Рәфәгать Хәбибуллин
Рәфәгать Хәбибуллин, Рәфәгать Мансур улы Хәбибуллин (1965 елның 28 марты, ССРБ, РСФСР, Сембер өлкәсе, Иске Кулаткы районы, Вязгай – 2016 елның 8 июле, Сүрия, Хомс мүзәфәхәсе, Пальмира тирәсе) — хәрби очучы-снайпер, РФ Көньяк хәрби округы армия авиациясенең 55нче аерым боралак полкы командиры, полковник (2009), РФ Каһарманы (вафатыннан соң, 2016 елның 28 июле)[1].
| Рәфәгать Хәбибуллин | |
|---|---|
 | |
| Туу датасы | 28 март 1965 |
| Туу урыны | ССРБ, РСФСР, Сембер өлкәсе, Иске Кулаткы районы, Вязгай |
| Үлем датасы | 8 июль 2016 (51 яшь) |
| Үлем урыны | Сүрия, Хомс мүзафәхәсе, Пальмира тирәсе |
| Иялек |  ССРБ→ РФ |
| Гаскәр төре |  РФ Һава-космос көчләре |
| Дәрәҗә |  |
| Җитәкчелек иткән | РФ Көньяк хәрби округы армия авиациясенең 55нче аерым боралак полкы |
| Бүләкләр һәм премияләр | .jpg){kind=small}   .png){kind=small} |
|
[[commons:Category:
 Ryafagat Khabibullin Викиҗыентыкта|Рәфәгать Хәбибуллин]] Викиҗыентыкта | |
Һәлак булу вакытына кадәр 3300 сәгатьтән артык очыш ясаган булган, шуларның 2800дән артыгы — хәрби бурычларны үтәү өчен ясалган. 2000нән артык кораллы очыш ясый. Ике Чечен, осетин-ингуш, Көньяк Осетиядәге (2008) сугышларда катнашкан[2].
 Тышкы рәсемнәр
| |
|---|---|
|
Фотосурәтләре |
| Тышкы рәсемнәр
| |
|---|---|
|
|
Җеназасы фотосурәтләре |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1965 елның 28 мартында Сембер өлкәсенең Иске Кулаткы районы Вязгай авылында совхоз хезмәткәрләре гаиләсендә туган. Бертуган абыйлары авылда төпләнеп калган. Урта мәктәпне тәмамлагач, Р. Хәбибуллин очучы булырга карар кыла. Качинск югары хәрби авиация очучылар училищесына укырга керергә бара, очучылыкка сәламәтлеге буенча узмый. Рязань югары һава-десант команда училищесына укырга керергә карар итә, тик анда да конкурс буенча уза алмый.
Көзен Совет Армиясенә алына һәм Үзәк гаскәрләр төркеменә, Чехословакиянең Зволен шәһәренә 30нчы гвардия мотоукчы Иркутск-Пинск дивизиясенә хәрби хезмәт үтәргә җибәрелә. Хәрби хезмәтне 1983—1984 елларда зенит-ракета полкы разведкасында рядовой буларак уза. Ел ярымнан соң, Р. Хәбибуллин аны Сызрань югары хәрби авиация очучылар училищесына җибәрү үтенече белән рапорт бирә һәм тиздән аның үтенече канәгатьләндерелә.
1988 елда училищены тәмамлагач, лейтенант дәрәҗәсендә Рәфәгать Хәбибуллин Краснодар краеның Кореновск шәһәре янында аэродромда урнашкан 55нче Севастополь боралак полкына хезмәт итү өчен җибәрелә.
1992 елның көзендә Р. Хәбибуллин осетин-ингуш низагында катнаша. 1993—1994 елларда Грузия-Абхазия конфликты зонасындагы хәрби хәрәкәтләргә командировкага җибәрелә.
