Әсән-Елга вулысы
Әсән-Елга вулысы (рус. Асан-Илгинская волость) — 1781 елдан 1920 елга кадәр гамәлдә булган Казан наместиклыгының һәм Казан губернасының юк ителгән административ-территориаль берәмлеге. Мамадыштан Төньяк-Көнбатышка 56 чакрым ераклыкта, Татарстанның Төньяк өлешендә урнашкан. Административ үзәк - Өлге авылы.[2]
| Ил | |
|---|---|
| Статус | |
| Губерна | |
| Административ үзәк | |
| Нигезләү датасы | |
| Юкка чыгару датасы | |
| Рәсми телләр | |
| Халык саны (1897) |
10 692 кеше[1] |
| Милли состав |
Тарих
үзгәртүӘсән-Елга вулысы территориясе 1552 елга кадәр Казан ханлыгында, 1552 елдан 1708 елга кадәр Россия патшалыгы Казан патшалыгында урнашкан.
1781 елда Мамадыш өязе составында барлыкка килә.
Усад, Күкшел (Вәтке губернасының Малмыж өязе), Иске Юмья, Петропавловск һәм Лыябаш-Келәүш вулыслары белән чиктәш булган.
1781 елдан 1796 елга кадәр Казан наместниклыгының Мамадыш өязе составына, 1796 елдан 1920 елга кадәр яңадан Казан губернасының Мамадыш өязе составына керә.
1920 елның 25 июнендә Татарстан АССРның Мамадыш кантоны составына керә.[3]
Административ бүленеш
үзгәртү1883 елда Әсән-Елга вулысында 18 община, 18 торак пункты (Өлге, Әсән-Елга, Арпаяз һ.б.) һәм 1622 йорт хуҗалыгы булган. Крестъян җиренең мәйданы 28,8 км², сөрү җирләре 170,6 км² тәшкил иткән.[4]
1890 елда вулыста 18 торак пункты һәм 1838 йорт хуҗалыгы булган. Вулысның мәйданы 205,6 км² тәшкил иткән.[5]
Халык
үзгәртү1883 елда халык саны 9351 кеше тәшкил иткән, шул исәптән ир-атлар - 4667 җан, хатын-кызлар - 4684.[4]
1890 елда халык саны 11695 кеше тәшкил иткән, шул исәптән ир-атлар - 6093 җан, хатын-кызлар - 5602.[5]
1897 елда халык саны 10692 кеше тәшкил иткән. Төп милләтләр: татарлар, руслар.[1]
Мәдәният, мәгариф һәм сәнәгать
үзгәртү- Әсән-Елга мәчете[3]
- мәктәп
- ике тегермән
- тимерче алачыгы
- дүрттән артык вак кибет[3]
Авыл хуҗалыгы
үзгәртүВулыста күбесенчә кырчылык һәм терлекчелек белән шөгыльләнгәннәр.[3]
Шулай ук карагыз
үзгәртүСылтамалар
үзгәртү- Список селений Казанской губернии 1908.pdf / Облако Mail.ru
- ГПИБ | Вып. 4. : Губернии Нижне-Волжской области. [Казанская, Симбирская, Саратовская, Самарская, Астраханская]. - 1883.
- ГПИБ | Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - (Статистика Российской империи; 15).
- ӘСӘН-ЕЛГА ВУЛЫСЫ (Асан-Илгинская волость) — Милләттәшләр
Чыганаклар
үзгәртү- Татар энциклопедия сүзлеге (Татарский энциклопедический словарь, на татарском языке) / Гл. ред. М.Х. Хасанов; Отв. ред. Г.С. Сабирзянов. - Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002. - 830 с.: ил. ISBN 5-902375-01-0
- Татар энциклопедиясе : 6 томда / баш мөхәррир М. Х. Хәсәнов. - Казан : Татар энциклопедиясе институты, 2008-. - 27 см.; ISBN 978-5-902375-04-5
- Волости и гмины 1890 года. - СПб. : Центральный статистический комитет Министерства внутренних дел, 1892. - (Статистика Российской империи). Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - 380 с. разд. паг. - (Статистика Российской империи; 15).
- Волости и важнейшие селения Европейской России : По данным обследования, произведенного стат. учреждениями М-ва вн. дел : Вып. 1 - 8. - СПб. : Центр. статист. комитет, 1880 - 1886. - 8 т. Вып. 4. : Губернии Нижне-Волжской области. [Казанская, Симбирская, Саратовская, Самарская, Астраханская]. - 1883. - VI, 247 с.
- Берстель, К.П. Список селений Казанской губернии : изд. Казан. Губерн. Зем. Управы / К.П. Берстель. - Казань : Типо-лит.И.В.Ермолаевой, 1908 .- 264с.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Список селений Казанской губернии 1908.
- ↑ Әсән-Елга :: Татарская энциклопедия TATARICA
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 ӘСӘН-ЕЛГА ВУЛЫСЫ (Асан-Илгинская волость) — Милләттәшләр
- ↑ 4,0 4,1 Волости и важнейшие селения Европейской России : По данным обследования, произведенного стат. учреждениями М-ва вн. дел : Вып. 1 - 8. - СПб. : Центр. статист. комитет, 1880 - 1886. - 8 т.
- ↑ 5,0 5,1 Волости и гмины 1890 года. - СПб. : Центральный статистический комитет Министерства внутренних дел, 1892. - (Статистика Российской империи). Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - 380 с. разд. паг. - (Статистика Российской империи; 15).