Дебёсы (удм. Дэбес, рус. Дебёсы) — Удмуртиядә урнашкан авыл, Дебёсы районының административ үзәге, 19211923 еллардашәһәр.

Дебёсы
Карта
Ил Россия
Республика Удмуртия
Муниципаль район Дебёсы районы
Координатлар 57°39'тн, 53°49'кнч, 57°39'5"тн, 53°48'32"кнч
Нигезләнгән 1646
Халык саны 5 720 кеше
Сәгать кушагы UTC+4
Телефон коды +7 34151
Почта индексы 427060
Автомобиль коды 18

Халык саны — 5 720 кеше (2010 ел).[1]

География үзгәртү

Авыл Чүпче елгасында, Ижаудан 141 километрга төньяк-көнчыгшрак урнаша. Авыл янында Р242 (ПермьЕкатеринбург) трассасы уза. Иң якын тимер юл станциясе — Кез.

Тарих үзгәртү

Беренче тапкыр 1646 елда телгә алына.

XIX гасырдан авыл аша Себер тракты уза башлаган; шуның өстенә, авылда Себер трактының ике тармак тоташканнар. Тракт ихтыяҗлары өчен монда почта һәм зимства станцияләре, коралханә, этап төрмәсе һәм хәрби лазарет төзелә.[2]

1920 елда Вәтәк автономияле өлкәсе составына кертелә, Дебёсы өязе үзәге була һәм шәһәр статусын ала.

1923 елда Дебёсы өязе юкка чыгарыла һәм Глазов өязе составына кертелә, Дебёсы шәһәр статусы югалта.

1929 елданДебёсы районының үзәге.

Халык үзгәртү

1959[3] 1970[4] 1979[5] 1989[6] 2002[7] 2010[1]
2 898 3 506 4 355 5 383 5 828 5 720

Милли состав: арлар — 64,4%, руслар — 32,2%, татарлар — 0,5%.[8]

Социаль инфраструктура үзгәртү

Мәктәп, балалар бакчасы, сәнгать мәктәбе, хастаханә, клуб, Себер тракты музее.

Искәрмәләр үзгәртү