Wikipedia

Таганрог

Таганрог (рус. Таганрог) — Россия Федерациясенең Ростов өлкәсендә урнашкан шәһәр.

Таганрог
Халык саны 245 120 (2021, Җанисәп) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 1698 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Андрей Владимирович Лисицкий Edit this on Wikidata
Сәгать поясы UTC+03:00
Кардәш шәһәрләр Баденвайлер, Лүденшейд, Червен-Брәг[d], Мариуполь, Одесса, Цзинин[d], Пинск, Харсызьк, Антрасыт һәм Famagusta Municipality[d][1]
География
АТБ Ростов өлкәсе
Ил Россия
Мәйдан 95 км²
ДДӨБ 30 метр Edit this on Wikidata
Координатлар 47°14'0"тн, 38°54'0"кнч
Почта индексы 347900–347960 Edit this on Wikidata
Телефон коды 8634 Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Андрей Владимирович Лисицкий Edit this on Wikidata
Карта

Халык саны — 253 587 кеше (2014)[2].

Җәгъpафия

үзгәртү

Шәһәр Азак диңгезенең Таганрог култыгы яры буенда, Тын елгасы тамагыннан берничә километр көнбатыштарак урнашкан.

Климат

үзгәртү
  • Утратча еллык һава температурасы — 10,6 °C
  • Һаваның чагыштырмача дымлылыгы — 63,0 %
  • Уртача җил тизелеге — 4,3 м/с
Таганрог климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 21,0 15,2 19,0 31,0 30,0 36,5 37,9 40,5 35,6 31,3 21,0 21,0 40,5
Уртача максимум, °C −1,7 −2,3 4,8 14,1 21,6 28,8 31,5 29,6 23,2 14,4 7,8 3,8 14,6
Уртача температура, °C −3,9 −2,8 1,5 10,1 17,5 24,0 26,6 24,4 18,5 10,8 5,3 1,4 10,9
Уртача минимум, °C −5,9 −7,9 −1,1 6,5 13,7 19,6 22,1 19,4 14,3 8,0 −3,3 −0,6 7,6
Абсолют минимум, °C −25 −29 −18,4 −5,1 −0,6 8,0 2,0 7,0 0,0 −5 −13,3 −26,1 −29
Явым-төшем нормасы, мм 26,7 33,7 39,1 40,2 39,1 37,9 47,0 32,7 51,2 25,2 25,1 46,6 444,5
Су температурасы, °C 0,1 0,1 1,2 9,6 18,1 22,4 24,8 23,6 18,4 11,1 4,6 0,9 11,3

Сәгать поясы

үзгәртү
 
Мәскәү вакыты

Таганрог Мәскәү вакыты (Moscow Time Zone, MSK) сәгать поясында урнашкан. UTC белән аермасы +3:00 сәгать тәшкил итә.

Тарих

үзгәртү

Таганрог тарихы соңгы бронза гасыр—иртә тимер гасыр дәверенә барып тоташа. Шул вакытта биредә борынгы грекларның тораклыгы урнашкан булган, Һеродот үз хезмәтләрендә аны Emporion Kremnoi исеме астында телгә ала.

Ә рус флоты базасы буларак ул 1698 елда пөтр І әмере буенча нигезләнән. 1770—1783 елларда Азак диңгез флотилисенең баш базасы булган. Кырымны Россиягә дәүләтенә кушылуыннан соң, флотилия Акъярга күчерелә. Таганрог хәрби әһәмиятен югалтса да, сәүдәгәрләр порт шәһәренә әверелгән.

Шәһәр cтaтысын 1775 елдан башлап йөртә.

19 гасырның азагында—20 гасырның башында мөһим ашлык экспортлау порты булган. Бᴎлгиᴙле һәм алманияле инвесторлары казаннар ясау, тимер вә корыч кою ɜавуᴛларын, күн фабрикасын һәм май сыгу ɜавуᴛын нигезләнгәннәр.

