Гани Сафиуллин

Гани Сафиуллин
Гани Сафиуллин
Туган телдә исем	Сафиуллин Гани Биккенә улы
Туган	1 июль 1905; Иске Кишет (хәзерге Арча районы), Казан губернасы, Русия империясе
Үлгән	14 октябрь 1973 (68 яшь); Казан, Татарстан
Күмү урыны	Арча зираты
Яшәгән урын	Адамүк урамы
Милләт	татар
Әлма-матер	М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия[d]
Һөнәре	генерал-лейтенант
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Балалар	улы Искәндәр,; кызлары Нинель, Эмилия
Катнашкан сугышлар/алышлар	Алман-совет сугышы
Бүләк һәм премияләре	(1943); ;
Хәрби дәрәҗә	Совет гвардиясе һәм генерал-лейтенант
	Гани Сафиуллин Викиҗыентыкта

Гани Биккенә (Биккенәй) улы Сафиуллин (1.7.1905 — 14.10.1973) — Советлар Берлеге Каһарманы (1943), генерал-лейтенант (1944). Зур дәрәҗәләргә ирешкән татар хәрбиләренең берсе.

Википедиядә Сафиуллин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Тәрҗемәи хәле

1905 елның 1 июлендә Казан губернасы (хәзерге Арча районы) Иске Кишет авылында унөч балалы керәстиян гаиләсендә туган. Ганигә унөч яшь булганда — әниләре, унбиш яшьтә әтиләре үлә. 1921 елгы ачлык вакытында Гани абыйсы Вәли белән Казакъстанга чыгып китә. Анда байларга ялланып, көтү көтә. 1927 елда Кызыл Гаскәргә алына. Шуннан соңгы тормышы хәрби хезмәт белән бәйле. 1941 елда Фрунзе исемендәге хәрби академияне тәмамлаган.

Бөек Ватан сугышы

Сугышның беренче көннәреннән үк Сафиуллин үзен яхшы командир итеп күрсәткән. Ул һәрвакыт солдатларның гомерен саклап калу өчен тырыша. 1941 елда — 930нчы укчы полк командиры. Смоленск, Калинин хәрби операцияләрендә катнаша. 1942 елдан — 38нче укчы дивизия(рус.)татар. командиры. Сталинград, Харьков хәрби операцияләрендә катнаша. Сталинград сугышында фашистларның иң көчле һөҗүменә Гани Сафиуллин җитәкчелегендәге 38нче укчы дивизия каршы тора. 1943 елның апреленнән 25нче укчы корпусына җитәкчелек итеп, Днепрны кичүдә катнаша. Корпус, 1943 елның 25 сентябренә каршы төндә Днепрны кичеп, дошманны тар-мар итүгә ирешә. Днепр елгасын кичкәндәге батырлыгы өчен Советлар Союзы Герое исеме бирелә, Ленин ордены белән бүләкләнә. Шулай ук Яссы-Кишинев, Будапешт операцияләрендә катнаша. 1945 елдан — 57нче гвардия укчы корпусы командиры. 1945 елның августында корпус Япониягә каршы сугышта — Хинган-Мукден операциясендә катнаша. Маршал Георгий Жуковның истәлекләрендә Гани Сафиуллинның батырлыгын аерым билгеләп үтелә.

Сугыштан соң

Сугыштан соң Ворошилов исемендәге Югары хәрби академияне тәмамлый. 1947 елда 38нче гвардия корпусы җитәкчесе итеп билгеләнә. 1949 елда, партиягә каршы сүзләр әйтүдә гаепләп, вазифасыннан азат ителә. Шул ук елда 10нчы укчы гвардия дивизиясенә, 1950 елда 16нчы укчы корпусына, 1956 елда 112нче укчы корпусына командир урынбасары итеп билгеләнә. 1957 елның июлендә, формаль сәбәп табып, отставкага җибәрәләр. Аңа хәрби киемен кияргә дә ярамаган. Соңгы елларында Казанның Адамюк урамы, 4нче йортта яши. 1973 елның 14 октябрендә Казванда вафат була. Гани Сафиуллин Казанның Арча зиратында җирләнгән.

Хәтер

1974 — Казанның Идел буе районындагы урамга исеме бирелгән.
Идел буе федераль округының Татарстан кадет корпусына (Түбән Кама) исеме бирелгән.
2015 — туган авылы Иске Кишеттә музее ачылган.
Гани Сафиуллин турында документаль фильм төшерелгән (режиссеры полковник Рөстәм Гомәров).
2023 — Казанда Гани Сафиуллин соңгы елларын яшәгән Адамюк урамы, 4нче йорт диварына истәлек тактасы куелган.^[2]

Гаиләсе

Өч мәртәбә өйләнгән. 1929 елда хәрби хезмәттән Иске Кишеткә кайтып, Зөлхәбирә исемле кызга өйләнгән. Улы Искәндәр.
Мәскәүдә Нинель (1934), Казанда Эмилия (1947) исемле кызлары туган.