Шамил Шәрифуллин
Шамил Шәрифуллин, Шамил Камил улы Шәрифуллин, рус. Шарифуллин Шамиль Камильевич (1949–2007) — композитор, педагог, фольклорчы. Татарстанның Тукай премиясе (2005), РСФСРның Д. Шостакович исемендәге дәүләт премиясе (1985) лауреаты. Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе (1992). Казан консерваториясе профессоры (1999), кабинет мөдире. 1974 елдан СССР композиторлар берлеге әгъзасы.
| Шамил Шәрифуллин | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Шамил Камил улы Шәрифуллин |
| Туган | 13 сентябрь 1949 СССР, Төрекмәнстан ССР, Чарджоу өлкәсе, Фәрәб |
| Үлгән | 25 декабрь 2007 (58 яшь) РФ, ТР, Казан |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР→ РФ |
| Әлма-матер | Казан дәүләт консерваториясе |
| Һөнәре | композитор |
| Балалар | Гүзәл Әбелханова |
| Бүләк һәм премияләре |   |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1949 елның 13 сентябренда Төрекмәнстан ССР Чарджоу өлкәсе (1992 елдан Ләбап вилаяте) Фәрәб бистәсендә туган. «Баян» белгечлеге буенча Ашхабад музыка укуханәсендә, соңрак Казан музыка укуханәсендә белем ала. «Композиторлык» белгечлеге буенча Казан дәүләт консерваториясен (Анатолий Луппов, Альберт Леман сыйныфы, 1973), Мәскәү дәүләт консерваториясендә ассистентура-стажировка (Тихон Хренников сыйныфы, 1981) тәмамлаган.
Хезмәт юлы
үзгәртү1976―2001 елларда Казан дәүләт консерваториясендә теория һәм композиторлык кафедраларында эшли, профессор (1999). Музыка теориясен, композицияне укыта. Казан дәүләт консерваториясенең Идел буе халыклары музыкасы кабинеты мөдире[1]. Фольклор экспедицияләрен оештыручы.
Иҗаты
үзгәртүИҗатының төп юнәлеше — хор музыкасы. Татар музыка этнографиясен үстерүгә зур өлеш кертә. Фольклор экспедицияләре нәтиҗәләрен җыентык итеп бастыра. Күптомлы «Татар халык музыка антологиясе» һәм «Татар халкының традицион китап җыры» җыентыкларын төзүгә зур өлеш кертә. «Мөнәҗәтләр»е Америка, Алмания, Швеция, Финляндия, Болгария, Чехословакия, Ватикан, Румда җылы кабул ителә.
|
Ул үз иҗатында тирән һәм борынгы милли тамырларны хәзерге заман музыкасын һәм зур интеллектуаль көчне бергә куша.[2] | 
|
Шәкертләре
үзгәртүРөстәм Абязов, Илһам Байтирәк, Риф Гатауллин, А. Кавайкин.
Әсәрләре
үзгәртү- «Йосыф һәм Зөләйха» балеты
- «Диалоги сфер» симфониясе
- «Татар биюләре» симфониясе
- «Татарские буколики» симфониясе
- «Җыен» оркестр өчен концерт
- «Дала» симфоник поэмасы
- «Мөнәҗәтләр» хор өчен acapella концерты
- «Авыл көйләре» хор өчен концерт
- «Сары сандугач» хор өчен концерт
- «Чәчәк турында җыр» оратория-балеты
- «Болгар моңнары», «Борынгы халык көйләре» камера–уен кораллары әсәрләре
- 50 дән артык җыр
Хезмәтләре
үзгәртү- 1994 ― «Борынгы халык моңнары» (җыентык). Төрле халык көйләрен берләштергән китап. Ул көйләр татарлар яшәгән төрле төбәкләрдән язып алынган. Әсәрне кем, кайда башкарганы теркәлгән[3].
- «Сак-Сок бәете» (җыентык).
- Система ангемитонной пентатоники (константные и мобильные свойства). Китапта: Пентатоника в контексте мировой музыальной культуры. Казань, 1995.
- Татар халык музыкасы: Балалар музыка мәктәпләре өчен. Китапта: Татарская народная музыка: Программа для ДМШ. Казань, 1997.
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
үзгәртү- 2005 ― Тукай премиясе — хор өчен acapella «Мөнәҗәтләр» концерты өчен
- 1985 ― РСФСРның Д. Шостакович исемендәге дәүләт премиясе
- 1992 ― Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе
Хәтер
үзгәртү- 2023 елны Татар хор ассамблеясе Шамил Шәрифуллинга багышлый, шуңа күрә барлык хор коллективлары аның әсәрләрен башкара.
- 2023 елның октябрендә Татар китабы йортында Айдар Ниязов җитәкчелегендәге Милли музыка оркестры Шамил Шәрифуллин истәлегенә камера концерты оештырган[3].
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Казан консервоториясе рәсми сайтында, archived from the original on 2016-03-04, retrieved 2015-12-20
- ↑ Шамиль Шарифуллин. Концерт " Ты приходи в мой сад любви..." (tt ru) (май 25).
- ↑ 3,0 3,1 Зилә Мөбәрәкшина. Шамил Шәрифуллинның кызы Гүзәл Әбелханова: Әти бик тә ачык, якты, ягымлы кеше иде. Татар-информ, 14.10.2023
Сылтамалар
үзгәртү- Шәрифуллин Шамил Камил улы(үле сылтама)
- Ш. Шәрифуллин белән әңгәмә. "Восточный экспресс", №15 (169), 16.04.2004 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
- Ш. Шәрифуллин «Төрекмәнстан татарлары» порталында 2016 елның 4 март көнендә архивланган.