Вельск
Вельск (рус. Вельск) — Архангельск өлкәсендә шәһәр, Вельск районының административ үзәге.
| Вельск | |
|---|---|
.png) _(1780).png) | |
 | |
| Ил | Россия |
| Өлкә | Архангельск өлкәсе |
| Район | Вельск районы |
| Координатлар | 61°4'N, 42°6'E |
| Нигезләнгән | 1137 |
| Мәркәз биеклеге | 90 м |
| Халык саны | 23 885 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+4 |
| Телефон коды | +7 81836 |
| Почта индексы | 165150 |
| Рәсми сайт | movelsk.ru |
ГеографияҮзгәртү
Шәһәр Вагага, аңа Вель елгасы кушылган урында, Архангельскидан 545 километр көньяктарак урнаша. Төньяк тимер юлының Вельск станциясе. Шәһәр аша М8 «Холмогоры» (Мәскәү — Ярославль — Вологда — Архангельск — Северодвинск) автоюлы бара.
КлиматҮзгәртү
- Уртача еллык температура — +2,7 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 1,5 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 77,7%
| Вельск климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | |
| Абсолют максимум, °C | 8,5 | 9,4 | 15,1 | 27,1 | 30,9 | 33,7 | 35,2 | 35,6 | 28,2 | 22,2 | 11,0 | 7,6 | |
| Уртача максимум, °C | −9,5 | −7,5 | 0,1 | 7,7 | 14,9 | 20,3 | 22,7 | 19,5 | 13,1 | 5,5 | −2,9 | −7,1 | |
| Уртача температура, °C | −12,4 | −10,9 | −4,2 | 2,7 | 9,5 | 14,8 | 17,3 | 14,4 | 8,9 | 2,7 | −4,8 | −9,5 | |
| Уртача минимум, °C | −16,3 | −15,2 | −8,9 | −2,4 | 3,4 | 8,9 | 11,8 | 9,4 | 4,8 | −0,1 | −7,6 | −12,9 | |
| Абсолют минимум, °C | −44,5 | −38,7 | −32,2 | −22,2 | −7,8 | −2,7 | 1,6 | −2,2 | −8,2 | −20 | −33,9 | −38,9 | |
| Чыганак: Вельск, Российская федерация. Архив климатических данных. әлеге чыганактан 2012-05-15 архивланды. 2013-02-13 тикшерелгән. | |||||||||||||
ТарихҮзгәртү
Беренче тапкыр 1137 елда чиркәү ясагы җыю пункты буларак телгә алына. 1397 елда Вель волосте буларак телгә алына.
1462 елдан — Мәскәү кенәзлеге составында. 1550 елдан — Вель посады.
1783 елда Вельск шәһәр статусын ала һәм Вельск өязенең үзәгенә әйләнә.
XIX гасырның 80-еллардан сәяси сөрген урыны буларак таныш.
1929 елдан Вельск районы үзәге булып тора.
ХалыкҮзгәртү
| 1840[2] | 1856[3] | 1897[4] | 1913[3] | 1926[3] | 1931[3] | 1939[3] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2002[9] | 2010[1] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 046 | ~800 | 1 989 | ~3 000 | ~3 500 | ~3 500 | ~6 700 | 16 938 | 21 899 | 24 556 | 25 967 | 26 241 | 23 885 |
Милли составҮзгәртү
| Милләт | 2002[10] | 2010[11] |
|---|---|---|
| руслар | 96,9% | 98,2% |
ИкътисадҮзгәртү
Вельск — агач эшкәртү һәм урман химиясе сәнәгатьләренең эре үзәге.
Машиналар төзү заводы, икмәк комбинаты, ит комбинаты, сөт комбинаты.
Югары уку йортларыҮзгәртү
- Заманча һуманитар академиясенең филиалы
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-07-07, retrieved 2013-02-13
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 http://www.mojgorod.ru/arhangel_obl/veljsk/index.html
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=201
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2014-01-22
- ↑ 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-01-22