Самра Бикмиева
Самра Бикмиева, Самра Сабир кызы Бикмиева (1921 елның 5 мае, РСФСР, ТАССР, Буа кантоны,Черки-Килдураз вулысы, Черки-Килдураз ― 2023 елның 6 марты, РФ, ТР, Казан) ― Бөек Ватан сугышында шәфкать туташы булып катнашкан медицина хезмәте кече лейтенанты, сугыштан соң – тышкы разведка хезмәткәре.
| Самра Бикмиева | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Самра Сабир кызы Бикмиева |
| Туган | 5 май 1921 РСФСР, ТАССР, Буа кантоны, Черки-Килдураз вулысы, Черки-Килдураз |
| Үлгән | 6 март 2023 (101 яшь) РФ, ТР, Казан |
| Яшәгән урын | Хөсәен Мәүлүтев урамы[1] |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  РСФСР→ СССР→ РФ |
| Һөнәре | шәфкать туташы |
| Бүләк һәм премияләре |  
 |
 Тышкы рәсемнәр
| |
|---|---|
|
Фоторәсемнәре, документлары. |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
1921 елның 5 маенда ТАССР Буа кантоны Черки-Килдураз вулысы Черки-Килдураз авылында крестьян гаиләсендә туган. Әтисе Беренче бөтендөнья сугышында катнашкан. Өлкән абыйсы Таһир Бикмиев 1942 елның мартында Украинада, Донбассны яклап, уртанчы абыйсы Нәҗи 1942 елның сентябрендә Сталинград янында (21 яшендә) һәлак булганнар.[2] Сеңлесе Наилә шулай ук сугышта шәфкать туташы булып катнашкан.
Балачагы «халык дошманы» кызы тамгасы белән үткән. [3] Гомере буена исемен алты тапкыр үзгәрткән. [4] 1941 елның июлендә Казан акушерлык мәктәбен (техникум) тәмамлаган, августта Казан хәрби госпиталенә (Казан Кремле астындагы эвакогоспиталь) шәфкать туташы итеп мобилизацияләнгән. Мәскәү өчен барган сугышларда яраланган беренче гаскәриләрне кабул итүдә катнашкан.
Курск-Орел боҗрасыннан башлап, сугыш хәрәкәтләрендә турыдан-туры катнаша һәм Кызыл Армия белән бөтен сугыш юллары буйлап үтә. Аңа сугыш кырыннан авыр яралыларны чыгарырга туры килә.
1943 елдан 1945 елга кадәр 1нче Белоруссия фронты 61нче армиянең 86нчы аерым медицина көчәйтелешле ротасында кече лейтенант дәрәҗәсендә операция (бит-авыз куышлыгы бүлегендә) шәфкать туташы булып хезмәт итә, аның составында Белоруссия, Литва, Латвия, Польша аша уза һәм Алманиягә барып җитә.
С. С. Бикмиева – 1945 елның маенда Рейхстагның нинди булуына шаһитларның берсе. Берникадәр вакыт ул Алманиядә, Потсдамда, ике ел Маҗарстанда һәм Румыниядә хезмәт итә, тышкы разведка хезмәткәре була. [3]
Кияүгә сугыш вакытында чыккан, никахы биш елдан таркалган, баласы үлгән. [5]
1950 елда Казанга кайта һәм 3нче бала тудыру йортына акушер булып урнаша. 1952 елда Казан хәрби госпиталенең йогышлы авырулар бүлегенә өлкән шәфкать туташы булып күчә, 32 ел эшләп, аннан 1985 елда лаеклы ялга чыга.
2021 елда 100 яшьлек юбилее белән котларга ТР Президенты Р. Н. Миңнеханов килгәч, [6] аңа тормышының «яшерен» грифы астында саклаган төп серен (Бөек Ватан сугышыннан соң тышкы разведка хезмәткәре булуы турында) ача. [3]
2023 елның 6 мартында 101 яшендә Казанда вафат.[7]
Бүләкләре, мактаулы исемнәре үзгәртү
- «Хөрмәт Билгесе» ордены (1957)
- II дәрәҗә Ватан сугышы ордены (1985)
- Кызыл Йолдыз ордены (1945)
- «1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен» медале
- күп санлы медальләр[8]
Хәтер үзгәртү
- Казанда ветеран яшәгән йорт диварына мемориаль такта беркетелгән. [9]
- 2022 елның октябрендә Казанда Татарстан китап нәшриятында С. С. Бикмиева тормышына багышланган (авторы – «Татарстан» журналының баш мөхәррире Татьяна Вафина) «Красивая» китабы нәшер ителгән. [3]
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ https://zhutulu.rosfirm.info/
- ↑ Свидетельница поверженного Рейхстага: Нам берлинцы говорили: «Гутен морген, фрау!» «Казанские ведомости», 04.08.2015
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Лиля Шайхутдинова. «Патриотизм просыпается в людях в момент опасности»: в Казани вышла книга «Красивая». Татар-информ, 18.10.2022
- ↑ В Казани презентовали книгу про разведчицу Самру Бикмееву, которой сейчас 101 год. БТК, 27.10.2022
- ↑ Моя прабабушка была непосредственным участником боевых действий. оценика.рф(рус.)
- ↑ Лика Исаева. Рустам Минниханов поручил написать книгу о работе татарстанской разведчице-нелегале Самры Бикмеевой. prufy.ru, 19.10.2022
- ↑ Казанда тышкы разведка ветераны Самра Бикмеева 101 яшендә вафат булды. Татар-информ, 6.03.2023
- ↑ Бикмеева Самра Сабировна. Память народа
- ↑ А. Гайнуллина. Ветеран ВОВ Самра Сабировна Бикмеева. 2022 елның 14 ноябрь көнендә архивланган. Культурный дневник школьника, 23.11.2021
Сылтамалар үзгәртү
- В честь неё играл военный оркестр. 2022 елның 14 ноябрь көнендә архивланган. «Республика Татарстан», 06.05.2021(рус.)
- Бессмертный полк. Казань. Бикмеева Самра Сабировна(рус.)
- Она видела поверженный рейхстаг. Сотая весна Самры Бикмеевой. Журнал Healthy Nation («Здоровье нации»), № 1(38), июнь 2021(рус.)