Иске Бүздәк
Иске Бүздәк — Башкортстанның Бүздәк районындагы татар авылы. 2009 елның 1 гыйнварына халык саны 509 кеше тәшкил иткән [3], 208 хуҗалык. Уртакүл авыл сәвитына карый. 2010 ел җанисәбен алу буенча биредә 484 кешенең яшәве мәгълүм.
| Иске Бүздәк | |
| Дәүләт |
 Россия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Уртакульский сельсовет[d] һәм Башкортстан |
| Халык саны |
481 (2002)[1], 508 (2009)[1], 484 (2010)[2] |
| Почта индексы | 452710 |
 | |
Тарихи мәгълүмат
үзгәртүАрхивларда беренче тапкыр 1740 елда искә алына. Петр I Азов походы өчен Солтанбәккә уңайлы булган бу җирләрне бүләк итә. Сарай крестьяннары бу урыннарны яраталар, чөнки монда яңа Мәскәү исеме алган һәм Ырынбурны Казан, Мәскәү һәм Сембер белән бәйләгән юл үтә. 1743 елда ук Русиянең үзәк губерналарының 38 өязеннән крестьяннар яшәгән 12 яңа авыл барлыкка килә.[4]
Иске Бүздәк авылы 1743 елда барлыкка килә. Авылга төмәннәр – морза Яфаевлар нигез сала. Авылда әле дә морза фамилияләре бар: Яфаевлар, Кальметьевлар, Кудашевлар, Муратовлар, Мамлиевлар, Янбухтиннар. Иске Бүздәк авылы халкын Каргалыдан Еникеев һәм Терегулов морзалар белән кардәшлек җепләре бәйли.[5]
Канлытүбә, Торузино исемнәре белән дә билгеле, анда 1738 елда Бүздәк Ишембетов яшәгән, аның исеме белән бүген бу авыл билгеле.
1745 елдан авыл үсә башлый. Бу ел белән Бүздәк халкы тарафыннан Яңа килеп урнашучыларны беренче тапкыр кертү бәйле. Күрәсең, алар хәзерге Татарстанның Чистай ягыннан күчеп килгән Кальметем Айдаров (1716 елда туган) җитәкчелегендәге йомышлы татарлар һәм ясаклы татарлар булганнар. 1782 елга авылга керүчеләр саны 55 кешегә (32 ир-ат, 23 хатын-кыз) ясак татарларга һәм 26 кешегә (16 ир-ат, 10 хатын-кыз) хезмәт итүче татарларга кадәр арта[6]
Исәп-хисап язма чыганакларында (1781 елгы ревизия әкиятләрендә) "Буздякова" торак пунктында яшәүчеләрнең барысы да ясаклы татарлар дип күрсәтелгән[7].
Демография
үзгәртү| 2002[1] | 2009[1] | 2010[2] |
|---|---|---|
| 481 | ↗508 | ↘484 |
2002 елда 52% халык татарлар итеп яздырылган, «башкортлар» – 46%.
Танылган кешеләр
үзгәртү- Шәйхулла Чанбарисов — Башкорт дәүләт университетының беренче ректоры.
- Әнвәр Фәтхуллин — очучы, Советлар Берлеге Герое.
- Хөсәен Кудашев (1913—1986), драма актеры, 1948―1986 елларда Гафури театрында уйнаган, БАССР (1969), РСФСР (1983) халык артисты.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ 2,0 2,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан
- ↑ Единый иликᴛeронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel 2016 елның 4 март көнендә архивланган.
- ↑ Гареева Алина Ильдаровна. Малый уголок Башкортостана (рус.) // Фестиваль исследовательских и творческих работ учащихся «Портфолио ученика». — 2009. Архивировано 20 июля 2020 года.
- ↑ История села Буздяк(үле сылтама)
- ↑ ЦГИА РБ. Ф. И-138. Оп. 2. Д. 35. Л. 607-614.
- ↑ (124 бит 13 пункт "Татары Уфимского уезда (материалы переписей населения 1722–1782 гг.)": справочное издание. 2 изд., испр. и доп. / Отв. ред. Р.Р. Исхаков. – Казань: Институт истории им. Ш. Марджани АН РТ, 2021)
Чыганаклар
үзгәртү- Сельское поселение Уртакульcкᴎ сельсәвит 2012 елның 6 апрель көнендә архивланган.
- Ильдус Габдуллин/ Старый Буздяк: Трансформация стаᴛыса (XVIII-XX века)