Игнатий Крачковский

Игнатий Крачковский, бел. Ігнацій Юльянавіч Крачкоўскі, рус. Игнатий Юлианович Крачковский — шәркыять галиме, совет гарәпне өйрәнү фәненә (арабистика) нигез салучы, Россия фәннәр академиясе (1925 елдан ССРБ ФА) академигы (1921), Санкт-Петербург университеты профессоры (1918), филология фәннәре докторы. Коръәнне рус теленә тәрҗемә итүче (1963).

Игнатий Крачковский
Туган телдә исем	Игнатий Юлианович Крачковский
Туган	16 март 1883(1883-03-16) Вильна (Вилнүс), Россия империясе
Үлгән	24 гыйнвар 1951(1951-01-24) (67 яшь) Ленинград
Күмү урыны	Литераторские-мостки[d]
Милләт	белорус
Ватандашлыгы	Русия империясе Русия империясе→ РСФСР РСФСР→ ССРБ ССРБ
Әлма-матер	СПДУ Көнчыгыш факультеты[d]
Һөнәре	шәркыять галиме
Эш бирүче	Санкт-Петербург дәүләт университеты һәм РФА көнчыгыш кулъязмалары институты[d]
Җефет	Крачковская, Вера Александровна[d]
Ата-ана	Юлиан Фомич (1840-1903), педагог (әти)
Бүләк һәм премияләре
Гыйльми дәрәҗә:	филология фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем:	профессор

Тәрҗемәи хәле

Коръән. Рус телендә.
И.Ю. Крачковский тәрҗемәсе. 1963

1883 елның 16 мартында Вильна (хәзерге Вилнүс) шәһәрендә укытучылар семинариясе директоры гаиләсендә туган. Кечкенәдән үк көнчыгыш телләре белән кызыксына башлый. Петербург университеты көнчыгыш телләре факультетының гарәп-фарсы-төрек-татар курсларын тәмамлый (1905). Фәләстыйн правослау император җәмгыяте эшчәнлегендә катнаша.

Хезмәт юлы

• 1908-1910 Якын Көнчыгыш илләрендә (Фәләстыйн, Сүрия, Ливан, Мисыр) гыйльми сәяхәттә була. Дәмәшкъта Антиохия патриархаты китапханәсенең кулъязмалар тупланмасын тикшерә (1913 елда 44 кулъязманы Петербургның Азия музеена тапшыра).
• 1910 елдан Санкт-Петербург император университеты (1918 елдан Беренче Петроград дәүләт университеты, 1924 елдан Ленинград дәүләт университеты) приват-доценты (1918 елдан профессоры). Гарәп шигърияте, христиан гарәп язуы һәм хәзерге заман гарәп әдәбияты курсларын укыта.
• ССРБ ФА Көнчыгыш институты (1950 елдан Көнчыгыш кулъязмалары бүлекчәсе (Ленинград) гыйльми хезмәткәре.
• 1938-1945 Россия география җәмгыте вице-президенты.
• ССРБ һәм чит ил (Бөекбритания, Ирландия, Алмания, Сүрия, Польша, Иран, Һолландия) уку йортлары, академияләре, көнчыгышны өйрәнү җәмгыятьләренең шәрәфле профессоры, гыйльми шурасы әгъзасы булып сайлана.

Фәнни эшчәнлеге

• Яңа гарәп әдәбияты һәм гарәп мәдәнияте буенча фәнни тикшеренүләре ССРБ һәм чит илләрдә (Европа, Гарәбстан) әлеге өлкәдә гыйльми тикшеренүләр башлауга этәргеч була.
• 450 дән артык нәшер ителгән хезмәте бар.
• Рус теленә Коръәнне тәрҗемә итә (беренче басмасы – 1963, икенче басмасы - 1986).
• «Мең дә бер кичә»нең 1929-1938 елларда нәшер ителгән рус телендәге беренче тулы басмасының мөхәррире була (тәрҗемәче М.Салье, М. Горький кереш сүзе белән).
• 1963 «Гарәпләрдә география әдәбияты» хезмәтен Гарәп илләре лигасы нәшер итә.

Китаплары

Китаплары

Поэтическое творчество Абу-л-Атахии // Записки Восточного Отделения Императорского Русского Археологического Общества. Т. XVIII. Arabica // Византийский Временник. Т. XIII—XIV. Мутанабби и Абу-л-Ала // Записки Восточного Отделения. Т. XIX. Новозаветный апокриф в арабской рукописи 885–886 г. // Византийский Временник. Том XIV. Выпуск 2–3. 1907. С. 246-275. Восточный факультет университета святого Иосифа в Бейруте // Журнал Министерства Народного Просвещения. 1910. Легенда о святом Георгии Победоносце в арабской редакции // Живая старина. Т. XIX. Поэт корейшитской плеяды // Записки Восточного Отделения. Т. ХХ. Исторический роман в современной арабской литературе // Журнал Министерства Народного Просвещения. 1911. Abu-Hanifa ad-Dinaweri. — Лейден, 1912. Хамаса Бухтури и её первый исследователь в Европе // Записки Восточного Отделения. Т. XXI. Из эфиопской географической литературы // Христианский Восток. Т. I. Из арабской печати Египта // Мир Ислама. Т. I. К описанию рукописей Ибн-Тайфура и ас-Сули // Записки Восточного Отделения» т. XXI. Одна из мелькитских версий арабского синаксаря // Христианский Восток. т. II. Арабские рукописи городской библиотеки в Александрии // Записки Восточного Отделения», т. XXII. Абу-л-Фарадж ал-Ва’ва Дамасский: Материалы для характеристики поэтического творчества. — Петроград, 1914. Две южно-арабские надписи в Ленинграде // Известия Академии Наук СССР. 1931. С. 427—453. Путешествие Ибн Фадлана на Волгу / Перевод и комментарий под редакцией академика И. Ю. Крачковского. М.-Л.: Издательство Академии наук СССР, 1939. Пигулевская Н. В. Месопотамия на рубеже V—VI вв. н. э.: Сирийская хроника Иешу Стилита как исторический источник / Ответственный редактор акад. Ю. А. Крачковский // Труды института востоковедения, том XXXI. М.-Л.: Издательство Академии наук СССР, 1940. Хроника Мухаммеда Тахира ал-Карахи о дагестанских войнах в период Шамиля / Перевод с арабского А. М. Барабанова. Предисловие И. Ю. Крачковского. М.-Л.: Издательство Академии наук СССР, 1941. Над арабскими рукописями. М., 1945 (4-е изд., 1965). Избранные сочинения. Т. 1-6. М.-Л., 1955—1960.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• 1951 Сталин премиясе – «Гарәп кулъязмаларын өйрәнгәндә» (Над арабскими рукописями) китабы (1945) өчен.
• Ленин ордены
• Ленин ордены

Кызыклы факт

1927-1928 елларда Муса Бигиев күп тапкыр И.Ю. Крачковскийга Ленинград университетында гарәп, фарсы һәм төрки телләрне укыту өчен урын бирү үтенече белән мөрәҗәгать итә.

Чыганаклар

1. Татар энциклопедиясе. Т.3. Казан, 2012.

Әдәбият

1. Игнатий Юлианович Крачковский. М.-Л., 1949.
2. Беляев В. И., Винников И. Н. Памяти акад. И. Ю. Крачковского. Китапта: Палестинский сборник, 1(63), 1954.

Сылтамалар

• И.Ю. Крачковский Көнчыгыш кулъязмалары институты сайтында
• Россия ФА сайтындагы сәхифәсе
• И.Ю. Крачковский «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә 2016 елның 6 март көнендә архивланган.