Кәфә
Кәфә яки Феодосия (рус. Феодосия, укр. Феодосія, кырымтат. Kefe) — Кырым ярымутравының көньяк ярында урнашкан шәһәр, Кәфә шәһәр бүᴫгеынең (Кәфә шәһәр шурасының) үзәге. Фактик рәвештә Россия cастaфына керә.
|
Кәфә
Феодосия Феодосія Kefe
[[:commons:Category:
 Feodosia Викиҗыентыкта|Кәфә]] Викиҗыентыкта |
Халык саны — 69 040[6] кеше (2014).
Кара диңгез буендагы порт, тимер юл стаʜсaсе, балнеологик-климатик курорты.
Кәфәгә б.э.к. 6 гасыр уртасында юнан колонистлары нигез салганнар. Икенче бөтендөнья сугышыннан соң курорткә әйләнде.
Климат үзгәртү
Яз эссе, кыш җылы, елга 360 мм явым-төшем төшә.
| Кәфә (1981—2010 нормасы) климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 19,1 | 18,6 | 27,1 | 27,5 | 31,9 | 35,4 | 37,9 | 38,1 | 33,3 | 29,0 | 26,9 | 21,8 | 38,1 |
| Уртача максимум, °C | 4,7 | 5,1 | 8,5 | 14,6 | 20,6 | 25,7 | 29,1 | 28,7 | 23,2 | 17,0 | 10,8 | 6,5 | 16,2 |
| Уртача температура, °C | 1,8 | 1,7 | 4,9 | 10,6 | 16,2 | 21,1 | 24,2 | 23,8 | 18,7 | 13,1 | 7,5 | 3,7 | 12,3 |
| Уртача минимум, °C | −0,8 | −1,1 | 2,0 | 7,2 | 12,3 | 16,8 | 19,8 | 19,5 | 14,6 | 9,6 | 4,7 | 1,2 | 8,8 |
| Абсолют минимум, °C | −25 | −25,1 | −14 | −5,5 | 1,1 | 5,0 | 9,1 | 9,4 | 1,4 | −11,2 | −14,9 | −18,6 | −25 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 36 | 41 | 42 | 37 | 36 | 43 | 30 | 48 | 45 | 38 | 48 | 51 | 495 |
| Чыганак: pogoda.ru.net | |||||||||||||
Халык үзгәртү
| Халык саны | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1979[8] | 1989[8] | 2001[8] | 2009[9] | 2010[9] | 2011[9] | 2012[6] | 2013[6] | 2014[6] |
| 76 402 | ↗83 912 | ↘74 669 | ↘70 730 | ↘70 392 | ↘70 043 | ↘69 786 | ↘69 461 | ↘69 040 |
Милләтләр (2001): урыслар — 77,2%, украиннар — 18,8%, кырымтатарлар — 4,6%, биларуслaр — 1,8%.
Икътисад үзгәртү
Шәһәрдә азык-төлек (сөт, тәмәке һ.б. ɜавуᴛлар), төзелеш материаллары, металлургик сәнәгатләре бар. Өй җиһазлары, офсет, уенчык фабрикалары бар.
Мәдәният үзгәртү
Өлкәне өйрәнү музее, И. К. Айвазовсᴋи ис. рәсемнәр галереясе, рус язучысы А.С. Гринның әдәби-мемориал музее эшлиләр. 14—15 гасырларда төзелгән генуялылар кальгасе калдыклары, Ходай алдыннан килүче Иоанн, Стефан, Архангеллар, Сергий чиркәүләре (һәммәсе 13—14 гасырларда төзелгәннәр), Мөфти-Җәми мәчете (17 гасыр) кебек мигъмарият һәйкәлләре сакланган.
Истәлекле урыннар үзгәртү
- Аерым башнялар (Константин Св., Доковая, түгәрәк, Фома), генуэз ныгытмасы диварлары һәм капкалары[10];
- Проект буенча төзелгән Айваз фонтаны 1888 елда рәссам акчасына;
- "Мәрхәмәтле гению" фонтаны;
- Казначеев истәлегенә Фонтан;
- Әрмән фонтаны;
- Пушкин Тәлгәше.
- Бөек Ватан сугышы чорына караган һәйкәлләр:
- Феодосияне I дәрәҗә Бөек Ватан сугышы ордены белән бүләкләү турында указ;
- Җиңү юбилейларына багышланган истәлекле билгеләр;
- Горький урамындагы (элекке Италия)Геройлар аллеясы;
- Мәңгелек ут янында һәм Комсомол паркында мемориаль комплекслар.
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Бу торак пункт Русия һәм Украина арасында территориаль бәхәс астында торган Кырым ярымутравында урнашкан. Ярымутрауны фактик рәвештә контрольдә тотучы Русия Федерациясенең административ-территораль бүленеше буенча, Кырым территориясендә Кырым Җөмһүрияте һәм Акъяр федерация әһәмиятендәге шәһәре урнаша; Украина административ-территораль бүленеше буенча, Кырым территориясендә Кырым Автономияле Җөмһүрияте һәм Акъяр махсус статуслы шәһәре урнаша.
- ↑ Русия Федерациясенең административ-территораль бүленеше буенча
- ↑ Украинаның административ-территораль бүленеше буенча
- ↑ Кырым Җөмһүриятенең административ-территораль бүленеше кысаларында
- ↑ Кырым Автономияле Җөмһүриятенең административ-территораль бүленеше кысаларында
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Статистичний збірник "Чисельність наявного населення України на 1 січня 2014 року". әлеге чыганактан 2014-09-01 архивланды. 2014-09-01 тикшерелгән.
- ↑ Верховная Рада Украины пересмотрит границы Феодосии
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Кількість та територіальне розміщення населення України. Дані Всеукраїнського перепису населення 2001 року про адміністративно-територіальний поділ України, чисельність, розміщення та склад населення України за статтю, групування населених пунктів, адміністративних районів, сільських рад за чисельністю населення станом на 5 грудня 2001 року.. әлеге чыганактан 2014-11-17 архивланды. 2014-11-17 тикшерелгән.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Статистичний збірник "Чисельність наявного населення України на 1 січня 2011 року" . - Киів, ДКС, 2011. - 112с.. әлеге чыганактан 2014-09-01 архивланды. 2014-09-01 тикшерелгән.
- ↑ Феодосиянең истәлекле урыннары