Wikipedia

Григорий Клячкин

Григорий Абрамович Клячкин (Гирш Абрамович Клячкин; 1866 елның 3 октябре, Несвиж, Слутск өлкәсе, Минск губернасы, Россия Империясе — 1946 елның 21 июле, Казан, Татарстан АССР, РСФСР, ССРБ ) — Россия һәм Совет физиотерапевты һәм неврологы.

Григорий Клячкин
Туган 3 октябрь 1866(1866-10-03)
Нәсвиж, Слуцк өязе[d], Минск губернасы, Россия империясе
Үлгән 21 июль 1946(1946-07-21) (79 яшь)
Казан, РСФСР, СССР
Яшәгән урын Горьки урамы[1]
Островски урамы[2]
Лобачевски урамы[3]
Ватандашлыгы Россия империясе
 СССР
Әлма-матер Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре табиб
Эш бирүче Кләчкин хастаханәсе, Казан хәрби госпитале, Казан дәүләт медицина академиясе һәм Казан дәүләт медицина университеты
Гыйльми дәрәҗә: медицина фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем: профессор

 Григорий Клячкин Викиҗыентыкта

Биография үзгәртү

Гаилә үзгәртү

 
Клячкиннар гаиләсе Несвиж шәһәрендә

Гирш Абрамович Клячкин 1866 елның 3 ноябрендә Минск губернасының Несвиж өяз шәһәрендә туа[4]. Әти-әнисе — Әбрам Лейбов Клячкин һәм аның хатыны Бася[5]. Клячкиннарның фамилиясе күрше Клецк шәһәре исеменнән килеп чыга[6]. Әтисе скорняк эше белән шөгыльләнә, байы һәм икенче гильдия сәүдәгәре була[5]. Күршелек чигеннән читтә яшәргә хокукы булган Абрам балаларның иминлеге өчен гаиләсен Казанга күчерә[7].

Клячкиннар гаиләсендә алты бала: дүрт улы һәм ике кызы була[7]. Гриш бертуганнарның иң олысы була.

Мәгариф үзгәртү

Икенче Икенче Казан ирләр гимназиясен тәмамлый, анда, чисталык буенча өчлеккә карамастан, көмеш медаль ала[5]. 1886 елда Казан Император Университетының медицина факультетына укырга керә. Уку вакытында «Фосфор белән агулану йогынтысында нерв системасында патологик үзгәрешләр» дигән эш әзерли, ул премиягә лаек була. Университетны 1891 елда тәмамлый, шуннан соң медицина учреждениеләрендә эшли башлый. Бер ел земство хастаханәсендә табиб булып эшләп, Казан университетының неврология клиникасына кабул ителә. 1893 елда невролог Ливерий Даркшевич клиникасына керә, анда штаттан тыш ординатор булып хезмәт хакы алмыйча эшли, әтисе акчасына яши һәм укый. Киләсе дүрт ел эшләгән Даркшевич клиникасында Клячкинның исеме Герштан русча Григорийга күчерелә.

1897 елда Казан университетының медицина факультетында «VI, VII, VIII, IX, X, X, XI һәм XII пар баш сөяге нервларының барлыкка килүе һәм үзәк барышы турындагы материаллар. Эксперименталь-анатомик тикшеренүләр» темасына медицина докторы гыйльми дәрәҗәсенә диссертация яклый[8].

Медицина эшчәнлеге үзгәртү

 
Клячкин шифаханәсе бинасы, 2020 ел

Күпмедер вакыт Клячкин Казан аеклык җәмгыяте белән хезмәттәшлектә Даркшевич тарафыннан ачылган эчкечеләр өчен илдә беренче дәвалау хастаханәсендә эшли.

Басылып чыккан фәнни хезмәтләргә таянып, Клячкин үз дәвалау йорты проектын әзерли. 1897 елның 22 декабрендә Россия империясенең Эчке эшләр министрлыгы тарафыннан «Казан шәһәрендә медицина докторы Г. А. Клячкинның электр һәм массаж белән дәвалау кабинеты булган су дәвалау уставы» раслана. Башта клиникага һәм үз фатирына Вознесенский урамы һәм Сөт тыкрыгы почмагында сәүдәгәр Иван Журавлевның керем йортында мәйдан арендалый. 1903 елның 22 маенда, Клячкин үтенече буенча, министрлыкта стационар, килә торган авырулар өчен амбулатория, терапия, хирургия һәм гинекология бүлекләре, шулай ук физиотерапия һәм су белән тәэмин итү өчен зур бүлек булган клиниканың яңа уставы раслана. Моның өчен Клячкин Журавлев варисларыннан барлык бина һәм ишегалды корылмаларын арендага ала[5].

