo) — күк йөзенең төньяк ярымшарындагы Саратан һәм Сөмбелә йолдызлыклары арасында урнашкан зодиак йолдызлыгы.
| Әсәт | |
|---|---|
 сурәтне зурайтырга өчен чиртегез | |
| Латинча исем | Leo (иял. к.: Leonis) |
| Кыскартма | Leo |
| Нигез | Арыслан |
| Туры калкулык | 9h 15m тан 11h 52m кача |
| Авышлык | −6° тан +33° 30′ кача |
| Мәйдан | 947 кв. градус (12 урын) |
| Иң якты йолдызлар (зурлык < 3m) |
|
| Метеор агымнары | |
| Янәшә йолдызлыклар | |
| Йолдызлык +84° тан −56° кача киңлекләрендә күренә. Русия территориясендә иң яхшы күренүчәнлек вакыты — февраль–март. | |
Йолдызлар
үзгәртүӘсәт α — Регул (лат. Rēgulus — «кечкенә патша», «патша улы»), +1,36m күренмә йолдызча зурлык белән якты ак-зәңгәр йолдыз. Аның яктыртучанлыгы Кояшныкыннан 160 тапкыр зуррак һәм ул Җирдән 85 яктылык елы ераклыгында урнашкан.
Әсәт β — Денебола (гарәп. ذنب الأسد ҙәнәб әл-’әсәд — «арыслан койрыгы»), +2,14m күренмә йолдызча зурлык белән ялтырый һәм ул 43 яктылык елы ераклыгында урнашкан.
Әсәт γ — Әлҗәбһә (гарәп. الجبهة әл-җәбһәһ, جبهة الأسد җәбһәт әл-’әсәд — «арыслан маңгае»[2], әмма чыннан «Арыслан ялы» булып тора; рус. Альгиеба), +1,98m күренмә йолдызча зурлыктагы куш йолдыз.
Әсәт δ — Зоһер (гарәп. ظهر الأسد зоһер әл-’әсәд — «арыслан биле»[3], шулай ук Зосма — бор. грек. «билбау»; рус. Зосма), +2,56m йолдызча зурлыктагы ак йолдыз.
Әсәт ε — Әлҗәнүби (гарәп. رأس الأسد الجنوبي рә’с әл-’әсәд әл-җәнүби — «арыслан башының көньяктагы»[4]; рус. Альгенуби), +2,98m йолдызча зурлыктагы йолдыз.
Әсәт ζ — Әлзафирә (гарәп. الضفيرة әз-зәфирәһ; ингл. Adhafera), +3,44m йолдызча зурлыктагы зур йолдыз.
Әсәт η — Әл Җәбһә (гарәп. الجبهة әл-җәбһәһ[2]; ингл. Al Jabbah), +3,51 йолдызча зурлыктагы куш йолдыз.
Әсәт θ — (гарәп. الخرت әл-хорт; ингл. Chort), +3,32m йолдызча зурлыктагы йолдыз.
Әсәт ι — +4,00m йолдызча зурлыктагы куш йолдыз.
Әсәт κ — (гарәп. منخر الأسد минхир әл-’әсәд — «арслан танавы»; ингл. Al Minliar al Asad), +4,47m йолдызча зурлыктагы күренмә икеле йолдыз.
Әсәт λ — Әлтараф (гарәп. الطرف әт-тарф — «күренеш»[5]; ингл. Alterf), +4,32m йолдызча зурлыктагы йолдыз.
Әсәт μ — Рәэсәләс (яки Әлшимали, гарәп. رأس الأسد الشمالي рә’с әл-’әсәд әш-шимали — «арыслан башының төньяктагы»[6]; ингл. Rasalas, ing. Alshemali), +4,1m йолдызча зурлыктагы йолдыз.
Әсәт ο — Субра (ингл. Subra), +3,53m йолдызча зурлыктагы зур куш йолдыз.
«Урак» астеризмы
үзгәртү
Әсәт α (Регул), η, γ (Әлҗәбһә), ζ (Әлзәфирә), μ (Әлшимали) һәм ε (Әлҗәнүби) Урак астеризмыны тәшкил итәләр.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Әсәд — арслан; июль ае. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 746.
- ↑ 2,0 2,1 Җәбһә — маңгай; фасад; фронт. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 770.
- ↑ Зоһер — төш вакыты, көн уртасы. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 130.
- ↑ Рәэс — баш; әсәд — арслан; җәнүби — көньякка бәйләнешле. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.
- ↑ Тараф — як. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 542.
- ↑ Рәэс — баш; әсәд — арслан; шимали — төньякка караган, төньякка бәйләнешле. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.
| Хәмәл | Сәвер) | Җәүза | Саратан | Әсәт | Сөмбелә | Мизан | Гакрәп | Кавәс | Җәди | Дәлү | Хут |
| Еланлы йолдызлыгы зодиак йолдызлыкларына керми, әмма Кояш аннан үтеп бара |