Марина Раскова
Мари́на Миха́ил кызы Раско́ва (рус. Мари́на Миха́йловна Раско́ва) (РИ, Мәскәү, 1912 елның 15 (28) марты - 1943 елның 4 гыйнвары, Саратов өлкәсе) - совет очучы; Советлар Берлеге каһарманы исеменә лаек булган беренче хатын-кызларның берсе.
| Марина Раскова | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | рус. Мари́на Миха́йловна Раско́ва |
| Туган | 28 март 1912 РИ, Мәскәү |
| Үлгән | 4 гыйнвар 1943 (30 яшь) Саратов районы, Саратов өлкәсе, РСФСР, ССРБ |
| Күмү урыны | Мәскәү кирмәне диварының некрополе[d] |
| Милләт | рус |
| Ватандашлыгы |  Русия империясе→ РСФСР→ ССРБ |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт консерваториясе |
| Һөнәре | очучы |
| Эш бирүче | Хәрби-һава мөһәндисләре академиясе[d] |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Ата-ана |
|
| Катнашкан сугышлар/алышлар | Икенче бөтендөнья сугышы һәм Алман-совет сугышы |
| Бүләк һәм премияләре | Советлар Берлеге каһарманы, Ленин ордены, Ленин ордены |
| Хәрби дәрәҗә | майор һәм старший лейтенант государственной безопасности[d] |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
Иртә еллар үзгәртү
Мәскәү консерваториясендә укыды. Анило-буяулы заводы лабораториясендә практикант булып эшләде. 1929 елның апрелендә шул ук заводы инженеры Сергей Иванович Расковка кияүгә чыга һәм кызы Татьянаның тууы нәтиҗәсендә 1931 елның октябренә кадәр эшен өзә; 1935 елның октябрендә аерылыша.[1]
Рекордлар үзгәртү
1935 елда очучылар мәктәбен тәмамлый. 1937 елда штурман сыйфатында АИР-12 очкычында дөньякүләм авиация рекордын билгеләүдә катнашты; 1938 елда - МП-1 гидроочкычында ике дөньякүләм авиация рекорды куюда катнашты.[2]
1938 елның 24-25 сентябрендә Раскова, Гризодубова һәм Осипенко камалышсыз очышны Ерак Көнчыгышка, фаразланганча, Мәскәүдән Амурдагы Комсомольскка АНТ-37 «Родина» очкычында тормышка ашырырга тиешләр (5910 км). Ләкин катлаулы һава шартлары аркасында алар Комсомольскдагы аэродромын таба алмадылар, Охот диңгезе ярына якынрак килделәр. Гризодубова, самолёт командиры буларак, урманда каты утырту турында карар кабул итте. Расковага Гризодубова самолёттан сикерергә боерык биргән. Гризодубова боерыгы белән Расков штурманы тайгага парашют белән сикереп чыкты, кесәсендә нибары ике шоколад плиткасе бар иде. Ун көннән соң аны урманда тере килеш тапканнар. Гризодубов белән Осипенко самолётта калдылар һәм шулай ук авария утыруында исән калдылар.
Бу очышны үтәгән өчен 1938 елның 2 ноябрендә Марина Михаил кызы Раскова Советлар Берлеге каһарманы исеме бирелгән. Очуның өч катнашучысы беренче хатын-кызлар Советлар Берлеге каһарманы булдылар.[3]
Бөек Ватан сугышында үзгәртү
1941 елның 15 октябрендә ВГК ставкасы хуплануы һәм ВЛКСМ Үзәк комитеты ярдәме белән Энгельс шәһәрендә аэроклублар, Гражданнар һава флоты һәм Осовиахим мәктәпләре, өч хатын-кыз авиаполкыннан авиатөркем оештырган очучы формалаштыра. Бу полкларның берсен «төнге сихерче» дип беләләр. Соңрак Раскова 587 нче бомбардировка авиаполкы командиры итеп билгеләнә.
1943 елның 4 гыйнварында Раскова очучылары, яңадан оешуны узып, фронтка юл тоталар. Саратов районындагы Михайловка авылы янында бик авыр метеорология шартларында майор Раскованың самолеты ватылды.[4]
Әсәрләре үзгәртү
- Раскова М. М. Штурман язмалары (рус. Записки штурмана). — М. : Изд-во ДОСААФ, 1976.
Истәлек үзгәртү
Марина Раскова хөрмәтенә аталган:
- Элеккеге ССРБның уннарча шәһәрләр урамнары
- Саратов өлкәсендә авыл һәм Магадан өлкәсендә авыл
- Ту-134Ш моделенең ерак һәм фронттагы бомбардировка авиациясе штурманнарын күнегүләр өчен самолёты
- Энгнельста Раскова һәйкәле урнаштырылган.
-
Марина Раскова һәйкәле -
Ту-134Ш «Марина Раскова» -
Почта маркасы -
Раскованың 100 еллыгына чыгарылган Россия почта маркасы
.jpg)
.jpg)
Шулай ук карагыз үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Раскова Марина Михайловна(рус.)
- ↑ Марина Михайловна Раскова(рус.)
- ↑ Марина Михайловна Раскова Кумир эпохи - Герой Советского Союза 2020 елның 15 май көнендә архивланган.(рус.)
- ↑ Марина Раскова. История легендарной лётчицы-штурмана(рус.)