Wikipedia

Ливия

Төньяк Африкада, Урта диңгез ярында урнашкан дәүләт, Мәгърибнең иң көнчыгыш иле

Ли́вия (гарәпчә ليبيا‎‎) — Төньяк Африкада, Урта диңгез ярында урнашкан дәүләт, Мәгърибнең иң көнчыгыш иле.

Ливия
Байрак
Илтамга
Башкала Триполи
Халык саны 6 678 567 (2018) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 15 август 1551, 2 март 1977, 1 сентябрь 1969, 24 декабрь 1951 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC+02:00, Көнчыгыш Аурупа вакыты
Рәсми тел гарәп теле
География
Мәйдан 1,759,541 км²
Координатлар 27°N 17°E Edit this on Wikidata
Сәясәт
Дәүләт башлыгы Мухаммед аль-Менфи
Хөкүмәт башлыгы Абдель Хамид Дбейба
Карта
Икътисад
ТЭП 39 798 миллион US$ (2021), 45 752 миллион US$ (2022) Edit this on Wikidata
Акча берәмлеге Ливия динары
Эшсезлек дәрәҗәсе 19% (2014)[1]
Туу күрсәткече 2.467 (2014)[2]
КПҮИ 0.718 (2021)[3]
Яшәү озынлыгы 71.934 ел (2016)[4]
Пинсә яше 65 яшь
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
  • 190 (янгын сакчылары)[5]
  • 191 (ашыгыч тыйб ярдәме)[6]
  • 193 (пүлисә)[6]
    • Электр аергычы төре Europlug,[7] тип D,[8] Schuko,[8] Type L[8]
    Автомобил хәрәкәте ягы уң[9]
    Челтәр көчәнеше 127 вольт,[7] 230 вольт[8]
    Телефон коды +218
    ISO 3166-1 коды LY
    ХОК коды LBA
    Интернет домены .ly


    Мәйданы 1 759 540 км², шуның 90 % чүлләр алып тора. Ливия – мәйданы буенча Африкада дүртенче, дөньяда 17 нче ил. Башкалада, Триполида, 6, 3 миллион ливиялеләрнең 1,7 миллионы яши. Ливия традиция буенча, 3 өлешкә бүленә: Триполитания (көнбатыш), Киренаика (көнчыгыш) һәм Феззан (көньяк). Ливия байрагы —яшел төстә, бернинди сурәтсез.

    Тәкъвим — ислам тәкъвиме, җәйге һәм кышкы вакытка күчеш юк.

    Көнбатышта ил Алжир белән, төньяк-көнбатышта Тунис белән, көньякта Чад һәм Нигер, көньяк-көнчыгышта Судан, көнчыгышта Мисыр белән чиктәш. Ливиянең төнья чиген Урта диңгез юа.

    Яр линиясе – 1770 км, Урта диңгез Африка илләре арасында иң зурысы. Урта диңгезнең Ливиягә якын өлешен Ливия диңгезе дип атыйлар. Климат, гадәттә, коры чүл климаты, диңгез буйларында йомшак Урта диңгез климаты, ә Бенгази районында – илнең көнчыгышында – дымлы. Тузан бураннары- сирокко еш. 1922 елда Әл-Газизия шәһәрендә 57, 8 0С (136, 0 оF) температурасы — Җирдә иң зур температура теркәлә.

    Дин Үзгәртү

    Ливиядә ислам ― дәүләт дине. Коръән ― Ливиядәге законнарның нигезе. Ил халкының (7 млн кеше, 2021 елга) 97 % ы ислам динен тота, 2,7 % ы ― христианнар (Копт православие(ингл.)татар., католик, англикан чиркәүләре тарафдарлары), 0,3 % ы ― башка диннәр тарафдарлары. Ливия мөселманнарының күпчелеге ― сөнниләр[10]. Аз санлы Әхмәдия, шигый, гыйбадия агымнары вәкилләре бар [11] [12][13].

     
    Ил башкаласы Триполида(ингл.)татар. Мәүләви Мөхәммәд мәчете

    Искәрмәләр Үзгәртү

    1. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
    2. ↑ http://data.uis.unesco.org/index.aspx?queryid=239; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    3. ↑ https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI; Отчёт о развитии человечества; чыгару датасы: 2022.
    4. ↑ http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=DEMO_DS; ЮНЕСКО-ның статистика институты.
    5. ↑ "International Numbering Resources Database"; ас башлык: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
    6. ↑ 6,0 6,1 "International Numbering Resources Database"; ас башлык: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value; тикшерү датасы: 8 июль 2016; мөхәррир: Халыкара телекоммуникацияләр береге.
    7. ↑ 7,0 7,1 "World Plugs"; архивлау датасы: 6 февраль 2018; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе; архив URL: https://web.archive.org/web/20180206033008/http://www.iec.ch/worldplugs/list_bylocation.htm.
    8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 "World Plugs"; тикшерү датасы: 10 июнь 2016; мөхәррир: Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе.
    9. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
    10. ↑ Chivvis, Christopher S.; Martini, Jeffrey (18 March 2014). Libya After Qaddafi: Lessons and Implications for the Future. Rand Corporation. p. 49. ISBN 978-0-8330-8489-7. https://books.google.com/books?id=PUAkAwAAQBAJ&pg=PA49. Retrieved 30 December 2018. 
    11. ↑ Pakistani Ahmedis Held (January 16, 2013).
    12. ↑ Minority Muslim Groups. Islamopedia Online. әлеге чыганактан 2016-04-15 архивланды. 2021-11-29 тикшерелгән.
    13. ↑ Pakistani Ahmedis Held (16 January 2013).
    Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Ливия&oldid=3432329