Wikipedia

Папуа — Яңа Гвинея

(Папуа – Яңа Гвинея битеннән юнәлтелде)

Па́пуа — Яңа́ Гвине́я, тулы исеме Па́пуа — Яңа́ Гвине́я бәйсе́з дәүләте́ (ингл. Papua New Guinea [ˈpæpuːə njuː ˈɡɪni] (шулай ук ˈpɑːpuːə, ˈpæpjuːə), Калып:Lang-tpi, Калып:Lang-ho) — Океанлыкта урнашучы дәүләт. Тын океанның көньяк-көнбатыш өлешендә урнаша. Мәйданы — 462 840 км². Халык саны — якынча 6 млн кеше. Шәһәр халкы саны — 15,2 % (1991). Административ яктан дәүләт 20 виләяткә бүленә. Башкаласы — Порт-Морсби шәһәре. Милләтләр дуслыгына керә. Канун чыгару органы — Милли парламент.

Папуа — Яңа Гвинея
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-tpi" does not exist.
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1975
Сурәт
Рәсми исем Papua New Guinea һәм l’État indépendant de Papouasie- Nouvelle-Guinée[1]
Кыскача исем 🇵🇬, PNG, 巴新, 巴紐, 巴新, ПНГ, PNG, PNG, PNG, PNG, PNG һәм PNG
ХФӘ билгесе 'pɑpʉɑ nyːgɪ'neːɑ
Гомер озынлыгы 65,544 ел[2]
Демоним pápua új-guineai, Papua New Guinean, papua-neoguineeni, papua-neoguineean, papua-neoguineeană, পাপুয়া নিউ গিনীয়, papuano, papuana, papuani, papuane, papuan, papuanu, papuana, Néoguinéen[1], Néoguinéenne[1], Papouasien[1], Papouasienne, מפפואה גינאה החדשה, papú[3], papuana, papuane, papuani, papuan, Papu-Nov-Gvineano, папуас, папуаска, папуасы, پاپوي, پاپوية, پاپويين, پاپويات, Papuanec һәм Papuanka
Рәсми тел инглиз теле, ток-писин теле, һири-моту һәм Папуа — Яңа Гвинея ишарә теле[d][4]
Гимн Папуа — Яңа Гвинея гимны[d]
Мәдәният Папуа — Яңа Гвинея мәдәнияте[d]
Шигарь тасвирламасы Төрлелектә бердәмлек[d]
Шигарь тексты A million different journeys һәм Miliwn o Deithiau Gwahanol
Дөнья кисәге Океанлык
Дәүләт  Папуа — Яңа Гвинея
Башкала Порт-Морсби[d]
Сәгать поясы UTC+10:00, UTC+11:00 һәм Pacific/Port_Moresby[d][5]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Яңа Гвинея[d]
Иң көнчыгыш ноктасы 4°31′30″ к. к. 159°24′00″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 1°19′ к. к. 149°33′ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Papua New Guinea.map
Иң югары ноктасы Вильгельм[d]
Иң түбән ноктасы Тын океан
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Папуа — Яңа Гвинея монархы[d]
Ил башлыгы III Карл
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Папуа — Яңа Гвинея премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Джеймс Марапе[d]
Башкарма хакимият Папуа — Яңа Гвинея милли башкарма советы[d]
Канунбирү органы Папуа — Яңа Гвинея милли парламенты[d]
Үзәк банкы Папуа — Яңа Гвинея банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Австралия, Исраил, Бөекбритания, Франция, Индонезия, Кытай Җөмһүрияте, Филипин, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Бангладеш, Германия һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[6]
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[7], Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Азия-Тын океан икътисади хезмәттәшлеге, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Кече утрау-дәүләтләре бердәмлеге[d], Көньяк-Көнчыгыш Азия дәүләтләре берләшмәсе төбәк форумы[d], Азия үсеш банкы[d], Интерпол[8][9], ХКТО[d][10][11], Халыкара гидрография оешмасы[d][12], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[13], Бөтендөнья почта берлеге[14][15], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][16], Бөтендөнья метеорология оешмасы[17], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[18] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][19]
