Wikipedia

Непалда Һинд дине

Һинд дине Непалда иң зур дин. 2011 ел халык санын алу буенча, Непал кешеләрнең якынча 81,3 проценты үзләрен Һиндулар дип атаган, гәрчә күзәтүчеләр игътибар иткәнчә үзләрен 1981 елда Һинд дине дип күрсәткән кешеләрнең шулай ук хаклы рәвештә Буддистлар дип аталырга мөмкин. 2011 ел халык санын алу буенча Непалның Һинд дине халкы 22,1 миллион булган, бу илнең 81,3%-ы иде. "[1] Непалның милли календаре, Викрам Самват, Кояш Һинд дине календаре, ул бигрәк тә Төньяк Һиндстанда дини календарь буларак таралган һәм Һинду вакыт үлчәү берәмлекләренә нигезләнгән.

(Дхака топи киюче Бахун) Непал Брамины; Бахун руханилары рухи эшләр эшлиләр
Мэйнстрим Непал Һинду кәләш

Дини төркемнәрнең географик таралышы Һиндуларның күпчелеген ачыклаган, һәрбер төбәктә кимендә 87% халык булган. Непалда Тибет-Бирма телләрендә сөйләшүче җәмәгатьләр арасында Һинд дине бигрәк тә Магарларга, Сунвар кешеләренә һәм Раи кешеләренә йогынты ясаган.

Ел Процент Артыш
1952/54 88.9% -
1961 87.7% -1.2%
1971 89.4% +1.7%
1981 89.5% +0.1%
1991 86.5% -3.0%
2001 80.62% -5.9%
2011 81.3% +0.7%

Непал патшалыгының Һинду нигезләве

үзгәртү

Тарихчылар һәм җирле традицияләр сөйләгәнчә "Не" исемле Һинду изгесе тарихка кадәр чорда үзен Катманду үзәнендә торган һәм "Непал" сүзе "Не акыл иясе" тарафыннан сакланган (Санскрит телендә "пала") урынны аңлата.[2] Ул Текуда, Багмати һәм Бишумати елгалары кушылган урында дини церемонияләр үткәргән.[3] Риваять буенча ул динчел көтүчене Гопала Династиясенең күп патшаларының берсе итеп сайлаган.[2] Бу хөкемдарлар Непалда 500 елдан артык хөкем сөргән.[4] Ул Бхуктаманны Гопал ("Сыер көтүче") Династиясе сызыгында беренче патша итеп сайлаган.[3] Силнкан Гопал династиясе 621 ел хөкем сөргән. Якшья Гупта бу династиянең соңгы патшасы булган.

Сканда Пурана буенча, "Не" яки "Немуни" дигән хаким Һималайларда яшәгән.[5] Пашупати Пуранада ул изге һәм саклаучы буларак искә алынган.[6] Ул Багмати һәм Кесавати елгаларында тапасья кылган һәм шулай ук анда үзенең доктриналарын өйрәнгән.[2][7]

Непалның Һинду символизмы

үзгәртү

Вымпел әһәмиятле Һинду байрагы булган һәм Һинду гыйбадәтханәләре өстенә куелган.

Вишну Ходай Непал кешеләрен оештырып аларга байрак биргән, анда Кояш һәм Ай эмблемалар булып торган.[8] Һинду Пуранада Ходай Шива Ходай Вишнуга байракны тапшырган һәм аннан соң Вишну Ходае демоннарга көрәшү макасты белән Индра Ходаена тапшырган.[9]

Непалда фестивальләр исемлеге

үзгәртү
Файл:Dashain in Nepal.jpg
Непалда бөек Дашайн фестивале дәвамында Дашани Тика тәлинкәсе
  • Мата Тиртха Аунси (Ана Көненең Непал эквиваленты)
  • Буддха Джаянти (Будданың туган көне, ләкин ул шулай ук Һинду кешеләр тарафыннан бәйрәме ителә, Непалда Буддистлар һәм Һинд дине тарафдарлары арасында гармония бар.)
  • Ганта Карна Чатурдаши
  • Джанай Пурнима, Ракшья Бандхан, Хумбешвор Мела Патан
  • Гайджатра
  • Шри Кришна Джанмаштами
  • Гокарна Аунси (Ата Көненең Непал эквиваленты)
  • Теедж Ко Дархане Дин
  • Индраджатра (Катмандуда гына бәйрәм)
  • Дашайн Бәйрәмнәре
  • Тихар Бәйрәмнәре
  • Чхатх Җәмәгать Бәйрәмнәре
  • Магхе Санкранти
  • Шри Панчами
  • Маха Шива Ратри
  • Фагун Пурнима (Һоли)
  • Гходе Джатра
  • Шри Рам Навами
  • Багх Джатра
  • Бхайрав Кумари Джатра
  • Чайте Дасайн
  • Гаура Парва
  • Гунла
  • Гуру Пурнима
  • Рато Маччхендранатх Джатра
  • Мани Римду
  • Мата-яаа
  • Нил Барахи Пьяхан
  • Ратх Ятра
  • Сита Виваха Панчами
  • Таму Дхи
  • Тансен Джатра
  • Тайя Мача
  • Йомари пунхи

