Рабгузый
Рабгузый, шулай да Насретдин Рабгузи, Борһан угълы Казый Насыйр (чын исеме — Борһанеддин углы Насреддин) — Алтын Урда чоры әдибе, татарларның һәм үзбәкләрнең уртак язучысы дип исәпләнә[2].
| Борһан угълы Казый Насыйр | |
|---|---|
| Псевдонимнар: | Рабгузый |
| Туу датасы: | XIII йөзнең ахыры |
| Туу урыны: | Xäräzem[1] |
| Үлем датасы: | XIV йөзнең беренче чиреге |
| Ватандашлык: | Алтын Урда |
| Эшчәнлек төре: | язучы,әдип |
| Иҗат итү еллары: | XIII гасыр[1] |
| Яшәү җире | Алтын Урда |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртүТумышы белән Алтын Урданың көнчыгыш төбәкләреннән булуы фараз[3]. Тәхәллүсе нигезендә Хәрәзм өлкәсенең Рабат угыз дигән җире белән бәйләнеше дәлилләнә[3]. Күп еллар дәвамында казый вазифасын үти[3]. Насыйр әд-дин Тукбуг әмир вәзирләре арасына керә[3], Мәварәэннәһернең үзәгендә яшәп китә[3]. 1310-1311 елларда үзенең "Кыйссаи Рабгузи" (шулай да "Кыйссасел-әнбия" ("Пәйгамбәрләр турында кыйссалар", «Пәйгамбәрләр тарихы») исемле дини әсәрен иҗат итә. Әсәрен Алтын Урда түрәләренең берсе - Тукбуга багышлый[4].
Кыйссасел-әнбия
үзгәртү- Төп мәкалә: Кыйссасел-әнбия
Иске төрки телдә иҗат ителгән "Кыйссасел-әнбия" әсәре татарларда киң таралыш тапкан. Әсәрнең төп нөсхәсе сакланмаган, әмма әсәрне төрки дөньяга кайтару Идел-Урал халыкларында күп кулъязма күчерелмәләре саклануыннан гыйбәрәт[4][5]. Китапның беренче басмасы Казан университетының типографиясенең кысаларында Рәхмәтулла Әмирхан тарафыннан 1859 елда бастырыла[4]. Татар һәм башка мәдрәсәләр әсәрне дәреслек буларак кулланалар[3]. Әсәр Таҗетдин Ялчыгол, Габдерәхим Утыз-Имәни иҗатына зур йогынты ясаган[6].
Чыганаклар
үзгәртү- Әдәбият. 9 сыйныф өчен дәреслек. Миңнегулов Хатыйп, Садретдинов Шәйхлислам.
- Садыйкова А.Х., Хәйретдинова Р.Р. XII–XX гасыр башы татар әдәбиятында дини фольклор: дәреслек / А.Х. Садыйкова, Р.Р.Хәйретдинова – Казан: КФУ, 2016.
- Татар поэзиясе антологиясе: ике китапта // төз. Г.Рәхим. – Казан: Тат.кит.нәшр., 1992. – I кит.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ История изучения литературы Золотой Орды в Татарстане rus.sptatar.com
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Әдипләр:Насретдин Рабгузый 2020 елның 18 май көнендә архивланган. adiplar.belem.ru
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Татар поэзиясе антологиясе: ике китапта // төз. Г.Рәхим. – Казан: Тат.кит.нәшр., 1992. – I кит. – Б.70-71.
- ↑ Татар поэзиясе антологиясе: ике китапта // төз. Г.Рәхим. – Казан: Тат.кит.нәшр., 1992. – I кит. – Б.51.
- ↑ Садыйкова А.Х., Хәйретдинова Р.Р. XII–XX гасыр башы татар әдәбиятында дини фольклор: дәреслек / А.Х. Садыйкова, Р.Р.Хәйретдинова – Казан: КФУ, 2016. - Б.155