Атчылык
Атчылык — Авыл хуҗалыгында терлекчелекнең атлар үрчетү белән шөгелләнүче бер тармагы.
Тарих
үзгәртүАтчылык б.э.к. 4 меңеллыкта Ауразиядә барлыкка килә. Б.э.к. 2нче меңеллыкта аны Кече Азия аша Африкага, ә 16нчы гасырда Америкага, 17 гасырда Австралияга тараталар.
1916 елда Россиядә 38 млн ат исәпләнгән. Ләкин Ватандашлар сугышы аларның баш санын икеләтә киметә.
1929 елга авыл хуҗалыгында алыштыргысызлык аркасында аларның баш саны 35 млнга җиткерелә.
Бөек Ватан сугышы елларында сугышта 3 млн ат кулланыла һәм 7 млн ат Алманияга куылып кителә.
20нче гасырның икенче яртысына Россиядә 15 млн гына ат кала. 1981 елга бу сан 5,6 млнга кадәр кими.
Бүген Россиядә 90лап ат заводы, 33 ипподдром эшли.
Атларның баш саны үзгәреше
үзгәртү| Кайбер илләрдә атларның баш саны үзгәреше (еллар буенча, меңнәрдә) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ил | 1964 | 1966 | 1971 | 1981 | 1985 | 1988 | 1990 | 1998 | 2007 |
| Кытай | 7600 | 7600 | 8883 | 11100 | 10987 | 10691 | 10294 | 8859 | |
| Бразилия | 8600 | 9500 | м/ю | 6300 | 6330 | 5850 | 6000 | 6400 | |
| Мексика | 4500 | 4200 | 5579 | 6502 | 6135 | 6160 | 6170 | 6250 | |
| АКШ | 3500 | м/ю | 7667 | 9928 | м/ю | м/ю | 2456 [1] | 2427 [2] | 4028 [3] 2018 елның 25 июль көнендә архивланган. |
| Монголия | 2500 | 2300 | 2262 | 1985 | 1961 | 2047 | 2200 | 2900 | |
| Россия | м/ю | м/ю | м/ю | 5619 | 2600 | м/ю | 2620 | 2201 | 1343 [4] 2011 елның 7 июль көнендә архивланган. |
| Казакъстан | м/ю | м/ю | м/ю | 1295 | 1455 | м/ю | 1610 | 1083 | |
| Румыния | м/ю | м/ю | 686 | м/ю | 660 | 693 | 663 | 820 | |
| Алмания | м/ю | м/ю | 411 | 452 | 471 | м/ю | 477 | 680 | |
| Польша | 2600 | 2600 | 2573 | м/ю | 1404 | 1051 | 941 | 558 | |
| Франция | 1500 | 1400 | 691 | 317 | 310 | 315 | 319 | 347 | |
| Италия | м/ю | м/ю | 292 | 273 | 245 | н/д | 256 | 323 | |
| Дөнья буенча | 65683 | м/ю | 61164 | 60946 | |||||
Токымнары
үзгәртүБүген 3 төп тип атлар бар: җигүле, чабышкы һәм йөк. 1993 елда 427 ат токымы исәпләнгән. ССРБда аларның 1/7е үрчетелгән, бүгенге Россиядә бары 30лап ат токымы үрчетелә: Будденов, рус чабышкысы, чиста канлы чабышкы, гарәп, ахалтекин, тракенен, ганновер, американ рысе, першерон, шетленд поние, ольденбург, бавар, француз чабышкысы, теннесси, кватерхорс, андалуз.
Әдәбият
үзгәртү- Ливанова Т. К., Ливанова М. А. Всё о лошади. — М.: АСТ-ПРЕСС СКД, 2002. — 384 с.: ил. — (Серия «1000 советов»).