Һинду-Буддист синкретизмы

үзгәртү

Шулай да Һинд дине һәм Буддист ышанулары арасында катнаштыру булган. 1981 елда Һиндулар дип саналган кешеләрнең күбесе күпмедер дәрәҗәдә Буддистлар дип аталырга мөмкин иделәр. Һиндулар Буддист гыйбадәтханәләрдә озак табынганнар, ә Буддистлар Һинду гыйбадәтханәләрдә табынганнар. Моның сәбәбе Һинд дине һәм Будда диненең уртак тамырларга ия булуында һәм аларның тарих дәвамында аерым җәмәгатьләр дип карамаганнар, ләкин алар дини традицияләрдә шактый көндәш булганнар. Шундый дуаль ышану практикалар булганга (яки үзара ихтирам) Һиндулар һәм Буддистлар арасында аермалар табигате буенча бик нәзакәт булган; Һиндулар һәм Буддистлар соңгы меңьеллыкта беркайчан да берининди дини низагъларда катнашмаган. Һиндулар һәм Буддистлар та кереп гыйбадәт кыла алган күп гыйбадәтханәләр бар.

Демография

үзгәртү

Этник төркемнәр буенча Һинду халкы

үзгәртү
 
Непалның өлкәләрендә Һиндуларның тулаем халыкның проценты

Саннар Непалның 2011 ел халык санына нигезләнгән.[10] NEG яңа этник төркемне аңлата, алар өчен саннар юк әле.

