Габделәхәт мәчете (Бәйрәкә)
«Габделәхәт» мәчете (рус. Мечеть «Габделахат» в селе Байряка Ютазинского района РТ) ― Татарстанның Ютазы районы Бәйрәкә авылында урнашкан ислам гыйбадәтханәсе (мәчет). ТР МДН Ютазы районы мөхтәсибәте карамагында. Авылда 2нче, районда 14нче мәчет[1].
| Мәчет | |
Бәйрәкә мәчете
«Габделәхәт» | |
 | |
| Ил | Россия |
| авыл | 423963 Татарстан, Ютазы районы, Бәйрәкә, Ютазы ур., 16а |
| Координатлары | N 54°42′38″ E 53°22′47″ |
| Дин | Ислам |
| Мәхәллә | ТР МДН Ютазы районы мөхтәсибәте |
| Кайсы дини агымга карый | сөнни / хәнәфи |
| Бина төре | манарасы керү юлы өстендә урнашкан мәчет |
| Нигезләнгән | 2019 |
| Төзелеш еллары | 2019—2024 еллар |
| Төп даталар: 2024 (ачылу)
| |
| Халәте | гамәлдә |
Тарих
үзгәртү1859 елда авылда 3 мәчет булган, XX гасыр башында 5 мәчет һәм өченче Җәмигъ мәчете каршында «Гобәйдия» мәдрәсәсе эшләгән[2] [3].
Яңа мәчет төзелеше 2019 елның 17 июнендә, беренче нигез ташын салу тантанасыннан башланган һәм биш елдан артык дәвам иткән[4][5]. Яңа мәчет бинасы 1810 елда төзелеп, 95 ел элек (1929 елда) эшчәнлеген туктаткан, бинасы сакланмаган ике катлы таш мәчет урынында төзелгән[6].
Проектны гамәлгә ашыруда «АгроМир» ҖЧҖ җитәкчесе Татарстан Республикасы һәм Россия Федерациясенең атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре Сирин Әхәт улы Галиев (1949 елгы) аеруча зур роль уйнаган[7].
2024 елның 1 августында яңа мәчеткә манара күтәрү [8], 2024 елның 5 октябрендә мәчетне ачу тантаналары булган. Тантанада Татарстан мөфтие Камил хәзрәт Сәмигуллин, Ютазы муниципаль районы башлыгы Аяз Шәфигуллин, Татарстанның көньяк-көнчыгыш төбәге казые, Ютазы районы имам-мөхтәсибе, «Фәнис» мәдрәсәсе директоры Марат хәзрәт Мәрданшин, «АгроМир» ҖЧҖ җитәкчесе, мәчет төзү инициаторы Сирин Галиев, шулай ук дин әһелләре һәм җәмәгать эшлеклеләре, район аксакаллары, ТР МДН Көньяк-Көнчыгыш казыят мөхтәсибләре һәм авыл халкы катнашкан.
Яңа мәчеткә мәчет төзү инициаторы Сирин Галиевның әтисе ― Бөек Ватан сугышы ветераны, гомер буе туган авылы Бәйрәкәдә умартачы булып эшләгән Әхәт (Габделәхәт) исеме бирелгән[9].
Тасвирлама
үзгәртүКирпечтән салынган өч катлы мәчетнең аскы катында ике уку сыйныфы, хезмәткәрләр өчен бүлмә, исем кушу һәм никах мәҗлесләре, шулай ук Рамазан аенда ифтарлар үткәреләчәк ашханә, беренче катта ир-атлар өчен 120 кеше сыйдырышлы намаз залы, шулай ук имам өчен бүлмә урнашкан. Икенче катта хатын-кызларга намаз уку өчен балкон бүленгән. Хатын-кызларга аерым керү урыны каралган. Мәчетнең гомуми мәйданы 290 квадрат метр тәшкил итә. Газ белән җылылытыла.
Мәчет территориясен декоратив элементлар белән бизәлгән койма әйләндереп алган. Территориядә газон үләне чәчелгән, тротуар җәелгән, җиһазландырылган парковка каралган. Мәчет янында балалар өчен мәйданчык һәм заманча спорт комплексы бар[10].
Мәчетнең имам-хатыйбы ― Рөстәм хәзрәт Вахитов.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Эльза Кузнецова. В Ютазинском районе Татарстана открылась четырнадцатая мечеть. Татар-информ, 5.10.2024
- ↑ Байряка. Tatarica Онлайн-энциклопедиясе
- ↑ Байряка: быль, которая краше вымысла. «Татарстан», 14.03.2018
- ↑ Ильмира Галиева. В селе Байряка заложен камень в основание новой мечети. yutazy.ru, 18.06.2019
- ↑ В Ютазинском районе Татарстана открыли четырнадцатую мечеть. Новости Татарстана, 6.10.2024
- ↑ Ютазы районында ундүртенче мәчет ачылды. Мәдәни Җомга, 7.10.2024
- ↑ Хранитель родного села. республика21век.рф, 27.05.2022
- ↑ В мечети села Байряка торжественно установили минарет
- ↑ Юлия Давлетбаева. Выдающийся сын Ютазинской земли Сирин Ахатович Галиев отмечает сегодня своё 75-летие. «Ютазинская новь», 4.10.2024
- ↑ В Ютазинском районе открыли новую мечеть. Вести Татарстан, 6.10.2024
Сылтамалар
үзгәртү- В Ютазинском мухтасибате открылась мечеть «Габделәхәт». Сайт ДУМ РТ, 5.09.2024
- Юлия Давлетбаева. В Ютазинском районе открылась четырнадцатая мечеть. «Ютазинская новь», 5.10.2024.