Ирина Дубинина
Ирина Сергеевна Дубинина (1923 елның 28 ноябре, Воронеж, Воронеж губернасы, РСФСР, ССРБ — 2021 елның 12 гыйнвары, Казан, Татарстан Республикасы, Россия Федерациясе) — Совет һәм Россия пианисты, музыка укытучысы.
| Ирина Дубинина | |
|---|---|
 | |
| Туган | 28 ноябрь 1923 Воронеж, РСФСР, СССР |
| Үлгән | 12 гыйнвар 2021 (97 яшь) Казан, Россия |
| Күмү урыны | Арча зираты |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт консерваториясе |
| Һөнәре | пианист, музыка педагогы |
| Эш бирүче | Казан дәүләт консерваториясе |
| Гыйльми дәрәҗә: | сәнгать белеме кандидаты |
| Гыйльми исем: | профессор |
Биография
үзгәртүИрина Сергеевна Дубинина 1923 елның 28 ноябрендә Воронежда туа[1][2].
Воронежның 1 нче балалар музыка мәктәбен тәмамлый (О.Р. Кунакова сыйныфын)[3]. 1940 елда Воронеж музыка училищесын (В. И. Бобровский сыйныфын) тәмамлый, шуннан соң Мәскәүгә китеп, П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваториясенә укырга керә[4]. Бөек Ватан сугышы башланганнан соң әти-әнисе һәм энесе янына Воронежга әйләнеп кайта, әмма тиздән аларга консерватория эвакуацияләгән Сарытауга качырга туры килә. Әтисе фронтка алына, аннан яраланып кайта. Соңрак Дубининаның әти-әнисе Воронежга әйләнеп кайта, ә ул үзе Мәскәүгә укып бетерергә кайта[5]. 1942 елда укуын яңадан башлый. 1947 елда П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваториясен (Я. И. Зак сыйныфын), ә 1950 елда шунда ук башкару аспирантурасын (җитәкчесе — Л. Н. Оборин) тәмамлый. Белем алганнан соң, аңа Э. Г. Гилельсның һәм Я. И. Закның ассистенты булырга тәкъдим ителә. Шуңа карамастан, гаиләне тәэмин итү өчен Дубинина Казанга эшкә китә, анда фатир ала һәм әти-әнисе һәм абыйсы белән кушыла[4].
1951 елдан Казан дәүләт консерваториясендә (киләчәктә — Н. Г. Җиһанов исемендәге)[6] эшли. 1952 елда — сәнгать фәннәре кандидаты, ә 1973 елда — профессор дәрәҗәсен ала. 30 елдан артык тәнәфесләр белән махсус фортепиано кафедрасы мөдире була (1953—1955 еллар, 1971—1992 еллар), шулай ук консерватория каршындагы махсус музыка мәктәбе укытучысы була (1960—1995 еллар)[3]. Музыкага укытуга 70 яшь багышлаган[7], Казан консерваториясенең иң өлкән[8] профессорларының берсе буларак, консерваториянең «чын патриоты» дип аталган[9].
Г. М. Кантор әйтүенчә, Дубинина эшләгән елларында педагогик һәм башкару эшчәнлегендә тулысынча «эрегән»[10]. Ул 100дән артык соло концерт куйган, шулай ук камера-ассамблея программалары составында актив чыгыш ясаган. Төрле стиль һәм жанр әсәрләрен башкара, аерым алганда, мондый композиторларның иҗатын: А. А. Александров, А. А. Бабаджанян, М. А. Балакирев, И. С. Бах, Ф. Бузони, Л. Бетховен, А. Бородин, И. Брамс, П. Владигеров, Й. Гайдн, М. И. Глинка, Л. Годовский, Э. Григ, А. Дворжак, К. Дебюсси, С. В. Евсеев, Н. Җиһанов, Ю. Г. Крейн, Ф. Крейслер, Ф. Лист, А. Леман, Дж. Лойе, А. К. Лядов, Н. К. Метнер, В. А. Моцарт, С. С. Прокофьев, М. Равель, Ж.-Б. Рамо, С. В. Рахманинов, Д. Скарлатти, А. Н. Скрябин, Б. Сметана, С. Франк, А. А.Хачатурян, П. И. Чайковский, А. В. Шаверзашвили, Ф. Шопен, Д. Д. Шостакович, И. Штраус, Ф. Шуберт, Р. Шуман, Д. Энеску, Р. М. Яхин[3]. Дубинина Казан пианистика мәктәбенә нигез салучыларның берсе булып тора, аның башкаруы рухлылык, югары тавыш культурасы, стильнең нәзакәтле хисе белән аерылып тора.
