Ханты-Мансийск мәчете
Ханты-Мансийск мәчете (рус. Мечеть г. Ханты-Мансийска) ― Россия Федерациясе субъекты Хант-Манси — Югра автономияле округы административ үзәге Ханты-Мансийск шәһәрендә урнашкан ислам гыйбадәтханәсе (җирле мөселман җәмгыятенең гыйбадәт йорты, мәчет). Россия мөселманнары Дини җыены составындагы ХМАО МДН карамагында.
| Мәчет | |
Ханты-Мансийск мәчете
| |
 | |
| Ил | Россия |
| Шәһәр | 628000, Төмән өлкәсе, ХМАО-Югра, Ханты-Мансийск, Березовская ур., 2 |
| Координатлары | 60°58'56"N 69°2'43"E |
| Дин | Ислам |
| Мәхәллә | ХМАО МДН / мәхәллә |
| Кайсы дини агымга карый | сөнни ислам |
| Бина төре | яраклаштырылган бина |
| Төзелеш еллары | 2014—2015 еллар |
| Халәте | гамәлдә |
| Сайт | Мечеть г. Ханты-Мансийска Рәсми сайт |
Тарих
үзгәртүХанты-Мансийскиның (1940 елга кадәр Остяко–Вогульск, 1950 елдан шәһәр) беренче рәсми булмаган мөселман җәмгыятенә (бирегә сөрелгән утызлап мөселман динендәге кеше) 1946 елда Рәхимҗан Миңхәбир улы Зәбиров (1894 елда туган) нигез салган һәм беренче рәсми булмаган мулла булган. Бүгенге Ханты-Мансийск мөселман җәмгыяте үзен Остяко–Вогульскиның беренче җәмгыятенең варисы дип саный[1].
Ханты-Мансийскида 2010 елда шәһәр халкының (79 410) 10% ы – мөселманнар булган, ш.э. татарлар 5,05% ын (4 051 кеше) тәшкил иткән. Шәһәрдә шулай ук таҗиклар (1 537 кеше), азәриләр (1 500 кеше), кыргызлар (1 020 кеше), үзбәкләр (890 кеше), башкортлар (423 кеше), казакълар (423 кеше), ләзгиләр (294 кеше), комыклар (271 кеше) яшәгән. Хәзер мөселманнар шәһәр халкының 28% ын тәшкил итә[2]. Аларның барысы да диярлек атна саен шәһәрнең бердәнбер мәчетенә (гыйбадәт йортына) йөри. Бәйрәм көннәрендә анда уртача 2000нән артык кеше килә. Шулай ук мәчеттә дини-хокукый юнәлешкә (мәзһәбкә) ярашлы рәвештә барлык гыйбадәтләр, мөселман дини йолалары үткәрелә.
2023 елның 25 августында ХМАО-Юграга сәфәре кысаларында Россия мөселманнары Дини җыены рәисе, Мәскәү мөфтие Әлбир хәзрәт Крганов Ханты-Мансийск мәчетендә җомга вәгазе белән чыгыш ясаган [3].
Бина
үзгәртүБарак тибындагы, мәчеткә яраклаштырылган бина[4].
Җәмигъ мәчетен төзү
үзгәртүМөселманнар шәһәрнең бердәнбер мәчетенә (гыйбадәт йортына) сыймаганлыктан, шәһәрдә яңа мәчет төзү буенча эш алып барыла. 2015 елда шәһәр хакимияте мөселманнарга яңа мәчет төзү өчен участок бүлеп биргән (яңа мәчет булырга тиеш урында кечкенә гыйбадәт йорты ясалган)[5], әмма мәчет төзелеше алып барылмый диярлек, чөнки шәһәр предприятиеләре беренче чиратта җирле православие епархиясенә ярдәм күрсәтәләр. Мөселманнар Чечен Республикасы Башлыгы Рамзан Кадыйровка хат язган, шәһәргә аның ХМАОдагы вәкиле Адлан Орзалиев килгән[6]. Ханты-Мансийскида мәчет төзү белән проблемалар шәһәр мэрисенең гомуми бәясе 15 млрд. сумнан артык булачак дүрт яңа православие гыйбадәтханәсе төзү турында игълан итү фонында була. Әлеге максатлар өчен җир участоклары бүлеп бирелгән (нигездә, шәһәр читендә).
Югра башкаласының Җәмигъ мәчете Ирек урамында урнашачак. Җирле дини оешмага 70 сутый җир бүлеп бирелгән. Мөселманнар Гагарин урамындагы элек тәкъдим ителгән кишәрлектән баш тартырга карар итәләр, чөнки анда шәхси секторны җимерү проблемасы тора. Мәхәллә әгъзалары саны арту сәбәпле, яңа мәчет проектын да яңадан карарга туры килгән. Җәмигъ мәчетенең төп 2 катлы бинасының зурлыгы 20 х 40 метр тәшкил итәчәк. Геодезистлар ярдәме белән, Кәгъбәгә юнәлеш билгеләнгән. Беренче этапта, мәчет төзергә, икенче этапта ― территорияне төзекләндерергә, өченче этапта ― элекке хуҗалардан калган бинаны мәдрәсә итеп реконструкцияләргә кирәк. Яңа бинага биш йөзгә якын кеше сыя алачак, дип планлаштырыла[7].
Җитәкчелек
үзгәртү- Имам-хатыйб Иномжон хәзрәт Аблилозов[8]
- Имам-хатыйб Ринат улы Рөстәм хәзрәт Әминов[9]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Игорь Вершинин. Счастье быть собой: история одного имама. islam.ru, 4.04.2016(рус.)
- ↑ ВПН том 3. Таблица 4. Население по национальности и владению русским языком по городским округам и муниципальным районам Ханты-Мансийского автономного округа — Югра. әлеге чыганактан 2013-12-24 архивланды. 2014-01-07 тикшерелгән.
- ↑ Муфтий Альбир хазрат Крганов провел пятничный намаз в мечети Ханты-Мансийска. ДСМР, 25.08.2023(рус.)
- ↑ Настоятель мусульманской общины Ханты-Мансийска просит у властей мечеть. АиФ Югра, 25.04.2014(рус.)
- ↑ Соборная мечеть. admhmansy.ru(рус.)
- ↑ Заявление мэрии Ханты-Мансийска стало поводом для обращения к Кадырову. «Это нельзя назвать мечетью». URA.RU(рус.)
- ↑ В Ханты-Мансийске под мечеть вывалили 700 машин. IslamNews, 21.01.2015(рус.)
- ↑ Мнение Имам-хатыба мечети Ханты-Мансийска о вакцинации. YouTube
- ↑ Имам мечети в городе Ханты-Мансийске Рустам хазрат