Пахтакәр (футбол клубы)
.svg){kind=small}
«Пахтакәр» ( үзб. «Paxtakor» Toshkent futbol klubi / «Пахтакәр» Тошкент футбол клуби ) - Ташкәнттан Үзбәкстан футбол клубы, Үзбәкстанның һәм элеккеге СССРның иң танылган клубларының берсе. 1956 елның 8 апрель көнне Ташкәнтның 1937 елда төзелгән "Спартак " нигезендә оештырыла.
| Пахтакәр | |
| Нигезләнү датасы | 1956 |
|---|---|
| Кушамат/тәхәллүс | Paxtakorlar |
| Спорт төре | футбол |
| Дәүләт |
 Үзбәкстан |
| Баш тренер | Шота Арвеладзе[d] |
| Лига | Профессиональная футбольная лига Узбекистана[d] |
| Өй стадионы | Пахтакәр (стадион) |
| Штаб-фатирының урнашуы | Ташкәнт, Үзбәкстан |
| Рәсми веб-сайт | pakhtakor.uz |
| Категория игроков команды | [d] |
 Пахтакәр Викиҗыентыкта | |
36 сезонда (1956-1991) ул СССР чемпионатының төрле лигаларында, шул исәптән Югары Лигада уйный. 1992 елдан - Үзбәкстан чемпионатының Югары Лигасында даими катнашучы. 2019 сезоны нәтижәләре буенча ул Үзбәкстан чемпионы була.
Ул 11 тапкыр чемпион, 6 тапкыр көмеш һәм 2 тапкыр бронза медаль иясе, 11 тапкыр җиңүче һәм Үзбәкстан Кубогының 3 тапкыр финалисты, 1967/68 СССР Кубогы финалисты, СССР җиңүчесе. 1972 елда Беренче Лига, Бердәмлек Чемпионнары Кубогы (2007) һәм аның финалисты (2008), АФК Чемпионнар Лигасының 2 тапкыр ярымфиналисты (2002/03 һәм 2004).
Тарих
үзгәртүСовет чоры
үзгәртү«Пахтакәр» исеме белән ул беренче матчны 1956 елның 8 апрелендә Молотов шәһәре (хәзерге - Пермь шәһәре) командасы белән уйный.
1959 елда клуб СССР чемпионатының Югары Лигасына кертелә. Геннадий Красницкий Пахтакорның 1950-60 нчы елларда иң күренекле футболчысы-һөҗүмче иде.
1962 елда команда СССР чемпионатында 6нчы урынны ала. Тик уңышка ирешә алмый — киләсе сезонда клуб югары дивизионнан китә.
1964-нче елда «Пахтакәр» Александр Абрамов җитәкчелегендә Югары Лигага кире кайта. 1968 елда клуб СССР Кубогы финалына чыга, алар Мәскәү «Торпедо»сына оттыра.
1971 елда, «Пахтакәр» кабат Югары Лигадан чыга, һәм киләсе сезонда ул Беренче Лига турнирында җиңеп, аңа кире кайта.
1970 еллар ахырында «Пахтакор» да бик перспективалы команда җыела, ләкин 1979 елның 11 августында фаҗига була — ул авиакатастрофада һәлак була.
Киләсе берничә сезонда клубны башка команда уенчылары ныгыта. СССР чемпионаты регламентына маддә кертелә, аның нигезендә, өч ел дәвамында, нәтиҗәләргә карамастан, Пахтакәр Югары Лигада үз урынын саклап кала (практикада бу пункт 1981 елда гына кулланыла (ул чакта Россия чемпионатында соңгы, 18 нче урын алган иде).
Тренерлар штабы
үзгәртүТренерлар штабы 2019 елның мартына.
| Спорт директоры | Жафар Ирисметов |
| Баш тренер | Шота Арвеладзе |
| Баш тренер ярдәмчесе | Питер Хюистра |
| Тренер | Джасур Абдураимов |
| Тренер | Гоча Ткебучава |
| Капкачы тренеры | Ибрахим Йилмаз |
| Капкачы тренеры | Әнвәр Рәшидов |
| Физик әзерлек буенча тренер | Ласло Ямбор |
Уңышлар
үзгәртүҮзбәкстан чемпионаты
үзгәртү
Чемпион (16 нче рекорд): 1992, 1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2012, 2014, 2015, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023.