 Тышкы видеофайллар
| |
|---|---|
|
|
Рассказ Дубининой о Егорове, YouTube |
Г. М. Кантор күрсәткәнчә, Дубинина, күп кенә талантлы музыкантлар чыгарган «Дубинина мәктәбен» тәрбияләгән. Дубинина 120дән артык укучы әзерләгән[11], алар арасында Ю. А. Егоров була[12]. Дубининаның педагогик принциплары илнең пианизм традицияләре үсеше, нәфис тулылыгы, башкару эчтәлеге, интонацион сәнгатьлелек, тавышка сак караш, шулай ук студентларның табигый мәгълүматларына сак караш, катлаулы циклик программалар белән чыгыш ясауларын оештыруга зур игътибар бирү белән характерлана. Дубинина Егоровның талантын яклап, аны Мәскәүгә алып бара[13]. Мәскәүдә Юрий Егоров имтиханнарсыз консерваториягә кабул ителә. 1974 елда Егоров Чайковский исемендәге конкурсның җиңүчесе була[4], дөнья масштабындагы пианист буларак Дубининаның барлык укучыларыннан аеруча аерылып тора[14]. Дубинина Ю. А. Егоров исемендәге Бөтенроссия яшь пианистлар конкурсына нигез салынганнан бирле жюри составына керә. 2017 елда икенче конкурста «Педагогик осталык өчен» дипломына ия була[15].
Ирина Сергеевна Дубинина 2021 елның 12 гыйнварында Казанда вафат була[16]. Аңа 97 яшь була[17]. Хушлашу 14 гыйнварда Казан консерваториясе бинасы янында булган[18], җирләнү Арча зиратында уза[19].
Бүләкләр
үзгәртү- II дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены медале (1997 елның 29 июле) — «дәүләт алдындагы казанышлары, халыклар арасындагы дуслыкны һәм хезмәттәшлекне ныгытуга зур өлеш кертүе, мәдәният һәм сәнгать өлкәсендә күпьеллык нәтиҗәле эшчәнлеге өчен»[20];
- РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1981 елның 12 августы) — «совет музыка сәнгате өлкәсендәге казанышлары өчен»[21]
- ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1970 ел)
- Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетының Рәхмәт хаты (2015 ел)[22]
Библиография
үзгәртү- Дубинина И. С. Автореферат исполнительной диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения: I. Исполнительная часть: Концертная программа из произведении Моцарта, Шопена и Рахманинова. II. Теоретическая часть: Исполнение сонаты си-минор Шопена и некоторые вопросы интерпретации его фортепианного творчества. — Москва: Московская ордена Ленина государственная консерватория имени П. И. Чайковского, 1952. — 14 с.
- Ирина Дубинина: cтатьи, воспоминания, материалы. — Казань: Казанская государственная консерватория, 2008. — 201 с.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Спиридонова В. М. Дубинина Ирина Сергеевна / М. Х. Хасанов. — Татарская энциклопедия. — Казань: Институт Татарской энциклопедии Академии наук Республики Татарстан, 2005. — Т. 2: Г — Й. — С. 315. — 656 с. — ISBN 5902375029.
