Wikipedia

Açıq Törgäk Proyektı (ODP)

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Açıq Törgäk Proyektı (ODP)
Cкриншоты [[Файл:Файл:Dmoz.jpg|220x350px|Фото]]
Табышлы Yuq
Төр Saytlar törgäge
Теркәлү Mäcbüri tügel
Телләр Küptelle
Хуҗасы Netscape (AOL)
Эшли башлау вакыты 5 iün 1998 (2 Säfär 1419)
Халәте Эшли
URL dmoz.org

Açıq Törgäk Proyektı (ODP) (ингл. Open Directory Project (ODP), рус. Открытый Каталог (ODP)) şulay uq DMOZ (ODPnıñ başlanğıç domen isemennän kilä - Directory.MOZilla.org) iseme belän tanılğan bötendönya päräwez säxifälärenä sıltamalarnı tuplawçı açıq eçtälekle küptelle saytlar törgäge.

Törgäk turında mäğlümat үзгәртү

Açıq törgäk, insannar tarafınnan tulılandırılğan häm İnternet eçtälägen çağıldıruçı iñ zur proyektlardan berse. Törgäk fidaqär möxärrirlär tarafınnan tulılandırıla. Härber sayt üzenä turı kilgän bülekkä buşqa östälä, aqçağa östäw qatğıy tıyıla. Päräwezneñ iñ zur ezlägeçläre häm portalları törgäklären Açıq törgäkneñ mäğlümat cıyılmasın qullanıp tözilär. Şularnıñ arasında: Netscape Search, AOL Search, Google, Lycos, HotBot, DirectHit, Alexa, Yahoo, MSN häm yözlärçä başqa sayt. Şulay itep, saytnıñ törgäkkä elägüwe anıñ säxifä abruyın (PageRank) şaqtıy üsterä ala. Şulay uq, qayber waqıt Google ezläw näticälärendäge snippetlarnı saytnıñ DMOZda yazılğan taswirlamasınnan ala.

Açıq törgäk 1998 yılnıñ 5 iünendä (Hicri - 10 Säfär 1419) Riçard Skrenta häm Bob Truyel tarafınnan açıldı. Berençe waqıtlarda proyekt GnuHoo, NewHoo häm ZURL isemnären taşıy ide. 17 noyabr'dä (28 Räcäb) Netscape şirkäte törgäkne satıp aluwı turında iğlan itkäç, proyekt bügenge isemen aldı. Açıq Törgäk Proyektınıñ xäzerge säxibe - Netscape. İsemendä Mozilla süze buluwına qaramastan, Mozilla waqfı häm Mozilla proyektları belän hiçber nindi bäyläneşe yuq.

Törgäkneñ eçtälege үзгәртү

2011 yılnıñ 17 mart (12 Rabiğel-axır 1432) könenä törgäktä tuplam 4 855 147 sayt 1 005 887 bülekkä östälgän, törgäk 88 telgä bülengän, 103 tel bülege Sınaw rejimında. Böten tarixı buyınça törgäktä 90 367 möxärrir qatnaşqan.

Törgäk bülekläre үзгәртү

  1. Arts - Sänğät
  2. Business - Eş
  3. Computers - Sanaq
  4. Games - Uyın
  5. Health - Sälamätlek
  6. Home - Öy-uçaq
  7. News - Yañalıqlar
  8. Recreation - Quñel açu
  9. Reference - Belem
  10. Regional - Ölkälär
  11. Science - Fännär
  12. Shopping - Satıp alu
  13. Society - Cämğiät
  14. Sports - Sport
  15. Kids and Teens - Balalar häm üsmerlär
  16. World - Dönya

World - Dönya bülege үзгәртү

World - Dönya bülege - ul tellär isemlege. Härber tel bülegendä üzeneñ bülekläre bar, häm şul teldäge saytlar barı tik bu büleklärgä östälä.

World - Dönya bülegendä tübändäge 88 tel bar:

Tatar, Afrikaans, İngliz, Ğäräp, Ärmän, Astrianu, Azärbaycan, İndoneziä, Mälay, Bangladeş, Başqort, Belarus, Bosniyä, Breton, Bolğar, Katalon, Çex, Ğädi Qıtay, Ğädäti Qıtay, Daniyä, Alman, Eston, İspan, Esperanto, Bask, Fransız, Wäls, Friz, Friul, Farey, İrland, Şotland, Galiyä, Grek, Ğucarati, Yevrey, Hind, Xorwat, İnterlingwa, İsland, İtalyan, Yapon, Qannada, Qaşıb, Qazaq, Suwaxili, Korey, Qord, Latwiyä, Lüksemburg, Litva, Latin, Macar, Makedon, Marasi, Niderland, Tönyaq Friz, Norvegiä, Üzbäk, Oksitan, Osetin, Farsı, Polşa, Portugaliyä, Päncäbi, Rumın, Romanş, Urıs, Sardin, Şärıq Friz, Alban, Sitsiliä, Sinhal, Sloven, Serb, Fin, Şved, Tağal, Taywan, Tamil, Telugu, Tay, Vyetnam, Törek, Törekmän, Ukrain, Uyğır, Qırğız telläre.

