Манхэттен (проект)

«Манхэттен» проекты (tat. lat. Manhetten proyektı(үле сылтама), ингл. Manhattan Project) — АКШның атом-төш коралын эшкәртү программасы (1939-1947).

Манхэттен
Дәүләт	Америка Кушма Штатлары  Бөекбритания  Канада
Урын	Оук-Ридж
Штаб-фатирының урнашуы	Оук-Ридж, Андерсон (округ, Теннесси), Теннесси, Америка Кушма Штатлары
Башлану вакыты	1939
Тәмамла(н)у вакыты	1946
Телгә алынган хезмәтләр	Stallion Gate[d]
Катнашучы(лар)	Роберт Оппенһеймер һәм Лесли Гровс[d]
Тикшеренү урыны	Реактор B[d]
Проект яки миссиянең максаты	Атом-төш коралы
Җитештерә	Юан ир-ат[d], Кечкенә малай[d], Әйберчек[d] һәм таркалучы материал[d]
Манхэттен Викиҗыентыкта

Төзелеше

Проект җитәкчеләре - физик Роберт Оппенһеймер һәм генерал Лесли Гровс.

Проектта АКШтан, Бөекбританиядән, Алманиядән, Канададан галимнәр катнашканнар.

Төп вакыйгалар

Шулай ук карагыз: Манхэттен проекты хронологиясе

• 1943 елның 19 августы — АКШ Президенты Франклин Рузвельт һәм Бөекбритания премьер-министры Уинстон Черчилль катнашуында Канаданың Квебек шәһәрендә узган беренче тематик конференциядә АКШ һәм Бөекбритания үз фәнни-җитештерү программаларын берләштерүгә карар кыла.
• 1945 елның 24 июль — Һарри Труман корал барлыгы турында Иосиф Сталинга әйтә.

Бомбалар

Проект кысаларында өч атом бомбасы җитештерелгән һәм кулланылган:

1. плутонийлы "Әйберчек" (ингл. The Gadget) — 1945 елның 16 июль көнендә Тринити сынау полигонында шартлатыла, Нью-Мексико штаты / АКШ.
2. уранлы
   1. "Малай" (ингл. Little Boy) — 6 август көнендә / Япон империясенең Хиросима шәһәре өстендә Enola Gay исемле B-29 бомбага тотучы очкычтан төшерелә.
   2. "Юан ир-ат" (ингл. Fat Man) — 9 август көнендә Нагасаки өстендә Bockscar исемле B-29 бомбага тотучыдан төшерелә.

Чыганаклар

• Создание ядерного оружия 2017 елның 9 апрель көнендә архивланган.
• Л. Гровс «Теперь об этом можно рассказать»

Моны да карагыз

• Мең Кояштан да яктырак (китап)
• Төш физикасы
• Атом физикасы
• Атом-төш энергиясе