- ↑ Юрова Т. В. Дубинина Ирина Сергеевна / О. Г. Ласунский. — Воронежская историко-культурная энциклопедия: персоналии. — Воронеж: Центр духовного возрождения Черноземного края, 2006. — С. 131. — 518 с. — ISBN 5900270831.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Дубинина Ирина Сергеевна. Казанская государственная консерватория имени Н. Г. Жиганова. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Елена Черемных (13 ноября 2016). «Ростропович в нашу комнату приходил, с Шостаковичем встречалась по делу пару раз…». 93-летний профессор Казанской консерватории о благодарности Назибу Жиганову, любимом ученике Юрии Егорове и осетинских красавицах. Бизнес Online. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Алина Раджабова (21 февраля 2020). Профессор Ирина Дубинина: «В травматологии мне вынесли приговор: “Руку-то мы соберем, но вот играть Вы никогда не сможете”». «Идел» журналы. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Указ Президента Республики Татарстан № УП-180 от 2 марта 2001 года «О присвоении Казанской государственной консерватории имени Назиба Жиганова». Газета «Республика Татарстан» (3 марта 2001). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Скончалась профессор Казанской консерватории Ирина Дубинина. Idel.Реалии (12 января 2021). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Скончалась старейший профессор Казанской консерватории. Вечерняя Казань (12 января 2021). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Не стало Ирины Сергеевны Дубининой. Казанская государственная консерватория имени Н. Г. Жиганова (12 января 2012). әлеге чыганактан 2021-01-21 архивланды. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Кантор Г. М. Казань — Музыка — XX век: исследовательские очерки — Казань: Титул-Казань, 2007. — 424 с. — ISBN 5749700682.
- ↑ Не стало старейшего профессора Казанской консерватории Ирины Дубининой. Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы (12 января 2021). әлеге чыганактан 2021-01-22 архивланды. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ В Казани пройдёт конкурс имени Юрия Егорова. Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы (7 ноября 2017). әлеге чыганактан 2021-01-22 архивланды. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Александра Дашина (13 ноября 2017). В память о пианисте. Газета «Республика Татарстан». 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Талант – единственная новость, которая всегда нова. Газета «Казанские истории» (16 декабря 2013). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Стали известны имена лауреатов конкурса имени Юрия Егорова. Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы (13 ноября 2017). әлеге чыганактан 2021-01-22 архивланды. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Скончалась старейший профессор Казанской консерватории Ирина Дубинина. Газета «Республика Татарстан» (12 января 2021). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Скончалась старейший профессор Казанской консерватории Ирина Дубинина. Татар-информ (12 января 2021). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Прощание с легендой: ушла из жизни старейший педагог Казанской консерватории. Реальное время (14 января 2021). әлеге чыганактан 2021-01-17 архивланды. 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Александра Нагорнова (14 января 2021). Ирина Дубинина: «Для меня работа – это моя жизнь». Газета «Казанские истории». 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 29.07.1997 г. № 795 «О награждении государственными наградами Российской Федерации». Президент Российской Федерации (29 июля 1997). 15 января 2021 тикшерелгән.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета РСФСР «О присвоении почётного звания „Заслуженный деятель искусств РСФСР“ Дубининой И. С.». — Ведомости Верховного Совета РСФСР. — Москва : Издание Верховного Совета РСФСР, 20 августа 1981. — № 33 (1191). — С. 660. — 657—672 с.
- ↑ Казанская государственная консерватория им.Н.Жиганова отметила 70-летие праздничным концертом. Кабинет Министров Республики Татарстан (28 апреля 2015). 15 января 2021 тикшерелгән.
Әдәбият
үзгәртү- Рустем Яхин: материалы, письма, воспоминания / Йолдыз Исәнбәт. — Казань: Татарское книжное издательство, 2002. — 432 с. — ISBN 9785298011303.
- Кантор Г. М. Казань — Музыка — XX век: исследовательские очерки. — Казань: Титул-Казань, 2007. — 424 с. — ISBN 5749700682.
- Спиридонова В. М. Дубинина Ирина Сергеевна / М. Х. Хасанов. — Казань: Институт Татарской энциклопедии Академии наук Республики Татарстан, 2005. — 656 с. — ISBN 5902375029.
- Юрова Т. В. Дубинина Ирина Сергеевна / О. Г. Ласунский. — Воронежская историко-культурная энциклопедия: персоналии. — Воронеж: Центр духовного возрождения Черноземного края, 2006. — 518 с. — ISBN 5900270831.