Каста Һинд дине тарафдарларының үзгәрүе Раса Һинд дине тарафдарлары 2001 Һинд дине тарафдарлары 2011 Халык 2011
Чхетри/Кшетри -0.23% Хас 99.48% 99.25% 4,398,053
Брамин (Калкулык)/Бахун -0.12% Хас 99.68% 99.56% 3,226,903
Магар +4.36% Сино/Тибетлы 74.60% 78.96% 1,887,733
Тхару -3.67% Адиваси 97.63% 93.96% 1,737,470
Таманг +1.19% Сино/Тибетлы 7.69% 8.88% 1,539,830
Невар +3.25% Сино/Тибетан 84.13% 87.38% 1,321,933
Мусалман -2.19% Мөселман 2.19% 0.00% 1,164,255
Ками -0.34% Далит 96.69% 96.35% 1,258,554
Ядав -0.09% Тераи/Түбән 99.78% 99.69% 1,054,458
Раи +2.53% Сино/Тибетлы 25.00% 27.53% 620,004
Гурунг +3.43% Сино/Тибетлы 28.75% 32.18% 522,641
Дамай/Дхоли -1.22% Далит 97.81% 96.59% 472,862
Лимбу +3.02% Сино/Тибетлы 11.32% 14.34% 387,300
Тхакури -0.09% Хас 99.40% 99.31% 425,623
Сарки -2.44% Далит 97.90% 95.46% 374,816
Тели 0.39% Терай/Түбән 99.19% 99.58% 369,688
Чамар 0.70% Далит 98.85% 99.55% 335,893
Коири -0.06% Тераи/Түбән 99.77% 99.71% 306,393
Курми 0.00% Тераи/Түбән 99.84% 99.84% 231,129
Саньяси -0.16% Хас 99.21% 99.05% 227,822
Дханук -0.15% Тераи/Түбән 99.75% 99.60% 219,808
Мусахар +0.58% Далит 98.52% 99.10% 234,490
Дусадх +0.20% Далит 99.47% 99.67% 208,910
Шерпа -6.26% Сино/Тибетлы 6.26% 0.00% 112,946
Сонар +1.29% Тераи/Түбән 98.20% 99.49% 64,335
Кеват +0.17% Тераи/Түбән 99.58% 99.75% 153,772
Брахман(Тераи) -0.05% Тераи Югары 99.58% 99.53% 134,106
Катхбаниян +0.36% Тераи Югары 99.32% 99.68% 138,637
Гарти/Бхуджел +1.10% Сино/Тибетлы 96.50% 97.60% 118,650
Маллаха +0.63% Тераи/Түбән 99.13% 99.76% 173,261
Калвар +0.08% Тераи/Түбән 99.69% 99.77% 128,232
Кумал -0.17% Сино/Тибетлы 98.42% 98.25% 121,196
Хаджам/Тхакур +0.07% Тераи/Түбән 99.59% 99.66% 117,758
Кану -0.16% Тераи/Түбән 99.89% 99.73% 125,184
Раджбанси +13.75% Адиваси 85.15% 98.90% 115,242
Сунувар +12.79% Сино/Тибетлы 79.50% 92.29% 55,712
Судхи -0.18% Тераи/Түбән 99.67% 99.49% 93,115
Лохар -0.24% Тераи/Түбән 99.78% 99.54% 101,421
Татма -0.29% Далит 99.79% 99.50% 104,865
Хатве +0.15% Далит 99.45% 99.60% 100,921
Дхоби +0.27% Dalit 99.45% 99.72% 109,079
Маджхи +0.31% Сино/Тибетлы 81.67% 81.98% 83,727
Нуния +0.48% Тераи/Түбән 99.34% 99.82% 70,540
Кумхар +0.39% Тераи/Түбән 99.19% 99.58% 62,399
Данувар -15.60% Сино/Тибетлы 99.26% 83.66% 84,115
Чепанг -5.73% Сино/Тибетлы 70.23% 64.50% 68,399
Халувай +0.25% Тераи/Түбән 99.38% 99.63% 83,869
Раджпут +0.29% Тераи Югары 99.32% 99.61% 41,972
Каястха +0.74% Тераи Югары 98.88% 99.62% 44,304
Бадхаи +0.07% Тераи/Түбән 99.52% 99.59% 28,932
Марвади -1.53% Башка 94.88% 93.35% 51,443
Сантхал -6.07% Адиваси 83.06% 76.99% 51,735
Джангхад -11.29% Адиваси 92.79% 81.50% 37,424
Бантар/Сардар +1.31% Dalit 97.85% 99.16% 55,104
Бараи -0.10% Тераи/Түбән 99.90% 99.80% 80,597
Кахар -0.39% Тераи/Түбән 99.88% 99.49% 53,159
Гангаи -11.13% Адиваси 98.44% 87.31% 36,988
Лодх -1.39% Тераи/Түбән 99.82% 98.43% 32,837
Раджбхар +0.25% Тераи/Түбән 99.41% 99.66% 9,542
Тхами -11.81% Сино/Тибетлы 55.74% 43.93% 28,671
Дхимал -1.30% Адиваси 57.41% 56.11% 26,298
