Якутск өлкәсе

Якутск өлкәсе (рус. Якутская область, сах. Саха уобалаһа) — Россия империясе һәм РСФСР составында административ-территориаль берәмлек.

Якутск өлкәсе
1805 — 1922
Герб
Башкала	Якутск
Мәйдан	3 489 689 чакрым²
Халык	269 880 кеше
Якутия АССР →

География

Чиктәшлек

Як	Губерная яки өлкә
Көнчыгыш	Камчатка өлкәсе
Көньяк-көнчыгыш	Диңгез буе өлкәсе
Көньяк	Амур өлкәсе, Байкал арты өлкәсе
Көньяк-көнбатыш	Иркутск губернасы
Көнбатыш	Енисейск губернасы

Тарих

1638 елда Якутск өязе оештырылган.

1775 елда Якутск өязе Якутск провинциясенә, ә 1783 елда Иркутск губернаның Якутск өлкәсенә үзгәртеп корылган.

1805 елда Якутск өлкәсен Иркутск губернасы составыннан аерып чыгарыла.

1920 елның апрельдә Сибревком карары нигезендә Якутия өлкәсе Иркутск губернасының аерым районына үзгәртеп корыла.

1922 елның 27 аперелендә Якутия АССР оештырыла.

Административ бүленеш

№	Округ	Округ шәһәре	Мәйдан, чакрым²	Халык саны (1897), кеше.
1	Верхоянск округы	Верхоянск (354 кеше)	947 085	14 259
2	Вилюйск округ	Вилюйск (611 кеше)	883 402	67 942
3	Колыма округы	Средне-Колымск (538 кеше)	604 756	7885
4	Олёкминск округы	Олёкминск (1144 кеше)	330 159	36 227
5	Якутск округы	Якутск (6535 кеше)	719 287	143 567

Халык

Туган тел буенча состав (1897 елдагы җанисәп буенча):

Якутск өлкәсе (269 880 кеше): Тел Кешеләр саны % якут 221 467 82,06 рус 30 480 11,29 эвенк 11 647 4,32 татар 1 565 0,58 чукча 1 558 0,58 юкагир 948 0,35 яһуд 631 0,23 поляк 427 0,16 украин 320 0,12 башкорт 227 0,08 белорус 7 ~0,00 башка телләр 603 0,22

Өязләрдә тел буенча состав: Округ якут рус тунгус-маньчжур телләре юкагир чукча татар Верхоянск 81,0 % 5,3 % 10,5 % 2,9 % … … Вилюйск 93,0 % 1,3 % 5,6 % … … … Колыма 43,3 % 17,9 % 12,1 % 6,7 % 19,7 % … Олекминск 36,4 % 54,5 % 2,4 % … … 3,0 % Якутск 90,6 % 5,3 % 3,2 % … … …

Дини состав: Дин Кешеләр саны % Православие диндәгеләр 24 565 98,03 Староверлар 1 909 0,71 Мөселманнар 1 062 0,39 Башка диннәр 2 344 0,35

Өлкәнең җитәкчелеге

Өлкәнең башлыклары

• 19.11.1805 — 7.06.1816 — Иван Кардашевский
• 7.06.1816 — 21.10.1821 — Михаил Миницкий
• 21.10.1821 — 24.03.1822 — Алексей Ачкасов
• 24.03.1822 -.10.1824 — Дмитрий Рудаков
• .10.1824 -.03.1826 — Алексей Ачкасов
• .03.1826 — 5.06.1826 — Николай Лосев
• 5.06.1826 — 11.12.1831 — Николай Мягков
• 11.03.1827 — 1830 — Иван Мигалкин
• 1831-1831 — Григорий Старостин
• 11.12.1831 — 4.06.1832 — Иван Веригин
• 1832-1832 — Пётр Васильев
• 4.06.1832 — 18.09.1833 — Василий Щербачёв
• 1833-1833 — Николай Рыкунов
• 18.09.1833 — 11.09.1834 — Иван Голубев
• 1834-1834 — Пётр Аржаков
• 11.09.1834 — 5.05.1845 — Илья Рудаков
• 1835-1836 — Иван Пономарёв
• 1837-1838 — Степан Заровняев
• 4.07.1845 — 18.03.1850 — Николай Каргопольцев
• 18.03.1850 — 1.01.1852 — Иван Фролов
• 5.05.1845 — 4.07.1845 — Флорентин Булатов

Губернаторлар

• 1.01.1852 -.04.1852 — Бернгард Струве
• .04.1852 — 9.02.1856 — Константин Григорьев
• 9.02.1856 — 26.03.1857 — Николай Скрябин
• 26.03.1857 — 23.10.1857 — Юлий Штубендорф
• 23.10.1857 — 30.11.1862 — Юлий Штубендорф
• 30.11.1862 — 1.07.1865 — Николай Скрябин
• 29.12.1865 — 22.11.1868 — Аполлон Лохвицкий
• 22.11.1868 — 24.12.1869 — Василий Бодиско
• 24.12.1869 — 12.07.1876 — Виктор де Витте
• 12.07.1876 — 31.05.1885 — Георгий Черняев
• 10.10.1885 -.02.1889 — Константин Светлицкий
• 12.05.1889 — 26.03.1892 — Владимир Коленко
• 23.04.1892 — 29.08.1903 — Владимир Скрипицын
• 29.08.1903 — 28.10.1906 — Виктор Булатов
• 25.11.1906 — 22.07.1913 — Иван Крафт
• .07.1913 -.09.1913 — Александр Нарышкин
• 9.09.1913 — 30.12.1913 — Михаил Пономарев
• .06.1914 -.01.1917 — Рудольф Витте
• .02.1917 -.02.1917 — Иконников

Моны да карагыз

• Якутия