Непал
Непа́л, Непал Федератив Демократик Җөмһүрияте (непал. नेपाल [neˈpaːl]) — Көньяк Азиядә, Һималайларда урнашкан дәүләт. Һиндстан һәм Кытай белән чиктәш.
Байрак
| |
Шигарь | Mother and Motherland are Greater than Heaven ![]() |
---|---|
Башкала | Катманду |
Халык саны | 29 164 578 (2021, Җанисәп) ![]() |
Нигезләнгән | 28 май 2008 ![]() |
Сәгать кушагы | Непал вакыты |
Кардәш шәһәрләр | Тойота |
Рәсми тел | непал теле |
География | |
Мәйдан | 147,181.254346 км² |
Координатлар | 28°N 84°E ![]() |
Сәясәт | |
Дәүләт башлыгы | Бидхья Деви Бхандари |
Хөкүмәт башлыгы | Прачанда |
![]() | |
Икътисад | |
Акча берәмлеге | Непал рупиясе |
Эшсезлек дәрәҗәсе | 3% (2014)[1] |
Туу күрсәткече | 1.93 (2021) |
КПҮИ | 0.602 (2021)[2] |
Яшәү озынлыгы | 72.12 ел (2021) |
Пинсә яше | 58 яшь |
Джини коэффициенты | 32.8 (2010)[3] |
Башка мәгълүмат | |
Ярдәм телефоннары | |
Электр аергычы төре | Europlug,[5] тип D,[5] BS 546[5] |
Автомобил хәрәкәте ягы | сул |
Челтәр көчәнеше | 230 вольт[5] |
Телефон коды | +977 |
ISO 3166-1 коды | NP |
ХОК коды | NEP |
Интернет домены | .np |
ГеографияҮзгәртү
Мәйданы 147 181 квадрат километр һәм халык саны якынча 27 миллион булган, Непал мәйданы буенча дөньяда 93-енче дәүләт һәм халык саны буенча 41-енче ил. Непал Бангладештан тар Силигури коридоры белән аерылган һәм Бутаннан Һиндстан штаты Сикким белән аерылган. Катманду дәүләтнең башкаласы һәм иң зур мегаполисы.
Непалның таулы төньягы дөньядагы ун иң биек тауларның сигезенә ия, шулар арасында дөньядагы иң югары нокта Эверест Тавы. 20000 футтан артык булган 250 дән артык пиклар Непалда урнашкан. Көньяк Тераи регионы мул һәм дымлы.
МәдәниятҮзгәртү
ДинҮзгәртү
Һинд диненә якынча 81,3% непаллылар ышаналар, бу барлык илләрдән иң югары процент. Буддизм тарихи рәвештә Непал белән бәйләнгән һәм аңа халыкның 9%ы ышана, аннан соң Исламга 4,4%, Киратизмга 3,1%, Христианлыкка 1,4% һәм анимизмга 0,4% халык ышана. Халыкның зур өлеше, бигрәк тә таулы регионда, үзләрен бер үк вакытта Һинд дине һәм Буддизм тарафдарлары итеп игълан итәләр. Кератларның бабалары бу территориягә безнең эрага кадәр килгән. Непалда Һинд дине һәм Буддизм таралган. Мондагы брахманнар Буддизм белән компромисска барып Будданы Вишну Ходаеның сигезенче Аватары дип карый. Непаллыларның тере Кумари Алиһәсе чагылышы бар - ул брахманнар кастасыннан кыз, айлыгына җитмәгән. Бу кыз кайвакыт халыкка яшәгән сараеның балконыннан күренә. Бу илнең президенты бу кыз белән икътисад сораулары буенча киңәшләшә. Непалда Кайлас тавына менәргә ярамый. Кайласны әйләнеп чыкканда тукталалар да җиргә тиеп баш ияләр. Будда гыйбадәтханәләрендә өстенә мантралар язылган махсус барабаннар бар. Аларны сәгать угы борылышына кире әйләндерәләр. Непалда хатын-кызларның бәйрәме бар, хатын-кызлар ул бәйрәмгә кызыл киемнәр кияләр. Ир-кешеләр кайвакыт бер кулында тәсбих тартып, ә икенче кулында барабан әйләндереп йөриләр.
ТелләрҮзгәртү
Непалда бик күп телләр бар, алар Һинд-Европа һәм Тибет-Бирма гаиләләренә карый. Иң таралганы - Непали теле.
Непалда светофорлар юк. Урамнарда тук-тук дигән такси йөри, аларга кешеләр барышлый сикереп менәләр һәм төшәләр.
Балаларга күзләрен кара сөрмә белән буйыйлар, усал рухлар кермәсен өчен.
Кытайга квадрат түбәле йортлар гадәте Непалдан үтеп кергән.
Непалның административ бүленешеҮзгәртү
Дәүләт һимныҮзгәртү
Непал телендәге текст | Латинча транскрипциясе | Татар теленә тәрҗемә |
---|---|---|
सयौं थुँगा फूलका हामी |
Sayaű thűgā phūlkā hāmī |
Без — меңләгән гөл-чәчәк |
Шулай ук карагызҮзгәртү
- Непал
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|
Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: Nepal (ингл.) Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз.
|
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
- ↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "International Numbering Resources Database"; подзаголовок: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.