1918 елның май-aугыcта шәһәр кайзер Вилһелм ІІның алман гаскәрләре тарафыннан басып алынган. 1919 елның aугыc-дᴎкәбеp айларында биредә Көньяк Россия Кораллы Көчләренең сәргаскәре Антон Деникинның ирәге (ставкасы) булган. 1919 елның 25 декабрендә шәһәрдә Сәвит хакимияте урнаштырылган. 1920 елда Украин ССРның бер өлеше булган, ләкин дүрт елдан соң Pəcəᴎ̆ Cәвᴎт Федератив Caᴛсиялисᴫар Җɵᴍhүриᴙте cастaфына күчерлгән.

Икенче Бөтендөнья сугышы вакытында, Таганрог 1941-1943 елларда алманнар тарафыннан басып алынган.

Халык

үзгәртү
Халык саны
1811[3]1840[3]1856[3]1863[3]1897[4]1914[3]1923[3]1926[4]1931[3]1939[4]
7400↗22 500↘18 500↗42 400↗51 000↗68 400↘68 300↗86 000↗120 000↗189 000
1956[5]1959[6]1962[3]1967[3]1970[7]1973[3]1976[3]1979[8]1982[3]1986[3]
→189 000↗202 062↗220 000↗245 000↗254 154↗268 000↗272 000↗276 444↗283 000↗291 000
1989[9]1992[3]1996[3]1998[3]2000[3]2001[3]2002[10]2003[3]2004[11]2005[3]
↗291 622↗293 200↘291 600↘289 900↘284 400↘282 100↘281 947↘281 900↘277 000↘273 000
2006[3]2007[3]2008[3]2009[12]2010[13]2011[12]2012[14]2013[15]2014[2]
↘268 600↘264 400↘260 700↘257 611↗257 681↘257 221↘256 565↘254 783↘253 587

Милләтләр (2010): уpыcлар (93,1%), украиннар (2,9%), әрмәннәр (1,2%).[16][17]

Танылган шәхесләр

үзгәртү

Кардәш шәһәрләр

үзгәртү

Тышкы сылтамалар

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ Αδελφοποιήσεις
  2. ↑ 2,0 2,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 Народная энциклопедия «Мой город». Таганрог. әлеге чыганактан 2013-10-23 архивланды. 2013-10-23 тикшерелгән.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2013-08-17 архивланды. 2013-08-17 тикшерелгән.
  5. ↑ Народное хозяйство СССР в 1956 г. (Статистический сборник). Государственное статистическое издательство. Москва. 1956. әлеге чыганактан 2013-10-26 архивланды. 2013-10-26 тикшерелгән.
  6. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  8. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. әлеге чыганактан 2013-04-28 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  9. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. әлеге чыганактан 2011-08-22 архивланды.
  10. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. әлеге чыганактан 2012-02-03 архивланды.
  11. ↑ 4.13. Города с численностью населения 100 тысяч и более человек. әлеге чыганактан 2014-05-01 архивланды. 2014-05-01 тикшерелгән.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ростовская область. Оценка численности населения на 1 января 2009-2013 годов
  13. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. Том 1. Численность и размещение населения Ростовской области
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
  16. ↑ 2010 елгы җанисәп алу базасы., archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-12-19 
  17. ↑ Милләтне әйтмәгән кешеләрне исәпләмичә
  18. ↑ The Home City of Chekhov and the Home City of Confucius Sign a Partnership Agreement, Taganrog Municipality (June 4, 2009). 6 август 2009 тикшерелде.
  19. ↑ Official visit to Беларусь, Taganrog Municipality (June 29, 2009). 6 август 2009 тикшерелде.
  20. ↑ Taganrog signs Sister City agreement with Khartsyzsk, Украина, Taganrog Municipality (September 18, 2009). 29 октябрь 2009 тикшерелде.
  21. ↑ Sistercity relationship established with Antratsit City in Lugansk Oblast, Украина, Taganrog Municipality (December 7, 2012). 8 декабрь 2012 тикшерелде.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Таганрог&oldid=3479523