1905 елда дусты — офтальмолог Абрам Элинсон белән бергә — рус-япон сугышына табиб итеп алына, анда госпитальдә эшли[9][7].

 
Элинсон (үзәктә) һәм Клячкин (уңда) — хәрби госпиталь табиблары, 1905 ел.

1902 елда Клячкин клиникасы базасында Казан табиблары җәмгыяте һәм Роман Лурия ярдәме белән Казанда беренче түләүсез «Ашыгыч ярдәм» хезмәте оештырыла. Клячкин һәм Элинсон үз акчаларына хастаханә ишегалдында кизү торган экипаж яллаганнар, хезмәткәрләрнең кизү тору графигы төзиләр[10][11].

Габдулла Тукайны дәвалау үзгәртү

 
Габдулла Тукай, 1912 ел

1913 елның 26 февралендә (11 март), «мөстәкыйль киңәшкә һәм хөрмәтле докторларның таләбенә буйсынып», татар шагыйре Габдулла Тукай, авыру кискенләшү сәбәпле, Клячкин шифаханәсенә җибәрелә[12][13].

Тукай үзенең диагнозын белсә дә, аңа начаррак була һәм кан йөткерүгә кадәр җитә, әмма шагыйрь табибларга йөрми, чөнки ул «медицинага ышанмаган». Әмма котылгысызлыктан, алга таба үз-үзеңә хезмәт күрсәтү һәм авыру белән мөстәкыйль көрәшү мөмкинлеге булмаганга, ул хастаханәгә мөрәҗәгать итәргә мәҗбүр була[7][5]. Клячкин үз кабинетында Тукайны каршы ала, шәхсән үзе карап чыга, ә аннары аны стационарга кабул итәргә карар кыла[14][15].

Сугыш һәм инкыйлаб чорында үзгәртү

Клячкин хастаханәсе директоры вазифасын башкару[16] һәм анда табиб булу белән бер үк вакытта Александровка дәваханәсе консультанты һәм шәхси хатын-кызлар фельдшер-акушерлык мәктәбе укытучысы була[17], шулай ук даими рәвештә Даркшевич лабораториясендә экспериментлар ясый[18], анда клиниканың фәнни җыелышларында катнаша[19]. В. И. Бехтерев кебек үк, Клячкин нерв һәм психик авырулар арасындагы бәйләнешне өйрәнә, аларның төрле формаларындагы клиник картиналарын тасвирлау белән шөгыльләнә; нерв-психик авыруларны дәвалау өчен неврозлар һәм алкоголизмның катнаш-рефлектор терапиясен, читкә юнәлдерү ысулы белән психотерапияне, шулай ук күмәк психотерапияне куллана[20].

1914 елда, Алмания белән сугыш башланганнан соң, чакырусыз яшьтә булган 48 яшьлек Клячкин үз теләге белән фронтка китә. Ирекле билгеләнүче буларак, ул өч ел дәвамында фронт буенда неврология хәрби госпиталенә җитәкчелек итә[7]. 1917 елда Казанга кайтып Казан хәрби госпиталенең табиб-консультанты, шулай ук шәһәр хастаханәләренең берсендә ординатор булып эшли[8]. Шәһәр КомУч гаскәрләре тарафыннан алынганнан соң большевикларны үз шифаханәсендә авыру буларак яшерә[7]. 1918 елда, клиниканың Совет власте тарафыннан реквизацияләнүенә карамастан, КомУч чигенгән гаскәрләре белән китмичә, Казанда кала[5]. Киләсе ике ел шәһәр хәрби госпиталендә невропатолог булып эшли.

Совет медицинасы хезмәтендә үзгәртү

 
Клячкин каберендәге кабер ташы, 2020

1920 елда Владимир Ленинның 50 еллыгына багышланган Казан губерна башкарма комитетының тантаналы утырышында оештырылган Казан клиник институтын оештыруда катнаша.

1920 елда Клячкин институт амбулаториясе каршындагы физика-терапия бүлеге мөдире була, ә 1921 елда физиотерапия кафедрасының җитәкчесе итеп билгеләнә[21].

1925 елда Клячкин В. И. Ленин исемендәге табибларны камилләштерү өчен дәүләт институты физиатриясе кафедрасы профессоры итеп сайлана[5]. 1937 елга кадәр үз вазифасында кала[22][23][24].

