Дебёсы районы
Дебесы районы (рус. Дебёсский район, удм. Дэбэс ёрос) — Удмуртиянең көнчыгышында урнашкан муниципаль район.
| |||
| Ил | |||
|---|---|---|---|
| Статус | |||
| Төбәк | |||
| Административ үзәк |
Дебёсы | ||
| Нигезләү датасы | |||
| район башлыгы |
Камашев Владимир Дмитриевич | ||
| Рәсми телләр | |||
| Халык саны (2010) |
12 663[1] | ||
| Халык тыгызлыгы |
12,3 кеше/км² кеше/км² | ||
| Мәйдан |
1033 км² | ||
|
| |||
| Сәгать поясы |
MSK (UTC+4) | ||
| http://debesy.udmurt.ru/ | |||
.jpg)
.jpg)
Административ үзәге — Дебёсы авылы.
География
үзгәртүЧиктәшлек
үзгәртү| Як | Район яки регион |
|---|---|
| Көнбатыш | Пермь крае |
| Төньяк | Кез районы |
| Көнчыгыш | Игра районы |
| Көньяк | Шаркан районы |
Районның төньягы Югары Чулман калкулыгында, ә көньягы — Тыловай калкулыгында урнаша. Иң эре елгалар — Чүпче, Ита.
Тарих
үзгәртүРайон 1929 елның 15 июльдә элекке Глазов өязнең Дебесы һәм Полом, Ижау өязнең Тыловай волостьларның 20 авыл советлардан барлыкка килә. 1935 - 1956 елларда район составыннан Тыловай районы аерылып чыга. 1956 елда, Зура һәм Тыловай районнар ликвидация аркасында, аларның өлешләре Дебесы районына кергәннәр. 1962 - 1965 елларда Кез авыл районы составында иде.
Халык
үзгәртү| 1970[2] | 1979[3] | 1989[4] | 2002[5] | 2010[1] |
|---|---|---|---|---|
| 17 865 | 15 029 | 13 981 | 14 085 | 12 663 |
Милли состав: арлар — 73,3 %, руслар — 23,8 % (2010 җанисәбе буенча).[6]
Адимнистратив бүленеш
үзгәртү| Авыл җирлеге | Административ үзәге | Торак пунктларның саны |
Халык саны, кеше[6] (2010 ел) |
Мәйдан, га |
|---|---|---|---|---|
| Олы Зетым авыл җирлеге | Олы Зетым | 6 | 553 | 5177 |
| Дебёсы авыл җирлеге | Дебёсы | 2 | 5969 | 5579 |
| Заречная Медла авыл җирлеге | Заречная Медла | 5 | 1131 | 11199 |
| Котегурт авыл җирлеге | Котегурт | 3 | 359 | 5590 |
| Түбән Пыхта авыл җирлеге | Түбән Пыхта | 7 | 730 | 17916 |
| Иске Кыч авыл җирлеге | Иске Кыч | 10 | 915 | 13925 |
| Сюрногурт авыл җирлеге | Сюрногурт | 6 | 869 | 10515 |
| Тольенское авыл җирлеге | Тольен | 11 | 904 | 16904 |
| Тыловай авыл җирлеге | Тыловай | 5 | 799 | 7137 |
| Уйвай авыл җирлеге | Уйвай | 6 | 436 | 9361 |
Социаль инфраструктура
үзгәртүМәгариф системы үз эченә 15 мәктәп һәм 17 балалар бакчасы ала. Медицина ярдәмен ике хастаханә һәм 23 фельдшер-акушерлык пункты күрсәтә. Шулай ук районда 24 авыл клубы, 17 китапханә һәм бер музей эшли.