Wikipedia

Рузай

(Рузаевка битеннән юнәлтелде)

Рузай (рус. Рузаевка, мукш. Орозай, эрз. Оразай ош) – Мордовия Республикасында шәһәр, Рузай районы үзәге. Республика башкаласы Саранск шәһәреннән 19 км еракта.

Рузай
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1631
Сурәт
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Рузай районы, Городское поселение Рузаевка[d][1] һәм Рузаевский уезд[d]
Административ-территориаль берәмлек Рузай районы
Халык саны 9700 (1931)[2],
17 100 (1939)[2],
24 909 (1959)[3],
35 000 (1967)[2],
41 084 (1970)[4],
48 811 (1979)[5],
50 000 (1982)[2],
52 000 (1986)[2],
53 000 (1987)[6],
51 034 (1989)[7],
52 300 (1992)[2],
52 800 (1996)[2],
52 800 (1998)[2],
52 700 (2000)[2],
52 300 (2001)[2],
49 790 (2002)[8],
49 800 (2003)[2],
49 000 (2005)[2],
48 600 (2006)[2],
48 300 (2007)[2],
48 000 (2008)[2],
47 647 (2009)[9],
47 523 (2010)[8],
47 500 (2011)[2],
47 060 (2012)[10],
46 787 (2013)[11],
46 437 (2014)[12],
46 213 (2015)[13],
46 064 (2016)[14],
45 988 (2017)[15],
45 248 (2018)[16],
44 504 (2019)[17],
44 291 (2020)[18],
42 989 (2021)[19]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 220 метр
Бүләкләр
Хөрмәт Билгесе ордены
Почта индексы 431440
Җирле телефон коды 83451
Карта
 Рузай Викиҗыентыкта

Тарихи белешмә

үзгәртү

Рузай Пешлә авылы белән бер чорда пәйда булган. Профессор И.Д.Воронин «Иске Рузаевка тарихыннан» дигән мәкаләсендә: «1631 елда Инсар өязе судындагы Пешлә, Нурлы, Пайгарма елгалары буендагы җирләр Төмән татары Ураз морзаның (князь) карамагында. Шул елда Ураз Тәнкәчиевләр кабиләсе карамагындагы ике татар авылы барлыкка килә: «Урузаевка татар авылы һәм Татар Пешләсе авылы»,- дип язылганны раслый.[20]

Уразай авылы хәзерге тимер юл вокзалыннан көньягракта урнашкан булган.

Пенза губернасының Инсар өязенә керә. 1918 елда Рузаевка өязе барлыкка килә. 1930 елдан Рузаевка районы үзәге.

Рузай станциясе

үзгәртү

Рузай шәһәре зур тимер юл станциясе белән билгеле. 1893 елда булачак Мәскәү-Казан тимер юлында Сасовтан (Рязань губернасы) Рузайга кадәр поездлар йөри башлый. 1895 елда Рузайдан Пензага кадәр хәрәкәт ачыла. 1898 елдан Рузайдан составлар Сызранга йөри башлый. 1900 елда төньякка – Красный Узелга хәрәкәт ачыла. Республиканың бөтен армиягә чакырылган призывникларын монда сборный пунктка, җыелу урынына китерәләр.

Шәһәрдә эре сәнәгать ширкәтләре эшли.

Халык

үзгәртү
1931[21] 1939[21] 1959[22] 1970[23] 1979[24] 1989[25] 2002[26] 2010[27]
~9 700 ~17 100 24 909 41 084 48 811 51 034 49 790 47 529

Милли состав: руслар — 75,9%, мордва — 14,9%, татарлар — 5,5%.[28]

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 Народная энциклопедия «Мой город». Рузаевка
  3. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу — Демоскоп Weekly.
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. — Демоскоп Weekly.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. — Демоскоп Weekly.
  6. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет — Москва: ЦСУ РСФСР. — 766 бит
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  8. ↑ 8,0 8,1 Численность и размещение населения Республики Мордовия. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года
  9. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года
  10. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года
  11. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 бит
  12. ↑ Оценка численности постоянного населения Республики Мордовия на 1 января 2014 года и в среднем за 2013 год
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Москва: Росстат, 2018.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года
  19. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
  20. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2016-03-04, retrieved 2012-05-10 
  21. ↑ 21,0 21,1 http://www.mojgorod.ru/r_mordovija/ruzajevka/
  22. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  23. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  24. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  25. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  26. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  27. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-12-01 
  28. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2012-12-01 


Бу — Мордовия географиясе турында мәкалә төпчеге.
Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,   Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Рузай&oldid=3520602