Бхоте -37.90% Сино/Тибетлы 37.90% 0.00% 13,397
Бин -0.10% Тераи/Түбән 99.88% 99.78% 75,195
Гадери -0.03% Тераи/Түбән 99.70% 99.67% 26,375
Нуранг -98.54% Сино/Тибетлы 98.54% 0.00% 278
Якха -2.67% Сино/Тибетлы 14.17% 11.50% 24,336
Дараи -2.95% Сино/Тибетлы 97.89% 94.94% 16,789
Таджпурия +13.05% Адиваси 64.15% 77.20% 19,213
Тхакали -3.21% Сино/Тибетлы 33.83% 30.62% 13,215
Чхидимар -0.17% Адиваси 99.29% 99.12% 1,254
Пахари +12.28% Сино/Тибетлы 78.90% 91.18% 13,615
Мали -0.11% Тераи/Түбән 99.78% 99.67% 14,995
Бангали +2.05% Башкалар 97.02% 99.07% 26,582
Чхантьял +64.25% Сино/Тибетлы 30.78% 95.03% 11,810
Дом -0.05% Далит 99.24% 99.19% 13,268
Камар +1.89% Тераи/Түбән 98.00% 99.89% 1,787
Боте -10.53% Сино/Тибетлы 98.57% 88.04% 10,397
Брахму +7.55% Сино/Тибетлы 72.04% 79.59% 8,140
Гаине -2.72% Далит 97.01% 94.29% 6,791
Джирел +6.82% Сино/Тибетлы 10.55% 17.37% 5,774
Дура +80.43% Сино/Тибетлы 18.94% 99.37% 5,394
Бади -2.88% Далит 98.83% 95.95% 38,603
Мече -4.69% Адиваси 80.28% 75.59% 4,867
Лепча +1.93% Сино/Тибетлы 7.62% 9.55% 3,445
Халхор -0.01% Dalit 99.34% 99.33% 4,003
Пәнҗаби +10.36% Башкалар 80.68% 91.04% 7,176
Кисан -0.85% Адиваси 95.62% 94.77% 1,739
Раджи +9.69% Сино/Тибетлы 88.33% 98.02% 4,235
Бьянгси -98.05% Сино/Тибетлы 98.05% 0.00% 3,895
Хаю -22.67% Сино/Тибетлы 70.29% 47.62% 2,925
Коче -3.14% Адиваси 97.76% 94.62% 1,635
Дхуния +6.38% Тераи/Түбән 93.10% 99.48% 14,846
Валунг -82.40% Сино/Тибетлы 82.40% 0.00% 1,249
Мунда +18.12% Адиваси 78.94% 97.06% 2,350
Рауте +13.00% Сино/Тибетлы 83.28% 96.28% 618
Ехлмо -1.55% Сино/Тибетлы 1.55% 0.00% 10,752
Патхаркатта -5.95% Адиваси 99.82% 93.87% 3,182
Кусунда -14.78% Сино/Тибетлы 97.56% 82.78% 273
Лхоми NEG Сино/Тибетлы NEG 0.00% 1,614
Калар NEG Далит NEG 99.26% 1,077
Натува NEG Далит NEG 99.74% 3,062
Дханди NEG Далит NEG 100.00% 1,982
Дханкар NEG Далит NEG 99.59% 2,681
Кулунг NEG Сино/Тибетлы NEG 2.27% 28,613
Гхале NEG Сино/Тибетлы NEG 35.96% 22,881
Хавас NEG Сино/Тибетлы NEG 87.61% 18,513
Радждхоб NEG Тераи/Түбән NEG 99.78% 13,422
Кори NEG Далит NEG 99.98% 12,276
Начхиринг NEG Сино/Тибетлы NEG 3.17% 7,154
Ямпху NEG Сино/Тибетлы NEG 7.05% 6,933
Чамлинг NEG Сино/Тибетлы NEG 28.70% 6,668
Аатхпария NEG Сино/Тибетлы NEG 5.86% 5,977
Сарбария NEG Далит NEG 99.55% 4,906
Бантаба NEG Сино/Тибетлы NEG 42.66% 4,604
Долпо NEG Сино/Тибетлы NEG 0.00% 4,107
Амат NEG Тераи/Түбән NEG 99.11% 3,830
Тхулунг NEG Сино/Тибетлы NEG 17.45% 3,535
Меваханг NEG Сино/Тибетлы NEG 10.23% 3,100
Бахинг NEG Сино/Тибетлы NEG 14.73% 3,096
Лхопа NEG Сино/Тибетлы NEG 0.27% 2,624
Дев NEG Тераи/Түбән NEG 99.44% 2,147
Самгпанг NEG Сино/Тибетлы NEG 25.34% 1,681
Халинг NEG Сино/Тибетлы NEG 20.88% 1,571
Топкегола NEG Сино/Тибетлы NEG 0.00% 1,523
Лохарунг NEG Сино/Тибетлы NEG 10.15% 1,153
Далит Отх +0.02% Далит 97.84% 97.86% 155,354
Джанаджати Отх NEG Сино/Тибетлы NEG 70.36% 1,228
Тераи Отх +8.47% Тераи/Түбән 90.44% 98.91% 103,811
Билгесез NEG Башка NEG 70.32% 15,277
Чит ил кешесе NEG Башка NEG 67.22% 6,651
Тулаем +0.72% Бөтенесе 80.62% 81.34% 26,494,504

