Архангельск өлкәсе
Арха́нгельск өлкәсе — Россиянең төньяк Европа өлешендә урнашкан өлкә. Өлкә составына Ненец автономияле округы керә.
_-_Arkhangelsk_Oblast_(Crimea_disputed).svg)
Өлкә үзәге – Архангельск каласы.
География
үзгәртүЧиктәшлек
үзгәртү| Як | Россия субъекты |
|---|---|
| Көнбатыш | Карелия |
| Көньяк-көнбатыш | Вологда өлкәсе, Киров өлкәсе |
| Көньяк-көнчыгыш | Коми Республикасы |
| Төньяк-көнчыгыш | Төмән өлкәсе (Ямал-Ненец автономияле округы) |
Архангельск өлкәсе Көнбатыш Европа тигезлегенең төньягында урнаша. Ак, Баренц һәм Кара дингезләре белән юыла.
Архангельск өлкәсе территориясендә Россия, Европа һәм Евразияның кырый төньяк ноктасы — Флигели борыны һәм Европаның кырый көнчыгыш ноктасы — Флиссингский борыны урнаша. Өлкәнең мәйданы — 589 913 км²; мәйдан буенча Европа өлешендәге иң зур Россия субъекты һәм Европада иң зур провинция.
Архипелаглар һәм утраулар
үзгәртүКлимат
үзгәртүКлимат — уртача континенталь, төньяк-көнбатышта — диңгез климаты, төньяк-көнчыгышта — субарктик климат, Яңа Җирдә — арктик климат. Гыйнварның урта температурасы — -12...-18 °C, июльнең урта температурасы — +8…+17 °C. Уртача еллык явым-төшем күләме — 300-550 мм.
| Торак пункт | Абсолют минимумы, °C | Иң салкын айның температаурасы, °C | Иң салкыны өч айның температаурасы, °C | Еллык уртача температурасы, °C | Иң җылы айның температурасы, °C | Иң җылы өч айның температурасы, °C | Абсолют максимумы, °C | Уртача еллык явым-төшем күләме, мм |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Архангельск | −45,2 | −12,8 | −11,3 | 1,3 | 16,3 | 14,1 | 34,4 | 607 |
| Канин Нос | −32,8 | −9,0 | −8,1 | −0,5 | 9,0 | 7,9 | 30,0 | 436 |
| Койнас | −52,2 | −16,3 | −14,5 | −0,3 | 16,3 | 13,8 | 36,0 | 581 |
| Котлас | −47,1 | −13,0 | −11,6 | 2,0 | 17,6 | 15,5 | 35,5 | 576 |
| Малые Кармакулы | −39,0 | −14,6 | −13,2 | −4,5 | 7,1 | 5,9 | 28,3 | 333 |
| Нарьян-Мар | −47,6 | −17,0 | −15,9 | −3,0 | 13,5 | 10,9 | 33,9 | 504 |
| Онега | −42,5 | −11,4 | −10,1 | 2,2 | 16,9 | 14,8 | 35,8 | 617 |
Гидрография
үзгәртүТөп елгалар — Төньяк Двина, Онега, Мезень, Печора. Өлкәдә ~2 500 күл бар; иң зур күлләре — Лача, Кенозеро, Кожозеро.
Үсемлекләр һәм хайваннар дөньясы
үзгәртүАрхангельск өлкәсе күбесенчә тайга һәм тундра зонасына керә; Франц-Иосиф Җире, Яңа Җир һәм Виктория утравы арктик чүлләре зонасына керә.
Административ бүленеш
үзгәртүШәһәр округлары
үзгәртү| Шәһәр округы | Халык (2006) | Мәркәзе |
|---|---|---|
| Архангельск | 355 813 | Архангельск |
| Коряжма | 42 831 | Коряжма |
| Котлас | 72 694 | Котлас |
| Мирный | 36 935 | Мирный |
| Новая Земля | 2 724 | Белушья Губа |
| Новодвинск | 42 537 | Новодвинск |
| Няндома | 22 124 | Няндома |
| Северодвинск | 197 135 | Северодвинск |
Муниципаль районнары
үзгәртү| № | Муниципаль берәмлек | Халык (2011)[5] | Административ үзәк | Райцентрның халык саны (2011) |
| 1 | Вельск муниципаль районы | 54 611 | Вельск шәһәре | 23 820 |
| 2 | Верхнетоемск муниципаль районы | 16 955 | Верхняя Тойма | 3940 (2002) |
| 3 | Вилегодск муниципаль районы | 11 095 | Ильинско-Подомское | 2973 (2002) |
| 5692 |
Торак пунктлар
үзгәртү
|
|
Өлкәдә туганнар
үзгәртү- Федор Абрамов (1920—1983) — рус язучысы;
- Николай Кузнецов (1904—1974)
- Фирс Шишигин (1908—1985) — режиссер, СССРның халык артисты.
- Константин Бурков (1906—1964) ветеран;
- Михаил Ломоносов (1711—1765) - химик һәм физик.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Шахрай С. М., Алексеев С. С., Собчак А. А. et al. Конституция Российской Федерации // Российская газета — Россия: 1993. — ISSN 1606-5484; 1560-0823
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2025 г. и в среднем за 2024 г. и компоненты её изменения — Росстат, 2025.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 ОКТМО. 185/2016. Северо-Западный ФО
- ↑ Численность населения по муниципальным образованиям Архангельской области на 1 января 2011 года (от предварительных итогов Всероссийской переписи населения 2010 года)., archived from the original on 2013-03-13, retrieved 2013-03-19
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
- ↑ Кулой (посёлок городского типа) > Данные не обнаружены. Возможно страница переименовывалась. Проверьте справочник
Сылтамалар
үзгәртү
|
Викиҗыентыктагы медиафайллар? |
|---|
- Администрациянең рәсми сайты 2008 елның 13 сентябрь көнендә архивланган. (рус.)
- Архангельск өлкәсе кануннары (рус.)