Хориоидеа

Хориоидеа, яки хориоидея — күзнең чын тамырлы катлавы. Хориоидея челтәркатлауны тукландыра һәм даими таркалган күрү матдәләрен торгыза. Ул күз агы астында урнашкан.

Хориоидеа
Артериаль чыганак	short posterior ciliary arteries[d]
Нәрсәгә тоташа	челтәркатлау
NCI Thesaurus идентификаторы	C12344
Хориоидеа Викиҗыентыкта

1. күз агы 2. тамырлы катлау 3. Шлемм каналы 4. төсле катлау тамыры 5. мөгезкатлау 6. төсле катлау 7. күз карасы 8. күзнең алгы камерасы 9. күзнең арткы камерасы 10. керфексыман өлеш 11. күз ясмыгы 12. пыяласыман җисем 13. челтәркатлау 14. күрү нервы 15. зонуляр җепселләр

Хориоидеа барлык имезүчеләрдә дә бар. Хориоидеаның капилляр ятагы, ягъни хориокапиллярлар, фоторецепторларны әче тудыргыч һәм туклыклы матдәләр белән турыдан түгел тәэмин итә.

Хориоидеа күзнең тамырлы тышчасының арткы өлеше булып тора һәм арткы кыска керфексыман артерияләрдән ясала.

Төзелеше

Чын тамырлы тышча түбәндәге катламнардан тора:

• Тамыр өсте пластинкасы (lamina suprachorioidea) — тышкы катламы, сыгылмалы тоташтыргыч тукымадан һәм тоташтыргыч тукыманың пигметлы күзәнәкләреннән ясалган.
• Тамырлы пластинка (lamina vasculosa) — күп санлы артерия белән вена туплаган һәм алдагы катламда кебек анда сыгылмалы тоташтыргыч тукыма һәм пигметлы күзәнәкләр бар.

Караңгыда мәче күзләренең балкуы тапетум белән бәйле

• Тапетум (лат. tapetum lucidum — яктыртучы әдрәс) — хориодеаның аерым катламы, ләкин барлык имезүчеләргә хас түгел. Аерым алганда, кешеләрдә, дуңгызларда һәм куяннарда бу катлам юк. Тапетум күзнең аскы өлешендә еш урнашкан пигментлар белән ярлы тирәлектән гыйбарәт. Бу катлам өлешчә гуанин кристаллары булган (мәс. этләрдә) янчелгән күзәнәкләрдән (мәс. ерткычларда), яки махсус тәртиптә булган тоташтыргыч тукыма җепселләреннән (мәсәлән атларда, күшәүчеләрдә) тора. Бу күзәнәкләр һәм җепселләр яктылыкның дифракциясенә һәм чагылышына китерә һәм "көзге" вазифасын үтәп, яктылыкны кабат челтәркатлауга юнәлтә. Бу эңгер-меңгер күрүне яхшыртуга китерә. Тапетум эңгер-меңгер вакытында актив яшәгән хайван төрләре өчен бик мөһим. Караңгылыкта хайван күзенә әз генә яктылык төшкәч, үзенчәлекле балкышы булу тапетум белән бәйле.
• Тамырлы-капилляр пластинка (lamina choroidocapillaris) — юка капилляр челтәрен туплаган, челтәркатлауның тышкы катламнарын тукландыра.
• Базаль мембрана (Брух мембранасы, lamina basalis) — турыдан-туры челтәркатлауның пигментлы катламына яндаш һәм аның белән тоташма ясый. Калынлыгы 2-4 мкм.

Авырулар

Чын тамырлы катлау ялкынсынуы хориоидит дип атала.

Әдәбият

• Синельников Р. Д., Синельников. Я. Р Атлас анатомии кеше 4 томда. Т. 3. — М.: Медицина, 1996. — ISBN 5-225-02723-7
• Paul Simoens: Sehorgan, Organum visus. In: Franz-Viktor Salomon et al. (Hrsg.): Anatomie für die Tiermedizin. Enke-Verlag Stuttgart, 2. erw. Aufl. 2008, S. 579-612, ISBN 978-3-8304-1075-1
• Buttery RG, Hinrichsen CF, Weller WL, Haight JR. How thick should a retina be? A comparative study of mammalian species with and without intraretinal vasculature. Vision Res 1991; 31: 169-187.

Сылтамалар

• Библиотека «Лютеин» 2016 елның 7 март көнендә архивланган. Особенности субретинальных структур
• Глаз: сосудистая оболочка 2011 елның 13 июль көнендә архивланган.