Вице-чемпион (6 тапкыр): 1993, 2001, 2008, 2009, 2010, 2018 .
Бронза призеры (2 тапкыр): 2011, 2017 .
Клубларның алмаштыручы составлары арасында чемпионат
үзгәртү- Җиңүче (5 тапкыр): 2002, 2003, 2004, 2005, 2006.
Үзбәкстан Кубогы
үзгәртү- Ия булучы (12 рекорд): 1993, 1997, 2000/2001, 2001/2002, 2002/2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2009, 2011, 2019..
- Финалчы (3 тапкыр): 1996, 2008, 2018 .
АФК Чемпионнар Лигасы
үзгәртү- Ярымфиналист (2 тапкыр): 2002/03, 2004 .
СССР Кубогы
үзгәртү- Финалчы (1 тапкыр): 1967/68 .
СССР Беренче Лигасы
үзгәртү- Җиңүче (1 тапкыр): 1972
СССР Беренче Лига Кубогы
үзгәртү- Хуҗасы (2 тапкыр): 1988, 1989.
Бердәмлек Чемпионнары Кубогы
үзгәртү- Хуҗасы (1 тапкыр): 2007 .
- Финалчы (1 тапкыр): 2008 .
Һиндстан футбол ассоциациясе кубогы (IFA Shield)
үзгәртү- Хуҗасы (1 тапкыр): 1993.
Үзәк Азия Кубогы
үзгәртү- Хуҗасы (1 тапкыр): 1954.
Рекордлар
үзгәртү- Үзбәкстанның Югары Лигасында ул 15 сезон үткәрде (1992 елдан): 460 матч, + 308 = 66-86, гол аермасы - 1123-442.
- Иң начар нәтиҗә - 8 нче урын (1994).
- Чемпионаттагы иң зур җиңү - 11: 0 (2007 елда «Кызылкум» өстеннән).
- Зур җиңелү - 0: 4 (дән MHSK 1995 елда, «Насаф» һәм «Нефтчи» командасыннан 2002 елда").
- Клуб өчен матчларның күбесе - Мурод Алиев (231).
- Клубның Иң яхшы бомбардиры - Игорь Шквирин (66 туп).
- Клубның сезон рекорды иясе - Әнвәр Солиев (2005 елда 29 туп). 2020 елның 20 ноябрендә ул збәкстанның 13тапкыр чемпионы булды.
Халыкара турнирлар
үзгәртүКүренекле уенчылар
үзгәртүСССРда
үзгәртү
Берадор Абдураимов- Геннадий Красницкий
- Станислав Стадник
- Юрий Пшеничников
- Владимир Фёдоров
- Михаил Ан
- Валерий Варюшин
- /
Василис Хадзипанагис - Валерий Глушаков
- Геннадий Денисов
- Сергей Доценко
- Абдусамат Дурманов
- Евгений Жуков
- Юрий Загуменных
- Игорь Иванов
- Марат Кабаев
- Гинтарас Квиткаукас
- Валерий Кечинов
- Владимир Кобзев
- Андрей Якубик
- Алексей Петрушин
- Хорен Оганесян
- Андрей Пятницкий
- Александр Яновский
.svg){kind=small}
Хәзерге заманда
үзгәртү- Калып:Флаг Узбекистана Темурходжа Абдухоликов
- Калып:Флаг Узбекистана Андрей Акопянц
- Калып:Флаг Узбекистана Одил Ахмедов
- Калып:Флаг Узбекистана Марат Бикмаев
- Калып:Флаг Узбекистана Павел Бугало
- Калып:Флаг Узбекистана Александр Гейнрих
- Калып:Флаг Узбекистана Сервер Джепаров
- Калып:Флаг Узбекистана Джафар Ирисметов
- Калып:Флаг Узбекистана Анзур Исмаилов
- Калып:Флаг Узбекистана Тимур Кападзе
- Калып:Флаг Узбекистана Мирджалол Касымов
- Калып:Флаг Узбекистана Егор Кримец
- Калып:Флаг Узбекистана Шавкат Мулладжанов
- Калып:Флаг Узбекистана Владимир Шишелов
