Портал:Астрономия

Ярдәм үзәге · Җәмгыять үзәге · Форум · Порталлар · Сайланган эчтәлек · Проектлар · Мөрәҗәгатьләр · Бәяләү эшчәнлеге
Астрономия порталы

Астрономия (нөҗүм гыйлеме, грек. αστρονομία, αστρον — йолдыз һәм νόμος — канун) — күк йөзендә урнашкан барлык системаларны өйрәнгән фәнне һәм белем өлкәсен белдергән термин.

Астрономия Кояшны, Кояш системасындагы планеталарны һәм аларның иярченнәрен, астероидларны, кометаларны, метеоритларны, планет-ара матдәне, Кояш системасынан тышындагы планеталарны, томанлыкларны, галактикаларны һ.б. өйрәнә.

Шәхес

Клавдий Птолемей (87165) — борынгы грек астрономы, математик, географ, оптик.

Тормышының күп өлешен ул Рим империясенә кергән Александриядә уздыра. Птолемейның төп әсәре «Математик система» дип атала. Математик система 13 китаптан тора һәм безнең көннәргә гарәп тәрҗәмәсе аша Әлмагест яки әл-Мәҗис исеме белән килеп җитә. Бу китапта антик чор астромнарының белемнәре системга кертелә һәм гомумиләштерелә.

Төркемнәр

Татар дөньясы

Рәшит Али улы Сюняев – дөньякүләм танылган астрофизик. Русия фәннәр академиясе академигы, академиянең космик тикшеренүләр институтында бүлек мөдире, АКШның Милли фәннәр академиясе әгъзасы, Халыкара астронавтика академиясе әгъзасы, физика-математика фәннәре докторы, Татарстан һәм Башкортстан республикалары Фәннәр академиясенең шәрәфле әгъзасы, Мәскәү физика-техник институты профессоры. Алманиядә Мюнхен шәһәрендә урнашкан Людвиг-Максимилиан университетының һәм Татарстанда Казан университетының шәрәфле профессоры.

Шәп мәкалә

Өлкәр тупланышы

Өлкәр (M45) — Сәвер йолдызлыгында сибелгән тупланыш; Җир шарына якыннарыннан берсе һәм гади күз белән иң яхшы күренеп тора торганнардан берсе.

Өлкәр тупланышы 12 яктылык елы диаметрлы һәм якынча 1000 хисапка алган йолдызны эченә ала (күпләр катлаулы йолдызлар булалар). Барысы тупланышка 3000 йолдыз чамасы керә. Тупланышта кайнар күк йолдызлар күпчелек тәшкил итәләр, аларның 14 гади күз белән күренәчән. Тупланыш йолдызларының гомуми массасы 800 Кояш массасына чамасы тиңдәш.

Шәп рәсем

Кояштагы таплар - Кояш яки башка йолдыз өслегендәге кайбер регионнарының вакытлыча кара тимгелләр булып күренүе.
Беләсезме…

Мин булыша алганым

Википедияның татар-телле бүлегендәге Астрономия өлкәсенә караган барлык феноменнарны билгеләү һәм алар белән бәйле вазгыятьләрне аңлату өчен кулланылган терминнарга багышланган мәкаләләрне булдыру, тулыландыру, мәгълүматны төзәтеп бару һәм структураны тәртиптә тотуга керткән өлешегез өчен рәхмәтләр яусын!

үзгәртү 

Тугандаш порталлар

Фән: Фән тарихы • Фән фәлсәфәсе • Системалар фәне

Табигый һәм физик фәннәр
Астрономия (Космос, Кояш системасы, Марс, Ай, Уран, Юпитер, Йолдыз, Рентген нурлары астрономиясе) • Җирне өйрәнүче фәннәр (Атмосфера фәннәре, Җиртетрәүләр, Әйләнә-тирә мохит, Тропик циклоннар, Янартаулар һәм вулканология, Һава торышы, Су, Ут) • Физика (Гравитация, Электромагнетизм) • Химия (Аналитик химия, Органик химия, Физик химия, Кристаллография)
Биология
Авыл хуҗалыгы • Агачлар • Амфибияләр һәм рептилияләр • Астробиология • Атлар • Балыклар • Борыңгы имезүчеләр • Бөҗәкләр • Буынтыкаяклылар • Вируслар • Гөмбәләр • Динозаврлар • Диңгез биологиясе • Зоология • Имезүчеләр • Китсыманлылар • Кошлар • Криптозоология • Куяннар • Күпек балыклары • Кысласыманнар • Мәчеләр • Микробиология • Молекуляр антропология • Нейробиология • Палеонтология • Приматлар • Ташбакалар • Үсемлекләр • Хайваннар • Цитология һәм молекуляр биология (Метаболизм) • Эволюцион биология • Экология • Этләр • Эчаяклылар • Юкка чыккан һәм чыгучы төрләр

Тиңдәш бүлекләр: География һәм урыннар • Дин һәм ышанычлар • Җәмгыять һәм җәмгыяви фәннәр • Математика һәм мантыйк • Мәдәният һәм сәнгать • Сәләмәтлек һәм медицина • Табигый һәм физик фәннәр • Тарих һәм вакыйгалар • Технология һәм гамәли фәннәр • Шәхес һәм шәхесләр • Фәлсәфә һәм фикерләү