1994 елда Беренче чечен сугышында катнаша, авыр яралана. Сигез ай дәвамында госпитальләрдә була, табиб-очу комиссиясеннән соң капитан Хәбибуллин сафка баса. 1996 ел ахырына кадәр Чечен Республикасы территориясендә сугышчан бурычларны үти, аннары Грузия-Абхазия конфликты зонасында тынычлыкны саклауда катнаша.
1999 елда Икенче чечен сугышында катнаша, майор исемен ала.
2005 елда Ю. А. Гагарин исемендәге Хәрби-һава академиясен тәмамлый[3].
Чечен сугышы тәмамланганнан соң, 2008 елның җәенә кадәр Рәфәгать Хәбибуллин Россия армиясендә хезмәт итүен дәвам итә, Чечен Республикасында Ханкала аэродромында аерым боралак полкы командиры вазыйфаларын башкара.
2008 елның августында Грузия-Көньяк Осетия кораллы низагында катнаша, подполковник дәрәҗәсе ала.
2009 елның августында, аерым боралак полкы һәм һөҗүм итү авиация полкы базасында 1нче категорияле Будённовск авиация базасы төзелгәч, полковник Рәфәгать Мәхмүт улы Хәбибуллин авиация базасының очучылар әзерләү буенча командир урынбасары була.
2012 елда, армия авиациясенең 393нче Севастополь авиация базасы командиры буларак, полковник Хәбибуллин Рәфәгать Мәхмүт улы РФ Президенты кулыннан Кутузов ордены ала. Әлеге орден белән хәрби база «командованиенең хәрби биремнәрен уңышлы үтәгән һәм шәхси состав белән күрсәткән батырлык өчен» бүләкләнгән.
Көньяк хәрби бүлгенең 55 нче аерым боралак полкы командиры полковник Р. М. Хәбибуллин 2016 елның 8 июлендә Россиянең Сүриядәге хәрби операциясе вакытында һәлак була. Очучы-инструктор Евгений Долгин һәм армия авиациясенең 55нче аерым полкы командиры полковник Рәфәгать Хәбибуллин, Хомс провинциясендә Сүриянең Ми-25 боралагында (Ми-24 боралагының экспорт варианты) Пальмира шәһәре күгендә һәлак булалар. Экипаж Сүрия хөкүмәт гаскәренең оборонасын өзгән «Ислам дәүләте» террорчылар отрядына һавадан һөҗүм итә, террорчылар һөҗүме өзелә. Хәрби комплектны тотып бетереп, әйләнеп кайтканда, җирдән ут ачып, террорчылар боралакка тидерә, һәм боралак Сүрия хөкүмәт армиясе контролендә булган районда җирә егылып төшә.
Ваафтына кадәр полковник Р. М. Хәбибуллин, боралакны 3 000 метрга кадәр биеклектә утыртып, таулы җирдә сугыш хәрәкәтләре алып бару өчен әзерлекле 28 очучы әзерләгән. Һәлак булу вакытына кадәр 3300 сәгатьтән артык очыш ясаган булган, шуларның 2800дән артыгы — хәрби бурычларны үтәү өчен ясалган. 2000нән артык кораллы очыш ясый.
Ми-8, Ми-24 һәм Ми-28Н боралакларының барлык типлары һәм модификацияләре белән идарә итә белгән һәм РФ Хәрби-һава көчләренең иң тәҗрибәле очучы-снайперы булган.
Мәрхүм белән хушлашу Кореновскида узган, аннан соң җәсәде туган ягына кайтарылган. 12 июльдә Сембер өлкәсенең Вязгай авылында дәфен ителгән[4][5].
Хәтер
үзгәртүКраснодар шәһәрендәге урамга[6], очучының туган ягы — Сембер өлкәсенең Иске Кулаткы районының Вязгай авылында урамга һәм мәктәпкә исеме бирелгән.
2017 елның 28 мартында Краснодар крае Кореновск шәһәренең Дан аллеясында бюсты куела[7].
2017 елның 12 июлендә Сембер өлкәсенең Иске Кулаткы 2нче урта мәктәбендә бюсты ачыла (автор — сынчы Салават Щербаков)[8].