- Калып:Флаг Узбекистана Игнатий Нестеров
- Калып:Флаг Узбекистана Игорь Сергеев
- Калып:Флаг Узбекистана Зайниддин Таджиев
- Калып:Флаг Узбекистана Камолиддин Таджиев
- Калып:Флаг Узбекистана Фарход Таджиев
- Калып:Флаг Узбекистана Александр Хвостунов
- Калып:Флаг Узбекистана Олег Шацких
- Калып:Флаг Узбекистана Ильхом Шарипов
- Калып:Флаг Узбекистана Николай Ширшов
- Калып:Флаг Узбекистана Игорь Шквырин
- Калып:Флаг Таджикистана Акмал Холматов
- Калып:Флаг Туркменистана Артур Геворкян
- Калып:Флаг Туркменистана Гочгули Гочгулиев
- Калып:Флаг Казахстана Кайрат Утабаев
Виргиниюс Балтушникас- Гинтарас Квиткаускас
- Калып:Флаг Украины Владислав Лютый
- Калып:Флаг Украины Сергей Майборода
- Калып:Флаг Грузии Ираклий Климиашвили
- Калып:Флаг Грузии Кахи Махарадзе
- Калып:Флаг Хорватии Юрица Булят
- Калып:Флаг Сербии Боян Миладинович
- Калып:Флаг Сербии Милорад Януш
- Калып:Флаг Сербии Милан Николич
- Калып:Флаг Черногории Марко Симич
- Калып:Флаг Черногории Дарко Маркович
- Калып:Флаг Черногории Санибал Ораховац
- Калып:Флаг Черногории Аднан Ораховац
- Калып:Флаг Северной Македонии Душан Савич
- Калып:Флаг Израиля Гиди Канюк
- Калып:Флаг Японии Наоя Сибамура
- Калып:Флаг Сербии Драган Черан
- Калып:Флаг Австралии Ростин Гриффитс
- Калып:Флаг Бразилии Тиаго Безерра
- Калып:Флаг Гвинеи-Бисау Эсмаэл Гонсалвеш
- Калып:Флаг Бразилии Фабио Пинто
- Калып:Флаг Нигерии Бенедикт Опара
- Калып:Флаг Нигерии Уче Ихеруоме
- Калып:Флаг SUI Эрен Дердийок
Баш тренерлар
үзгәртүТөп көндәшләр
үзгәртү«Урта Азия көрәше»
үзгәртүСовет чорында «Пахтакәр»нең төп көндәше ул чорның Казакъстанның Алматыдан «Кайрат» иде.
Бу ике клуб арасындагы көрәш Урта Азия көрәшләре дип аталды. Аңа республиканың югары җитәкчелеге мәҗбүри тәртиптә килде, ә стадионнарда чын аншлаглар булды.
Ул XX гасыр урталарында Казакъстан һәм Үзбәкстан арасында барлык дәрәҗәләрдә уртак көндәшлекнең бер өлеше иде.
СССР таркалгач, «Пахтакәр» һәм «Кайрат» үз илләренең ил чемпионатында катнаша башладылар һәм, шуңа күрә, халыкара турнирларда еш кисешмәделәр, сирәк дуслык матчлары белән генә чикләнделәр. Гомумән алганда, командалар 80 дән артык рәсми матч уйнады.
Совет чорында шулай ук Урта Азиянең башка Республикаларының әйдәп баручы клублары — Дүшәнбенең «Памир», Ашхабадның «Копетдаг» һәм Бишкәкнең «Алга» клублары «Пахтакәр»нең принципиаль көндәшләре булды.
"Үзбәк Эль-Класикосы"
үзгәртү«Пахтакәр» ның төп принципиаль көндәше, 1990 еллардан башлап һәм 2000 еллар уртасына кадәр, Фәрганәнең «Нефтчи»сы иде. Бу Клублар арасында һәр матч җанатарлар арасында зур кызыксыну һәм ажиотаж уятты.
