Yozef Haydn
Frants Yozef Haydn (almança Franz Joseph Haydn, 1732-1809) - Avstriä kompozitorı, Vena klassik mäktäbeneñ wäkile, simfoniä häm qıllı kvartet muzıkal' janrına nigez saluçılarnıñ berse.
| Frants Yozef Haydn almança Franz Joseph Haydn | |
|---|---|
 Yozef Haydn | |
| Tulı iseme | Franz Joseph Haydn |
| Hönäre | kompozitor |
| Tuu datası | 31 mart 1732 |
| Tuu cire | Avstriä İmperiäse |
| Watandaşlığı | Avstriä İmperiäse |
| Ülem datası | 31 may 1809 (77 yäş) |
| Ülem cire | Vena |
Almaniä häm Avstro-Vengriä gimnarınıñ köye avtorı.
Tärcemäi xäle
үзгәртүYozef Haydn kareta ostasınıñ ğailäsendä Avstriädä 1732 yılda tuğan.
1740 yıldan 1749 yılğa qädär Venada, İzge Stefan Çirkäwe xorında cırlağan.
1749 yılda Haydn tawışı üzgärä häm Haydn xordan kitkäç klavisinda uynıy başlıy häm berençe äsärlärne buldıra.
1754 yıldan Vena saray dairäsendä eşli başlıy.
1759 yıldan graf Mortsin saray dairäseneñ kapelmeisterı (muzıkal' citäkçe) bulğan.
1761 yılda kenäz Estehazi sarayında eşli başlıy.
1779 yılğa qädär barlıq Haydn yazğan äsärlär kenäzgä tapşırıla.
1781 yılda Haydn belän Amadey Motsart tanışa.
1785 yılda mason lojasına kerä.
Macar kenäzläre Esterhazi sarayında eşlägän waqıtta (1761-1790) Haydn icatınıñ çäçäk atu çorı bulğan.
Motsart, Haydn, Bethoven eşläre näticäsendä Vena klassik mäktäbe çäçäk atqan waqıtqa ireşä.
1790 yılda Esterhazi kenäz ülgännän soñ Haydn İngliz İlenä küçä.
1792 yılda Bonn qalası aşa ütep barğanda Haydn belän Bethoven tanışa häm üzenä uquçı bulıp ala.
1795 yılda Haydn Vena şähärenä qayta.
1809 yılda Napoleon ğäskäre Venağa höcüm itkännän soñ, Haydn 31 mayda ülä.
Haydn Cenaza yolası uzğan waqıtında Şotland Çirkäwendä (alm. Shottenkirche) mäşhür Motsart Rekvieme başqarıla.
İcat
үзгәртүHaydn 24 opera, 104 simfoniä, 83 qıllı kvartet, 52 fortepiano sonatası, 126 trio bariton öçen, küp marşlar yazğan.
Haydn: No.101. „Óra” simfoniä Haydn: No.62 sonata
Haydn: No.62 sonata
Haydn: No.40 sonata Haydn: No.40 sonata
Ädäbiät
үзгәртү- Альшванг А. А. Иосиф Гайдн. — М.—Л., 1947.
- Альшванг А. И. Гайдн, в кн.: Избр. соч., М.., т. 2, 1965.
- Кремлев Ю. А. Йозеф Гайдн. Очерк жизни и творчества. — М., 1972.
- Новак Л. Йозеф Гайдн. Жизнь, творчество, историческое значение 2013 елның 21 октябрь көнендә архивланган.. — М., 1973.
- Рабинович А. С. Гайдн, в кн.: Избр. статьи и материалы, М., 1959.
- Вольман Б. Наследие Гайдна в России, «Советская музыка», 1959, № 6.
- Баттерворт Н. Гайдн. — Челябинск, 1999.
- Й. Гайдн — І. Котляревський: мистецтво оптимізму. Проблеми взаємодії мистецтва, педагогіки та теорії і практики освіти: Збірник наукових праць / Ред.‑упорядн. — Л. В. Русакова. Вип. 27. — Харків, 2009. — 298 с. — ISBN 978-966-8661-55-6. (укр.)
- Arnold Werner-Jensen. Joseph Haydn. — München: Verlag C. H. Beck, 2009. — ISBN 978-3-406-56268-6. (алм.)
- Botstiber Н. Haydn, Bd3, Lpz., 1927.
- Dies. Haydn’s Biographie. — Вена, 1810. (алм.)
- Geiringer К. Haydn. A creative life in music, N. Y., 1963. (ингл.)
- Haydn Jahrbuch, hrsg. von H. C. R. Landon, Bd 1—6, W., 1962-69. (ингл.)
- Hoboken A. van, Thematisch-bibliographisches Werkverzeichnis, Bd I, Mainz, 1957.
- H. C. Robbins Landon. The Symphonies of Joseph Haydn. — Universal Edition and Rockliff, 1955. (ингл.)
- Koch L. J. Haydn, [Bibliographic], Bdpst, 1932.
- Landon, H. C. Robbins; Jones, David Wyn. Haydn: His Life and Music. — Indiana University Press, 1988. — ISBN 978-0-253-37265-9. (ингл.)
- Landon H. C. R. The symphonies of J. Haydn, L,, 1955. (ингл.)
- Ludwig. Joseph Haydn. Ein Lebensbild. — Нордг., 1867. (алм.)
- Lutz Görner Joseph Haydn. Sein Leben, seine Musik. 3 CDs mit viel Musik nach der Biographie von Hans-Josef Irmen. KKM Weimar 2008. — ISBN 978-3-89816-285-2.
- Nowak L. J. Haydn, W. — Lpz. —Z., 1951.
- Pohl. Mozart und Haydn in London. — Вена, 1867. (алм.)
- Pohl. Joseph Haydn. — Берлин, 1875. (алм.)
- Pohi С. F. Joseph Haydn, Bdl — 2, Lpz., 1875—82. (алм.)
- Webster, James; Feder, Georg (2001). «Joseph Haydn». The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Published separately as a book: (2002) The New Grove Haydn. New York: Macmillan. 2002. ISBN 0-19-516904-2