Никахка керү яше 21 яшь
Халык саны 8 935 000 (2020)
Ир-ат халкы 4 936 763[20], 5 039 466[20], 5 137 884[20] һәм 5 232 314[20]
Хатын-кыз халкы 4 605 722[20], 4 710 175[20], 4 811 553[20] һәм 4 910 305[20]
Административ бүленеше Центральная провинция[d], Чимбу[d], Истерн-Хайлендс[d], Восточная Новая Британия[d], Ист-Сепик[d], Энга[d], Галф[d], Маданг[d], Манус[d], Милн-Бей[d], Моробе[d], Новая Ирландия[d], Оро[d], Автономный регион Бугенвиль[d], Саутерн-Хайлендс[d], Западная провинция[d], Уэстерн-Хайлендс[d], Западная Новая Британия[d], Сандаун[d], Национальный столичный округ (Папуа — Новая Гвинея)[d], Хела[d] һәм Дживака[d]
Акча берәмлеге кина[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 26 311 656 000 $[21] һәм 30 633 444 295 $[21]
Кеше башына ТЭП 2757,22 $[22]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,558[23]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,397[24]
Эшсезлек дәрәҗәсе 2 ± 1 процент[25]
Кардәш шәһәр Тойота
Нәрсә белән чиктәш Индонезия, Австралия, Микранизия һәм Сөләйман утраулары
Автомобил хәрәкәте ягы сул[d][26]
Челтәр көчәнеше 240 вольт[27]
Электр аергычы төре AS/NZS 3112[d][27]
Әүвәлгесе Папуа — Яңа Гвинея территориясе[d]
Алыштырган Төньяк Сөләйман утраулары республикасы[d] һәм Папуа — Яңа Гвинея территориясе[d]
Кулланылган тел Too many Викимәгълүмат entities accessed.
Мәйдан 462 840 км²
Рәсми веб-сайт papuanewguinea.travel
Һәштәге PapuaNewGuinea
Югары дәрәҗәле Интернет домены .pg
Харита сурәте
Тематик география Папуа — Яңа Гвинея географиясе[d]
Феноменның икътисады Папуа — Яңа Гвинея икътисады[d]
Феноменның демографиясе Папуа — Яңа Гвинея халкы[d]
Оешмада рәсми күзәтүче статусы Könyaq-Könçığış Aziä däwlätläre berläşmäse
Джини коэффициенты 41,9[30]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 10 процент
Тулаем туулар коэффициенты 2,79[31]
Шәһәр халкы 1 264 379[20], 1 301 089[20], 1 338 796[20] һәм 1 377 571[20]
Авыл халкы 8 278 107[20], 8 448 551[20], 8 610 641[20] һәм 8 765 048[20]
Демократия индексы 6,1[32]
BTI Governance Index 4,18[33], 4,57[33], 4,99[33], 4,52[33], 4,74[33][34], 4,77[33], 4,78[33] һәм 4,69[33]
BTI Status Index 5,14[33], 5,46[33], 5,85[33], 5,66[33], 5,56[33], 5,36[33], 5,58[33], 5,41[33] һәм 5,12[34]
Туым күрсәткече 26,37[20], 25,996[20], 25,514[20] һәм 25,112[20]
Үлем күрсәткече 6,468[20], 6,402[20], 6,683[20] һәм 6,459[20]
Илнең мобиль коды 537
Илнең телефон коды +675
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 111[d][35], 110[d][35] һәм 112[d][35]
Номер тамгасы коды PNG
Диңгездәге идентификацияләү номеры 553
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Папуа — Яңа Гвинеядә төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Папуа — Яңа Гвинея Викиҗыентыкта

Диннәр

үзгәртү

2000 елгы халык санын алуның процент күрсәткечләре түбәндәгечә:

  • Католик чиркәве (27,0%)
  • Инҗилчеләр (19,5%)
  • Папуа — Яңа Гвинея һәм Сөләйман утраулары берләшкән чиркәве (11,5%)
  • Җиденче көн адвентистлары (10,0%)
  • Илленчеләр (8,6%)
  • Инҗил берлеге (5,2%)
  • Англикан чиркәве (3,2%)
  • Баптистлар (0,5%)
  • Коткару Армиясе (0,2%)
  • Башка христианнар (10%)
  • Йәһвә шаһитлары (0,4%)
  • Христос Чиркәве (0,4%)[36]