1931—1932 елларда доцент сыйфатында Казан медицина институтында физиатрия курсы мөдире була, Татнаркомздравның консультанты, Казан университеты каршындагы невропатологлар һәм психиатрлар җәмгыяте әгъзасы һәм Фәнни-медицина ассоциациясенең физиотерапевтик секциясе рәисе була[8][25].

Григорий Абрамович Клячкин 1946 елның 21 июлендә Казанда вафат була[26]. Арча зиратында җирләнгән[27][28].

Сайланма библиография үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. ↑ Вся Казань. Справочная книга на 1910 годъ. — Перов ташбасмаханәсе: 1910.
  2. ↑ Казан губерна статистика кәмитите Адресъ-календарь и справочная книжка Казанской губерніи на 1915 годъ — 1914.
  3. ↑ Гусаров, Романов, Оболенский Казан шәһәр еракаваз челтәре әбүнәчеләре исемлеге — Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1936.
  4. ↑ Хасанов, 2006
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Подольская, ноябрь, 2017
  6. ↑ А. М. Вернигоров (24 декабря 2015). Изгибы судьбы доктора Клячкина. Газета «Верхнеуральский извозчик». әлеге чыганактан 2020-10-23 архивланды. 4 ноября 2020 тикшерелгән.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Подольская, июль, 2017
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Чугунова, 2002
  9. ↑ Марина Подольская (21 апреля 2016). Маленькие музеи бывают!. Казань (журнал). 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  10. ↑ Р. А. Лурия — организатор здравоохранения ТАССР. Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты (28 апреля 2020). әлеге чыганактан 2020-11-12 архивланды. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  11. ↑ Казань, 2006
  12. ↑ Рамис Айметов (20 апреля 2016). Габдулла Тукай: «Вот я и проснулся…». Газета «Республика Татарстан». 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  13. ↑ Рамис Айметов (20 апреля 2016). Габдулла Тукай: «Вот я и проснулся…». Газета «Республика Татарстан». 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  14. ↑ Наиль Гил (16 августа 2016). Габдулла Тукай. Имя скромное мое. Часть третья. Журнал «Самиздат». 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  15. ↑ Память о Тукае…. Татарстан Республикасы Сәламәтлек саклау министрлыгы (15 апреля 2015). әлеге чыганактан 2020-12-04 архивланды. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  16. ↑ Клячкин Григорий Абрамович / М. Х. Хәсәнов. — Татар энциклопедиясе сүзлеге. — Казан: Академия наук Республики Татарстан, 2002. — С. 341. — 830 с. — ISBN 5902375010.
  17. ↑ Клячкин Григорий (Гирш-Давид) Абрамович / М. Х. Хасанов. — Татарская энциклопедия. — Казань: Институт Татарской энциклопедии Академии наук Республики Татарстан, 2006. — Т. 3 (К — Л). — С. 324. — 663 с. — ISBN 9785852470355.
  18. ↑ Подольская М. А. Профессор Г. А. Клячкин. Невролог и физиотерапевт / А. И. Федин. — Газета «Новости неврологии». — Москва, 2017. — С. 11—13. — 15 с.
  19. ↑ Чугунова Н. С. Клячкин Григорий (Гирш-Давид) Абрамович // Казанский университет, 1804—2004: Биобиблиографический словарь / Г. Н. Вульфсон. — Казань: Издательство Казанского университета, 2002. — Т. 1: 1804—1904. — С. 241—242. — 806 с. — ISBN 5746407429.
  20. ↑ Клячкина Н. К. Образ человека и неопределенность // Бехтерев и современная психология человечности (к 130-летию организации первой в России психофизиологической лаборатории в г. Казани): сборник статей V Международной научно-практической конференции, 10—12 сентября 2015 г.. — Казань: Издательство «Отечество», 2015. — С. 178—183. — 652 с.
  21. ↑ Краткая история кафедры. Казанская государственная медицинская академия. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  22. ↑ Клячкина, 2012
  23. ↑ Краткая история кафедры. Казанская государственная медицинская академия. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  24. ↑ Клячкин Лев Наумович. Татарская энциклопедия. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  25. ↑ Хәсәнов, 2002
  26. ↑ Клячкин Гирш (Григорий) Абрамович. Лига выпускников КГМУ. 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  27. ↑ Ольга Шмонина (31 июля 2010). Они спасали чужие жизни. Газета «Казанские истории». 8 ноября 2020 тикшерелгән.
  28. ↑ Жизнь по клятве Гиппократа. Газета «Казанские истории» (16 июля 2016). 8 ноября 2020 тикшерелгән.

Сылтамалар үзгәртү

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Григорий_Клячкин&oldid=3617922