Sınaw rejimında tağın 103 tel bar.

Törgäktä törki tellär үзгәртү

Proyektnıñ program tä'minatı үзгәртү

Açıq Törgäk Proyektınıñ cıyılma häm eş itü öçen qullanılğan programma tä'minatınıñ çığanaq kodı yabıq räweştä. Açıq Törgäk buyınça ezläw program tä'minatı itep Mozilla Public License buyınça taratıluçı üzgärtelgän Isearch programması qullanıla. Möxärrirlär internet-cıyını isä üzgärtelgän phpBB belän eşli.

ODP mäğlümat cıyılması RDF-nösxä räweşendä dä çığarıla. Nösxä tüläwsez taratıla, häm anı barı tik Open Directory License şartnamäsenä buysınaraq qullanırğa yarıy. 2000 yıldan RDF-nösxä, ä böten törgäk 2004 yıldan başlap UTF-8 kodirovkasında eşli.

Bäxäsläşü häm tänqiyt үзгәртү

Açıq Törgäk möxxärrirläre östälgän saytlarnı ozaq eşkärtälär dip ODP zur tänqiytlärgä duçar bula. Monıñ berniçä säbäbe bar: berençedän, möxärrirlär eşne tüläwsez, üz waqıtların fida qılıp başqaralar. İkençedän isä, qayber büleklärdä östälengän saytlar sanı bik zur, alarnı barısın da qarap çığu öçen baytaq waqıt kiräk, şulay uq, möxärrirlär ğadi qullanuçılar öslägän saytlarnı eşkärtüdän başqa üzläre dä qızıqlı häm faydalı saytlarnı östilär. Älegä Tatar bülegendä saytlar sanı bik küp tügel, şuña kürä, saytlarnı qarap çığu qısqa däwer eçendä ütä.

Törgäkneñ Tatar bülege үзгәртү

Файл:Dmoztat.jpg
Tatarça DMOZ

Tatar bülegeneñ tarixı үзгәртү

DMOZ törgägeneñ tatarça bereneçe bülege 2003 yılnıñ 6 ğıynwarında (Hicri - 11 Zölqağdä 1423) açılğan. Başta bülek här yaña tel bülege sıman "Sınaw" rejimında eşläp, soñraq ğomumi World bülegenä küçerelgän. Tatar bülegeneñ berençe möxärrire Albert Fazlî (alber[1]) äfände ide. Ul zamannarda Tatar saytları küp bulmawına qaramastan, ul 1400gä yaqın ğämäl (östäw, üzgärtü, beterü) eşlägän. DMOZ loglarında soñğı ğämäle 2004 yılnıñ 25 iün (5 Cömädel-äwwäl 1425) könendä terkälgän. Berençe möxärrir 100dän artıq faydalı sıltama cıyğan ide. Soñraq Albert äfände urıs möxärrirläre belän süzgä kileşep, alarnıñ millätçeleklärennän tuyıp, törgäktän ayırıldı.

Tatar bülegeneñ bügengese үзгәртү

Xäzerge waqıtta Tatar bülegedä ike möxärrir bar: Albert Azat ulı Äxätov (muhtac[2]) häm Aydın Salis ulı Mämmädov (salis[3]). Şulay uq urıs bülegeneñ milläte tatar bulğan möxärrir raouf[4] Tatar bülegeneñ möxärrirlärenä daimi räweştä yärdäm itä.

2011nçı yılnıñ 17 mart (12 Rabiğel-axır 1432) könenä proyektnıñ Tatar öleşendä 381 säxifä östälgän, 200dän artıq sayt äle tikşerelmägän, yäisä isem/taswirlaması tözelmägängä möxärrirlär tarafınnan xuplanmağan. Tatar saytların yasawçılar DMOZ törgägen belmägängä, yäisä tatnetta saytlarnıñ üzara köräşü bulmağanğa östälgän saytlarnıñ kübese möxärrirlär tarafınnan östälä. Xälbuki, törgäkkä elägü saytnıñ ezlägeçlär qarşısında abruyın üsüwenä bik tä'sir itä.

Berniçä waqıt elek Tatar bülege Üzbäk bülegen uzıp, Törki tellärdäge büleklär arasında 3nçe urınğa çıqtı (Törekçä - 43 090, Azärbaycança - 1 145). Rusiä Federatsiäsendäge tellär arasında isä 2nçe urında (Urısça - 81 800).

Sıltamalar үзгәртү

İskärmälär үзгәртү

  1. ↑ Editor: alber, archived from the original on 2011-11-19, retrieved 2011-03-19 
  2. ↑ Editor: muhtac, archived from the original on 2011-05-04, retrieved 2011-03-19 
  3. ↑ Editor: salis, archived from the original on 2017-03-02, retrieved 2011-03-19 
  4. ↑ Editor: raouf, archived from the original on 2011-02-21, retrieved 2011-03-21 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Açıq_Törgäk_Proyektı_(ODP)&oldid=4117741