2001 һәм 2011 ел халык санын алулардан күренгәнчә, Һиндуларның проценты 0,72%-ка күтәрелде, 80,62%-тан 81,34%-ка үскән. Шулай да тулаем тренд күбесенчә тискәре булып кала. Сино/Тибетлылардан башка барлык төп раса төркемнәре Һинд дине тарафдарлары процентының кимүен күрсәткән, бигрәк тә Адивасиның Тхару һәм Далит төркемнәре арасында. Сино/Тибетлылар арасында Һинду проценты 49,74%-тан 52,11%-ка үсте, 2,37% ка.

Даирәләр буенча Һинду халкы

үзгәртү
джанакпур(митхала дхам) 99.95%
Даирә % Һинду[11]
Джанакпур 99.95%
Джаджаркот 99.85%
Байтади 99.89
Бахджанг 99.83%
Каликот 99.78%
Даделдхура 99.78%
Баджура 99.77%
Канчапур Даирәсе 99.15%
Ачхам 98.78%
Дарчхула 98.72%
Дайлех 98.32%
Рукум 98.29%
Джумла Даирәсе 97.90%
Каилали 97.56%
Доти 97.49%
Аргхакханчи 96.95%
Пьютхан 96.71%
Данг Даирәсе, Непал 96.48%
Гулми 96.10%
Бардия 95.17%
Сальян 94.43%
Сурхет 91.20%
Сираха 90.88%
Дхануса Даирәсе 90.08%
Бхактапур 89.87%
Саптари 88.44%
Палпа 88.02%
Парбат 87.77%
Навалпараси 87.23%
Сарлахи 86.74%
Мугу 86.44%
Сьянгджа 86.07%
Рупандехи 85.34%
Хумла 84.40%
Махоттари 84.39%
Баглунг 83.30%
Танаху 83.16%
Читван 82.75%
Парса Даирәсе 82.37%
Бара Даирәсе 81.94%
Каски 81.72%
Капилбасту 81.06%
Моранг 80.12%
Джхапа 79.37%
Раутахат 78.96%
Банке 78.49%
Сунсари 77.09%
Ролпа 75.49%
Катманду 75.49%
Удаяпур 75.43%
Мьягди 74.88%
Дхадинг 73.89%
Охалдхунга 73.86%
Горкха 72.79%
Долакха 72.43%
Лалитпур 70.43%
Синдхули 68.56%
Рамечхап 68.06%
Каврепаланчок 64.77%
Синдхупалчок 62.53%
Нувакот 61.32%
Хотанг 60.54%
Долпа 60.35%
Ламджунг 58.47%
Бходжпур 53.77%
Терхатхум 51.27%
Дханкута 49.52%
Макванпур 49.36%
Илам 47.28%
Санкхувасабха 46.95%
Солукхумбу 42.91%
Тапледжунг 36.52%
Панчтхар 34.20%
Расува 33.10%
Мананг 25.35%
Мустанг 25.28%

Галерея

үзгәртү
  •  
    Читаванда, Нараян Гадхта Непал Пахади Һинду өйләнүе
  •  
    Непал Пахади кияве
  •  
    Авыл йортында бөек Непал Һинду фестиваленда Дашэйн Тика зур тәкъдиме
  •  
    Шәһәр өендә Дашэйн Тика өлкән тәкъдиме
  •  
    Непал килене
  •  
    Һинду өйләнүендә Непаллыларның Һинду Өйләнүе; Кияү киленнең башына "Синдоор" (ал порошогын) куя
  •  
    Непал Һинду өйләнү процессиясе; кияүне ярдәмче алып бара

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ [1]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 W.B., P. 34 Land of the Gurkhas
  3. ↑ 3,0 3,1 The Ancient Period 2008 елның 24 май көнендә архивланган.
  4. ↑ Balfour, P. 195 Cyclopædia of India and of Eastern and Southern Asia, :
  5. ↑ Alone In Kathmandu, archived from the original on 2016-12-27, retrieved 2018-02-24 
  6. ↑ Prasad, P. 4 The life and times of Maharaja Juddha Shumsher Jung Bahadur Rana of Nepal
  7. ↑ Khatri, P. 16 The Postage Stamps of Nepal
  8. ↑ Gorkhapatra Corporation The Nepalese Perspective
  9. ↑ P. 10 The Lotus & the Flame: An Account on Nepalese Culture By Dhooswan Saymi, Dhūsvāṃ Sāyami
  10. ↑ архив күчермәсе (PDF), archived from the original (PDF) on 2017-09-18, retrieved 2018-02-24 
  11. ↑ Archived copy. әлеге чыганактан 2016-03-05 архивланды. 2014-01-07 тикшерелгән.

Шулай ук карарга мөмкин

үзгәртү

Тышкы сылтамалар

үзгәртү

Непал руханиләре

үзгәртү

Непал оешмалары

үзгәртү

Непал гыйбадәтханәләре

үзгәртү

Башка гыйбадәт кылулар

үзгәртү

Яңалыклар

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Непалда_Һинд_дине&oldid=3735508