Дәүләт гимны

үзгәртү

O Arise, All You Sons (“Күтәрелегез, ил уллары!”) — Папуа-Яңа Гвинеяның милли музыкаль символы. Ул 1975 елның 10 сентябрендә (Папуа-Яңа Гвинея бәйсезлеге көнендә) Милли Башкарма Шура тарафыннан кабул ителгән. Тексты инглиз телендә язылган, гимн тулысынча Томас Шеклединең (Thomas Shacklady, 1917–2006) иҗат җимеше булып тора. Дәүләт байрагы һәм гербы 1971 елда ук расланган булса да, гимн тагын дүрт елдан соң гына, Австралиядән рәсми бәйсезлеккә ирешкәч кенә гамәлгә кертелгән.

O arise all you sons of this land,

Let us sing of our joy to be free,
Praising God and rejoicing to be
Papua New Guinea.
Shout our name from the mountains to seas
Papua New Guinea;
Let us raise our voices and proclaim
Papua New Guinea.

Now give thanks to the good Lord above
For His kindness, His wisdom and love,
For this land of our fathers so free,
Papua New Guinea.
Shout again for the whole world to hear
Papua New Guinea;
We're independent and we're free
Papua New Guinea.

 Күтәрелегез, ил уллары,

Яңгыратыйк азатлык җырларын,
Рәхмәтле Алланы мактарга —
Папуа-Яңа Гвинея.
Исемең диңгездә-тауларда —
Папуа-Яңа Гвинея;
Рухланыйк без сине хакларга —
Папуа-Яңа Гвинея.

Кодрәтле Алладан бәрәкәт —
Игелек, зирәклек, мәхәббәт,
Бабалар Ватаны, син азат —
Папуа-Яңа Гвинея.
Бар дөнья тыңласын, җыр яңгырат —
Папуа-Яңа Гвинея;
Без бәйсез, ирекле, күңел шат —
Папуа-Яңа Гвинея.

 Kütärelegez, il ulları,

Yañğıratıyq azatlıq cırların,
Räxmätle Allanı maqtarğa —
Papua-Yaña Gvineyä.
İsemeñ diñgezdä-tawlarda —
Papua-Yaña Gvineyä;
Ruxlanıyq bez sine xaqlarğa —
Papua-Yaña Gvineyä.

Qödrätle Alladan bäräkät —
İgelek, ziräklek, mäxäbbät,
Babalar Watanı, sin azat —
Papua-Yaña Gvineyä.
Bar dönya tıñlasın, cır yañğırat —
Papua-Yaña Gvineyä;
Bez bäysez, irekle, küñel şat —
Papua-Yaña Gvineyä.

Хор башкаруында: [[1]]

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  3. ↑ http://www.diccionari.cat/lexicx.jsp?GECART=0099457
  4. ↑ http://www.radioaustralia.net.au/international/radio/program/pacific-beat/sign-language-becomes-fourth-official-language-of-papua-new-guinea/1451176
  5. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/australasia
  6. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  7. ↑ https://thecommonwealth.org/our-member-countries/papua-new-guinea
  8. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  9. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/PAPUA-NEW-GUINEA
  10. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  11. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/papua-new-guinea
  12. ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
  13. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  14. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  15. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=231
  16. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  17. ↑ https://public.wmo.int/en/members/papua-new-guinea
  18. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  19. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  20. ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 20,12 20,13 20,14 20,15 20,16 20,17 20,18 20,19 20,20 20,21 20,22 20,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  21. ↑ 21,0 21,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  22. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=PG
  23. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  24. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  25. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  26. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  27. ↑ 27,0 27,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  28. ↑ 28,0 28,1 Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
  29. ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
  30. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=PG
  31. ↑ https://web.archive.org/web/20210603225352if_/https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/total-fertility-rate/country-comparison
  32. ↑ 2020 Democracy Index
  33. ↑ 33,00 33,01 33,02 33,03 33,04 33,05 33,06 33,07 33,08 33,09 33,10 33,11 33,12 33,13 33,14 33,15 https://www.bti-project.org
  34. ↑ 34,0 34,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/PNG
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  36. ↑ History Catholic Church in PNG. web.archive.org (2005-09-23). әлеге чыганактан 2005-09-23 архивланды. 2019-03-07 тикшерелгән.

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Папуа_—_Яңа_Гвинея&oldid=4402747