Полина Осипенко
Поли́на Дени́с кызы Осипе́нко (укр. Полі́на Дени́сівна Осипе́нко) (кыз фамилиясе-Дудник); (24 сентябрь (7 октябрь) 1907 — 11 май, 1939) — совет очучы; Советлар Берлеге каһарманы исеменә лаек булган беренче хатын-кызларның берсе.
| Полина Осипенко | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | укр. Поліна Денисівна Осипенко |
| Туган | 25 сентябрь (8 октябрь) 1907 РИ, Новоспасовка (хәзер — Осипенко) |
| Үлгән | 11 май 1939[1] (31 яшь) ССРБ, Рязань өлкәсе, Рыбновск районы |
| Күмү урыны | Мәскәү кирмәне диварының некрополе[d] |
| Милләт | украин |
| Ватандашлыгы |  Русия империясе→ РСФСР→ ССРБ |
| Һөнәре | очучы |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Җефет | Александр Степанович Осипенко[d] |
| Ата-ана |
|
| Бүләк һәм премияләре | Советлар Берлеге каһарманы, Ленин ордены, Ленин ордены |
| Хәрби дәрәҗә | лейтенант, өлкән лейтенант, капитан һәм майор |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү24 сентябрьдә (7 октябрьдә) 1907 елда[2] Россия империясенең Новоспасовка авылында (хәзер аның исемен йөртә) туган, хәзерге Запорожск өлкәсенең Бердянск районы (Украина), Дудник Денис Емельян улы һәм Феодосия Федор кызы гаиләсендә. Тугызынчы бала булып гаиләдә булды.
Башлангыч мәктәпне, кошчылар курсын тәмамлый. Колхоз кошчылык фермасы мөдире булып эшли. Беренче ире (1926 елның 1 февраленнән) — авылдашы Степан Мефодий улы Говяз (11 (24) октябрь 1906-1941), хәрби очучы, капитан. 1936 елда, аны репрессияләгәннәр. 2001 елның 22 ноябрендә тернәкләнде. 1931 елның апреленнән очучыларның Качинск хәрби авиация мәктәбендә официант булып эшли. У-2 (По-2) Самолетын мөстәкыйль үзләштергән.[3] Армиядә 1932 елның мартыннан, 1932 елдан — БКФ(б) әгъзасы. 1933 елда Кача хәрби очучылар мәктәбен тәмамлый.[2]
1937 елның җәендә П. Д. Осипенко йөк төялгән һәм йөкләнешсез биеклек очуларының өч дөньякүләм рекордын арттырган. 1938 елның 24-25 сентябрендә Гризодубова, Осипенко һәм Раскова камалышсыз очышны Ерак Көнчыгышка, фаразланганча, Мәскәүдән Амурдагы Комсомольскка АНТ-37 «Родина» очкычында тормышка ашырырга тиешләр (5910 км). Ләкин катлаулы һава шартлары аркасында алар Комсомольскдагы аэродромын таба алмадылар, Охот диңгезе ярына якынрак килделәр. Гризодубова, самолёт командиры буларак, урманда каты утырту турында карар кабул итте. Расковага Гризодубова самолёттан сикерергә боерык биргән — ун көннән соң аны урманда тере килеш тапканнар. Гризодубов белән Осипенко самолётта калдылар һәм шулай ук авария утыруында исән калдылар.[4]
Бу очышны үтәгән өчен 1938 елның 2 ноябрендә Полина Денисов кызы Осипенкога Советлар Берлеге каһарманы исеме бирелгән. Очуның өч катнашучысы беренче хатын-кызлар Советлар Берлеге каһарманы булдылар
Полина Денисовна Осипенко 1939 елның 11 маенда авиация һәлакәтендә һәлак булган. Осипенконың үлек Мәскәүнең Кызыл мәйданындагы Кремль диварында урналарда урнаштырылган.[5]
Истәлек
үзгәртү.JPG)
Осипенко хөрмәтенә аталган:
- Элеккеге ССРБның уннарча шәһәрләр урамнары
- Чулпанда кратер[6]
- Туган авылы һәм Хабаровск краендагы авыл
- "Полина Осипенко" канәферы сорты
- Ырынбурдагы сквер
- Полина Осипенко һәйкәлләре Күкчәтауда һәм Бердянскта урнаштырылган.
Шулай ук карагыз
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ Осипенко Полина Денисовна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Осипенко Полина Денисовна(рус.)
- ↑ Полина Денисовна Осипенко. Дорога в небо(рус.)
- ↑ Осипенко Полина Денисовна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.(рус.)
- ↑ О. М. Мовчан. Осипенко Поліна Денисівна // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наук. думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. — С. 651. — 728 с. : іл. — ISBN 978-966-00-1061-1.(укр.)
- ↑ Planetary Names: Crater, craters: Osipenko on Venus(ингл.)