2017 елның 13 июлендә очучы җирләнгән Вязгай авылында бюсты ачыла[9].
2017 елның июлендә РФ Каһарманы Р. Хәбибуллин исеме Көньяк хәрби округынең Ми-8АМТШ армия авиациясе боралагына бирелә[10].
2020 елның 2 октябрендә Россиянең Сүрия җирендәге Хмеймим авиабазасы территориясендә Россия Каһарманына һәйкәл ачылды. Һәйкәл колонна рәвешендәге постаментта куелган герой бюстыннан гыйбарәт[11].
Бүләкләре
үзгәртү- 2016
РФ Каһарманы (вафатыннан соң) — «махсус бурычны үтәгәндә күрсәткән батырлык һәм каһарманлык өчен»[12] - 2008 4нче дәрәҗә Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены
- 1995, 2008 Ике Батырлык ордены
- 2000 Хәрби казанышлар өчен ордены
- Егерме ведомство һәм юбилей медале
- «Күрсәткән батырлыгы өчен» ордены (Сембер өлкәсе)
Гаиләсе
үзгәртүХатыны Рамилә Мәгъсүм кызы, ике улы. Өлкән улы Руслан – боралак командиры, очучы-инструктор (тикшерүче), Мәскәү өлкәсенең Клин шәһәрендә хезмәт итә, капитан[13].
Сылтамалар
үзгәртү- «Илнең каһарманнары» сәхифәсендә Р. М. Хәбибуллин
- Олег Пчелов. Крестники полковника Хабибуллина. «Красная звезда», 13.01.2010(рус.)
- Текст письма бизнес-клуба «Сембер» врио губернатора по присвоению имени Ряфагата Хабибуллина одной из улиц Ульяновска. ИА «Татарские новости Ульяновской области»(рус.)
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Губернатор Сергей Морозов выступил с инициативой назвать именем Героя России Ряфагатя Хабибуллина одно из новых воздушных судов, выпускаемых в Ульяновской области
- ↑ Авиационный форпост. old.redstar.ru. 2016-09-28 тикшерелгән.
- ↑ Вдове погибшего в Сирии псковского летчика дадут квартиру и работу. 2016-09-28 тикшерелгән.
- ↑ С погибшим в Сирии летчиком Хабибуллиным простились в Сызрани, где он окончил училище. 2016-09-28 тикшерелгән.
- ↑ Погибшего в Сирии летчика Ряфагатя Хабибуллина похоронили в его родном селе. Фоторепортаж. БИЗНЕС Online, 12.07.2016(рус.)
- ↑ В Краснодаре появилась улица в честь погибшего в Сирии лётчика Хабибуллина (рус.), RT на русском. 22 декабрь 2016 тикшерелде.
- ↑ На Кубани установлен бюст Героя России полковника Ряфагатя Хабибуллина, погибшего в Сирии при исполнении служебного долга : Министерство обороны Российской Федерации
- ↑ Константин Салмин. В Ульяновской области открыт памятник герою России Ряфагатю Хабибуллину. 2020 елның 21 июнь көнендә архивланган. Первый Ульяновский портал, 13.07.2017(рус.)
- ↑ В одной из школ Ульяновской области установили бюст Героя России полковника Ряфагатя Хабибуллина : Министерство обороны Российской Федерации
- ↑ Вертолету Ми-8АМТШ Южного военного округа будет присвоено имя Героя России Ряфагатя Хабибуллина : Министерство обороны Российской Федерации
- ↑ Марина Щербакова. Дружба, проверенная временем.(үле сылтама) redstar.ru, 2.10.2020(рус.)
- ↑ Указом Президента России № 382 от 28 июля 2016 года полковнику Р. М. Хабибуллину присвоено звание «Герой Российской Федерации» (посмертно)
- ↑ Сын полковника Хабибуллина: «Отец учил меня никогда не сдаваться». ria.ru, 30.09.2016(рус.)