Габделхәмит Равилов
Габделхәмит Равилов, Габделхәмит Зариф улы Равилов (1932 елның 15 октябре, СССР, РСФСР, ТАССР, Казан ― 2021 елның 6 апреле, РФ, ТР, Казан) ― ветеринария эпизоотологы, ветеринария фәннәре докторы (1977), профессор (1983), ТР ФА академигы (1995), ТАССР (1983) һәм РСФСР (1990) атказанган фән эшлеклесе, Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге иясе (1995). Озак еллар Бөтенроссия фәнни-тикшеренү ветеринария институтын җитәкли.
| Габделхәмит Равилов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Габделхәмит Зариф улы Равилов |
| Туган | 15 октябрь 1932 СССР, РСФСР, ТАССР, Казан |
| Үлгән | 6 апрель 2021 (88 яшь) РФ, ТР, Казан |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР→ РФ |
| Һөнәре | эпизоотолог, академик |
| Балалар | кызы; улы Рөстәм, КДВМА ректоры |
| Бүләк һәм премияләре |  ТАССР атказанган фән эшлеклесе РСФСР атказанган фән эшлеклесе ТР Дәүләт бүләге |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1932 елның 15 октябрендә Казанда туган. Сугыштан кайткан туганы киңәше белән Казан ветеринария техникумына укырга кергән. 1952―1955 елларда Кызыл Йолдыз районы Үсәли ветучастогында ветеринар-техник. 1960―1964 елларда Аксубай районы «МЮД» совхозы баш ветврачы [1].
Югары белем һәм аспирантура Н. Э. Бауман исемендәге Казан ветеринария институты белән бәйле. 1964 елда Казан ветеринария институтының вирусология кафедрасына аспирантурага укырга керә. Кандидатлык диссертациясе 1968 елда, докторлык диссертациясе 1975 елда якланган. 1984 елда аңа киләчәктә Бөтенсоюз фәнни-тикшеренү ветеринария институты (рус. ВНИВИ) булачак структураны җитәкләүне ышанып тапшыралар.[2]. ВНИВИ Казанда СССР Хөкүмәте карары белән массакүләм зарарлану коралын куллану нәтиҗәләрен булдырмау өчен төзелә. Институт коллективы Әрмәнстанда Спитакта җир тетрәү нәтиҗәләрен бетерүгә үз өлешен кертә, Казакъстанда кыргый кәҗәләрнең йогышлы авыруларын, Диңгез буе краенда тилчә авыруын бетерүдә нәтиҗәле ярдәм күрсәтә, Чернобыль АЭСындагы авариядән соң радиацион зарарлану зонасында бик зур эш башкара. Габделхәмит Зариф улы һәм аның укучылары беренче тапкыр авыл хуҗалыгы хайваннары вирусларының кайбер төркемнәренең табигый һәм биологик үзенчәлекләренә фәнни нигезләмә бирә, бу алга таба киң ветеринария практикасына кертелгән диагностиклар һәм вакциналар җыелмасын булдырырга мөмкинлек биргән[3]. Институт фән һәм техника өлкәсендә СССР Хөкүмәте премиясе, Татарстан Республикасы Дәүләт премиясе белән бүләкләнгән.
Фәнни эшчәнлеге
үзгәртүТикшеренүләрнең фәнни юнәлешләре булып ветеринария, вирусология, микробиология, эпизоотология, иммунология һәм ветеринария санитариясе тора. Тикшеренүләрнең яңалыгы 60 тан артык СССРның авторлык таныклыгы һәм Россиянең уйлап табуга патентлары белән расланган. Аның тарафыннан 70 тән артык норматив документ әзерләнгән һәм расланган; аның фәнни җитәкчелегендә ветеринария һәм биология фәннәре буенча 13 доктор һәм 30 фән кандидаты әзерләнгән.
Г. З. Равилов тарафыннан 500 дән артык фәнни эш, шул исәптән ветеринария һәм биологиянең көнүзәк проблемаларына багышланган 9 монография бастырылган[4]. Татарстан төбәкара ветеринария лабораториясенең фәнни консультанты буларак, терлекчелекнең уңышлы үсешен комплекслы тәэмин итү өчен препаратлар һәм чаралар эшләүдә катнаша.
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
үзгәртү- 1979 – Хөрмәт Билгесе ордены – Одесса өлкәсендә дуңгызларда африка чумасын (АЧС) бетерүдә катнашуы өчен
- 1983 – ТАССР атказанган фән эшлеклесе
- 1990 – РСФСР атказанган фән эшлеклесе
- 1995 – Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге
- 2003 – ТР ФА К. Г. Боль исемендәге премиясе
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Равилов, Абдулхамит Зарифович. Большая биографическая энциклопедия(рус.)
- ↑ Рифат Корбанов. Однажды и на всю жизнь. 2022 елның 17 май көнендә архивланган. «Республика Татарстан», 18.10.2012(рус.)
- ↑ Ушел из жизни Абдулхамит Зарифович Равилов. 2021 елның 20 апрель көнендә архивланган. Сайт КПФУ, 6.04.2021(рус.)
- ↑ Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясенең хакыйкый әгъзасы Равилов Габделхәмит Зариф улы. ТР ФА сайты(рус.)
Чыганаклар
үзгәртүРавилов Абдулхамит Зарифович. Татарский энциклопедический словарь. ― Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1998 ― 703 с., илл.
Тышкы сылтамалар
үзгәртү- Ушел из жизни Абдулхамит Зарифович Равилов. 2021 елның 20 апрель көнендә архивланган. Сайт КПФУ, 6.04.2021(рус.)
- Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясенең хакыйкый әгъзасы Равилов Габделхәмит Зариф улы. ТР ФА сайты(рус.)
- Рифат Корбанов. Однажды и на всю жизнь. 2022 елның 17 май көнендә архивланган. «Республика Татарстан», 18.10.2012(рус.)