Җанатарлар һәм массакүләм мәгълүмат чаралары ягыннан әлеге каршылык «Үзбәк Эль-Классикосы»дип атала. Беренче 15 сезон дәвамында (зур булмаган тәнәфесләр белән) бу ике клуб Үзбәкстан чемпионатында 1 һәм 2 нче урыннарны үзара бүлешә.
Югары лигада Ташкент клубларының гегемониясе башланганнан соң (2000 еллар уртасыннан) һәм Фәрганә «Нефтчи» сының нәтиҗәләре кимү нәтиҗәсендә, әлеге көрәш Ташкәнт көрәшенә биреште, ләкин әлегә кадәр Үзбәкстан футболындагы истәлекле вакыйгаларның берсе булып кала бирә.
«Ташкәнт көрәше»
үзгәртү2005 елда Ташкәнтта "Курувчи" клубы оештырыла, ул 2008 елда исемен «Бунёдкор» итеп үзгәртә. Үзбәкстанның Югары Лигасында чыгышының беренче елларыннан башлап, ул алтын медальләр өчен көрәшә башлый.
2008—2011 елларда клуб дүрт тапкыр Үзбәкстан чемпионы булды, ә «Пахтакәр» вице-чемпионат яки бронза медальләр белән чикләнә.
2007 елдан башлап, Үзбәкстанда Фәрганә «Нефтчи»сы белән кебек үк, «Пахтакәр» белән «Бунедкор» арасындагы матчлар төп футбол ярышы була.
Тагын бер Ташкент клубы — «Локомотив» көчәюдән соң (ул 2012 елдан башлап югары лигада даими рәвештә призер (ә 2016—2018 елларда — чемпион), «Пахтакәр» һәм «Бунедкор» матчлары да әлеге командага каршы «Ташкент көрәше» дип атала башлый.
Атамалар һәм җанатарлар
үзгәртүСовет чорында «Пахтакәр» өчен иң еш очрый торган кушаматларның берсе "мамыкчылар" ( үзб. paxtakorlar ), кайвакыт команда «үзбәк мамыкчылары» дип аталган.
Мамыкчы - мамык үстерүче кеше. Клуб эмблемасында мамык сурәтләнә. Клубның исеме үзбәк теленнән туры мәгънәдә "мамык үстерүче" дип тәрҗемә ителә.
Совет чорыннан алып бүгенге көнгә кадәр команда "Ташкәнт" дип тә атала. Клуб шулай ук "Халык командасы" кушаматы белән билгеле ( үзб. Xalq jamoasi ).
Соңгы вакытта аны да «арысланнар» дип атый башладылар. sherlar). Моннан тыш, «сары» (узб) кушаматлары таралган. sariqlar),» сары-ак " (үзбәк. sariq-oqlar) һәм " желто-синие» (узб. sariq-ko'klar). түгел ул шулай ук "арыслан" дип аталган ( үзб. sherlar ). Моннан тыш, "сары" кушаматлары ( үзб. sariqlar ), "сары-ак" ( үзб. sariq-oqlar ) һәм "сары-зәңгәр" ( үзб. sariq-ko'klar ).
Пахтакорның Ташкентта һәм Үзбәкстанда гына түгел, чит илләрдә дә бик күп җанатарлары бар.
Мәсәлән, Советлар Союзының башка илләрендә, һәм аеруча Үзәк Азиядә ( Казакъстан, Кыргызстан, Таҗикстан һәм Төрекмәнстан )[чыганак күрсәтелмәгән 2180 көннәр], шулай ук кайбер Азия дәүләтләрендә ( Әфганстан, Иран, Пакистан ) бар.
Клубның шулай ук Үзбәкстанның танылган шәхесләре арасында җанатарлары бар (җырчылар, актерлар, режиссерлар, сәясәтчеләр, журналистлар һ.б.) ).
