Могилёв
Могилёв (рус. Могилёв, белар. Магілёў, пол. Mohylew, литв. Mogiliavas) — Беларусия шәһәре, Могилёв өлкәсенең административ үзәге. Культура һәм икътисад Могилёв өлкәсенең үзәге. Шулай ук шәһәрдә урнашканнар шундый оешмалар ничек Химволокно, Лифтмаш, Строммаш һәм башкалар.
.jpg) | |
 | |
| Халык саны | 357 100 (1 гыйнвар 2020, бәяләмә)  |
|---|---|
| Нигезләнгән | 1267 |
| Хөкүмәт башлыгы | Цумарев, Владимир Михайлович |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Кардәш шәһәрләр | Бардейов[d], Клайпеда, Вийербан, Влотславек, Габрово[d], Чимкәнт, Айзенах, Крагуеватс, Звенигород, Вологда, Берәнск, Краснаяр һәм Пинзә[1] |
| География | |
| АТБ | Могилёв өлкәсе |
| Ил | Беларус |
| Мәйдан | 119 дүрткел киламитер |
| ДДӨБ | 192 митер |
| Сулык | Днипро |
| Координатлар | 53.90894°N 30.34296°E |
| Почта индексы | 212000–212999 |
| Телефон коды | 8222 |
| Хөкүмәт башлыгы | Цумарев, Владимир Михайлович |
 | |
Халык саны — 300 мең тиресе кеше. Шәһәрдә шулай да 40 мәктәп, 4 лицей, 3 университет (Машиналар төзү, Технология, Педагогия) бар.
ГеографияҮзгәртү
КлиматҮзгәртү
| Могилёв климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 9,8 | 12,9 | 19,8 | 29,1 | 32,0 | 33,0 | 36,3 | 36,8 | 30,6 | 25,5 | 14,5 | 10,9 | 36,8 |
| Уртача максимум, °C | −3 | −2,5 | 3,0 | 12,0 | 18,6 | 21,5 | 23,6 | 22,7 | 16,7 | 9,9 | 2,3 | −2 | 10,2 |
| Уртача температура, °C | −5,3 | −5,5 | −0,8 | 6,7 | 12,9 | 16,1 | 18,1 | 17,0 | 11,6 | 6,0 | −0,1 | −4,2 | 6,0 |
| Уртача минимум, °C | −7,8 | −8,5 | −4,2 | 2,0 | 7,3 | 10,8 | 12,7 | 11,6 | 7,1 | 2,6 | −2,3 | −6,6 | 2,1 |
| Абсолют минимум, °C | −37,3 | −34,7 | −35 | −17,7 | −4,4 | −0,7 | 3,0 | 0,9 | −4,8 | −14,8 | −23,5 | −33,4 | −37,3 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 39 | 34 | 39 | 41 | 53 | 75 | 81 | 65 | 55 | 54 | 45 | 41 | 622 |
| Чыганак: Погода и Климат | |||||||||||||
ТарихҮзгәртү
1812 елгы сугышҮзгәртү
1812 елның 12 июнендә 600-меңле Наполеон гаскәре Русиягә бәреп керә. Өч тапкыр санаучы өстенклекле дошман алдыннан рус гаскәре чигенә башлады. 11 июльнә, 12 км Могилёвдан көньяк-көнбатышрак, Салтановка һәм Фатово авыллары арасында, генерал-лейтенант Николай Раевский җитәкчелегендәге 7-нче пехота корпусы һәм Луи Даву җитәкләгән француз гаскәренә каршы Салтановка кырындагы сугушны башладылар. 2-нче Көнбатыш армиясының күпчелек көчен Днепр елгасы аша йөзеп чыгыну французлардан читкә юнәлдеру өчен, рус гаскәрләре французлар белән капма-каршы сугыш башларга мәҗбүр булганнар.
Беренче бөтендөнья сугышыҮзгәртү
Беренче бөтендөнья сугышы вакытында (август 1915 — ноябрь 1917) Югары башкомандующий ставкасы урнашкан, шәһәрдә Русия императоры Николай II яшәгән.
Икенче бөтендөнья сугышыҮзгәртү
Смоленск бәрелешеҮзгәртү
26 июльне совет гаскәрләре Могилёвны калдырдылар (карагыз Могилёвны саклау).
ХалыкҮзгәртү
| 1840[2] | 1897[3] | 1959[4] | 1970[5] | 1979[6] | 1989[7] | 2009[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 23 103 | 43 119 | 121 712 | 202 314 | 290 361 | 359 188 | 358 279 |
Милли состав (2009): беларуслар — 87,4%, руслар — 7,3%, украиннар — 1,1%.[9]
Истәлекле урыннарҮзгәртү
- Ленин урамы, Европаның 18-нче гысыр стиленда төзелгән
- Театр, 19-нче гасырда төзелген һәм башкалар.
Кардәш шәһәрләрҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 http://documents.penza-gorod.ru/doc2-354.html
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=793
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ http://web.archive.org/web/20100918181854/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-7.pdf
- ↑ https://archive.is/20120523225241/belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/itogi1.php