Гурам Харатишвили
Гурам Леванович Харатишвили (гөрҗ. გურამ ლევანოვიჩ ხარატიშვილი; 1934-2009) - математика һәм оптималь контроль процесслары өлкәсендә совет һәм грузин галиме, физика һәм математика фәннәре докторы (1970), профессор (1970), Грузия ССР Милли Фәннәр академиясе академигы (1988). Грузия ССР Фәннәр академиясенең Контроль системалары институты директоры (1972-1989).
| Гурам Леванович Харатишвили | |
|---|---|
| гөрҗ. გურამ ლევანოვიჩ ხარატიშვილი | |
| Файл:Kharatishvili Guram.jpg | |
| Туган көн | 14 гыйнвар, 1934 ел |
| Туу урыны | Гори, Грузия ССР, СССР |
| Үлем датасы | 2009 елның 19 мае (75 яшь) |
| Үлем урыны | Тифлис, Грузия |
| Ил |  СССР →
|
| Фәнни өлкә | математика |
| Эш урыны | Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясе |
| Академик дәрәҗә | Физика-математика фәннәре докторы (1970) |
| Академик исем | профессор (1970) Грузия ССР Фәннәр Академиясе академигы (1988) |
Биография үзгәртү
1934 елның 14 гыйнварында Гори шәһәрендә туган.
1951 - 1956 елларда ул Мәскәү дәүләт университетының механика һәм математика факультетында, 1956 - 1959 елларда әлеге университетның аспирантурасында укыган.
1959-нчы елдан башлап, ул Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең исәпләү үзәгендә кече фәнни ярдәмче булып эшли. 1960-нчы елдан алып, Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Гамәли математика институтында фәнни-тикшеренү эшләре белән шөгыльләнә, фәнни, өлкән фәнни һәм әйдәп баручы тикшерүче буларак, оптималь проблемаларның гомуми теориясе өлкәсендәге проблемаларны чишә.
1972 елдан 1989 елга кадәр - Грузия ССР Милли Фәннәр Академиясенең Контроль Системалар Институты директоры була, стохастик адаптив һәм оптималь системаларны тикшерү, автоматик контроль системаларын өйрәнү өчен гибрид исәпләү комплексы булдыру белән шөгыльләнә. Шулай ук, махсуслаштырылган компьютерлар, элементлар һәм автоматлаштыру һәм телемеханика җайланмаларын җентекләп өйрәнә [1] [2] [3] [4].
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше үзгәртү
Г.Л. Харатишвилиның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге оптималь проблемаларның гомуми теориясе һәм оптималь контроль процесслар теориясе өлкәсендәге проблемалар белән бәйле. Аның җитәкчелегендә электрон санакларда оптималь проблемаларның киң классификациясен исәпләү өчен берничә алгоритм эшләнде. Ул, шулай ук, характеристикаларын үзгәртү һәм сөйләм формаларын тану һәм үзгәртү ысуллары булган объектлар өчен күпкырлы контроль процессларны ачыклау өчен итерацион ысуллар эшләү белән шөгыльләнә.
1959 елда ул кандидатлык диссертациясе, 1970 елда физика һәм математика фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен "Сызыклы топологик киңлекләрдә экстремаль проблемалар" темасы буенча докторлык диссертациясен яклады. 1970 елда ул ВАК СССРның Югары аттестация комиссиясе тарафыннан профессор академик титулына лаек булды. 1979 елда ул корреспондент әгъза, 1988 елда - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Г.Л. Харатишвили йөздән артык фәнни хезмәт, шул исәптән күпсанлы монографияләр авторы[1] [2] [3] [4].
Төп хезмәтләре үзгәртү
- Экстремальные задачи в линейных топологических пространствах. - Тбилиси, 1968. - 141 с.
- Абстрактная вариационная теория и ее применения к оптимальным задачам запаздываниями / Г. Л. Харатишвили, З. А. Мачаидзе, Н. И. Маркозашвили, Т. А. Тадумадзе; АН ГССР. Ин-т систем управления. - Тбилиси: Мецниереба, 1973. - 112 с.
- Некоторые вопросы математической теории оптимального управления / Ред. Л. Г. Магнарадзе, Г. Л. Харатишвили; Тбил. гос. ун-т. Ин-т прикл. математики. - Тбилиси: Изд-во Тбилис. ун-та, 1975
- Оптимальные задачи в системах с переменной структурой: [Сб. ст.] / Тбил. гос. ун-т, Ин-т прикл. математики им. И. Н. Векуа; Ред. Г. Л. Харатишвили. - Тбилиси: Изд-во Тбил. ун-та, 1985. - 183 с.
- Оптимальное управление: Посвящается Р. В. Гамкрелидзе к 60-летию со дня рождения / Ред. Г. Л. Харатишвили. - Тбилиси: Изд-во Тбил. ун-та, 1988. - 187 с. (Тр. Ин-та прикл. математики им. И. Н. Векуа / Тбил. гос. ун-т).
- Оптимальное управление: К 100-летию со дня рождения А. М. Размадзе / Ред. Г. Л. Харатишвили, Т. А. Тадумадзе. - Тбилиси: Изд-во Тбил. ун-та, 1991. - 163 с. (Труды Института прикладной математики имени И. Н. Векуа)
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 Боголюбов А. Н. Математики. Механики. Биографический справочник. — Киев: Наукова думка, 1983. — 502 с.
- ↑ 3,0 3,1 Биографический словарь деятелей в области математики / Под ред. И.И. Гихмана. - Киев : Рад. школа, 1979. — 607 с
- ↑ 4,0 4,1 Математика в СССР. 1958-1967: В 2 т. / Отв. ред. С. В. Фомин и Г. Е. Шилов. - Москва : Наука, Т. 2: Биобиблиография. Вып. 2. М-Я. - 1970. — 1579 с.
Әдәбият үзгәртү
- Боголюбов А.Н. Математика. Механика. Биографик белешмә. - Киев: Наукова Думка, 1983. - 502 б.
- СССРда математика. 1958-1967: 2 томда / Җав. ред. С. В. Фомин һәм Г. Э. Шилов. - Мәскәү: Фән, Т. 2: Биобиблиография. Чыгарылыш 2. М-З. - 1970. - 1579 с.