1979 елда самолет һәлакәте
үзгәртү1979 елның 11 августында 13: 35 сәгатьтә Днепродзержинск районында 8400 метр биеклектә ике Ту-134 пассажир самолеты бәрелешә. Самолетларның берсе Ташкәнт-Минск рейсын башкара. Аның бортында 84 кеше, шул исәптән «Пахтакәр» командасының 17 футболчысы булган. Икенчесе Чиләбе — Воронеж—Кишинев маршруты буенча бара Бортта 88 пассажир һәм 6 экипаж әгъзасы бар иде. 178 кеше һәлак булды-13 экипаж әгъзасы һәм 165 пассажир, шул исәптән команда футболчылары. Харьков РК Жуковский һәм Сумсой диспетчерларының самолетларны контрольдә тоту, NPP-GA тайпылышларын һәм бозуларын исәпкә алып (граждан авиациясе очышлары өчен кулланма), эш технологияләре һәм эш тасвирламалары турыдан-туры йогынты ясый. Жуковский һәм Сумской һәрберсе 15 ел төрмәгә хөкем ителә.
Футбол клубының кайбер әгъзалары Ташкәнтта шәһәрнең Боткин зиратында күмелде, анда аларга һәйкәл куелды.
«Пахтакәр» бу фаҗига аркасында 1979 елда һәм аннан соңгы берничә чемпионатта башка клублардан ирекле ярдәмчеләр тарафыннан көчәйтелә. Моннан тыш, футбол буенча СССР чемпионаты регламентына 3 ел дәвамында, нәтиҗәләргә карамастан, «Пахтакәр» совет футболының югары лигасында урын саклап калган маддә кертелгән иде.
Команданың һәлак булган әгъзалары исемлеге
үзгәртү
- Равил Рөстәмович Агишев
- Михаил Иванович Ан
- Олим Масалевич Аширов
- Сирожиддин Ахмедович Базаров
- Константин Александрович Баканов
- Юрий Тимофеевич Загуменных
- Шухрат Мусинович Ишбутаев
- Александр Иванович Корченов
- Николай Борисович Куликов
- Владимир Василиевич Макаров
- Сергей Константинович Покатилов
- Владимир Валиевич Сабиров
- Идгай Борисович Тазетдинов (тренер)
- Мансур Инамҗанович Талибҗанов (администратор)
- Владимир Иванович Федоров
- Владимир Васильевич Чумаков (табиб)
- Виктор Николаевич Чуркин
Михаил Ан Ташкәнт янындагы Я.М. Свердлов исемендәге колхозда күмелә, Загуменныхны Ленинградка алып китәләр, Куликов Калуга өлкәсенең Обнинск шәһәре янында урнашкан Кривское авылында әти-әнисенең кечкенә ватанына күмелә.
Күчкән футболчылар исемлеге
үзгәртү«Пахтакор» фаҗигасеннән соң, башка командалардан берничә уенчы күченә:
| Уенчы | Командадан | Ай |
|---|---|---|
| Фәйрузов, Ренат Романович | "Автомобилист" (Термез) | Август |
| Карман, Владимир | "Актюбинец" (Актюбинск) | Август |
| Якубик, Андрей Александрович | Динамо (Мәскәү) | Сентябрь |
| Васильевский, Петр Петрович | Динамо (Минск) | Сентябрь |
| Страшненко, Сергей Васильевич | Карпаты (Лвив) | Август |
| Соловьев, Анатолий Александрович | Локомотив (Мәскәү) | Октябрь |
| Мальцев, Александр uriриевич | Металлург (Тула) | Сентябрь |
| Эннс, Владимир Яковлевич | "Нефтьче" (Фергана) | Август |
| Амриев, Нуритдин Натмиевич | "Памир" (Душанбе) | Август |
| Башкиров, Сергей Геннадиевич | "Спартак Мәскәү" | Сентябрь |
| Глушаков, Валерий Николаевич | "Спартак Мәскәү" | Август |
| Tsеретели, Зураб Семьонович | Торпедо (Кутаиси) | Август |
| Нечаев, Владимир Викторович | "Черноморец" (Одесса) | Август |
| Бондарев, Михаил Васильевич | CSСКА (Мәскәү) | Август |
| Шаймарданов, Тура | "Янгер" (Гулистан) | Август |
| Ким, Вячеслав | "Янгер" (Гулистан) | Август |
| Нартаджиев, Низам Нормович | "Шахрихончи" (Шахрихан) | Октябрь |