Гөрҗи теле
Гөрҗи теле (үзаталышы ქართული ენა, картули эна) — гөрҗи халкы теле, Кавказ (ибер-кавказ) телләренең картвел төркемнә карый.
Гөрҗи теле | |
Үзисем: |
ქართული ენა |
---|---|
Илләр: | |
Сөйләшүчеләр саны: |
3 700 000 кеше кеше (2014) |
Халәт: | |
Классификация | |
Төркем: |
??? |
Язу: | |
Тел кодлары | |
ГОСТ 7.75–97: |
гру 158 |
ISO 639-1: | |
ISO 639-2: |
geo (B); kat (T) |
ISO 639-3: |
Сөйләшүчеләр саны — якынча 4 миллион кеше.
Гөрҗи әдәби теле 2 тарихи дәвергә аерыла: иске гөрҗи (V—XI гасырлар), хәзерге гөрҗи (XII гасырдан башлап). Картлия шивәсе гөрҗи әдәби теленең нигезен тәшкил итә. Гөрҗи теленең диалектлары арасында аерма бик кечекенә. Хәзерге гөрҗи теленең фонетика төземендә 5 сузык һәм 25 тартык аваз, алар 3 төргә бүленә: яңгырау, саңгырау һәм бугаз өсте. Морфологиядә префикс (алкушымча) һәм суффикслар киң кулланыла.
Гөрҗи теленең морфологик төзелеше агглютинатив. Грамматик җенес юк, 6 килеш бар. Бәйлекләрдән киң файдалана.
Хәреф | Латин транскрипциясе |
ХФӘ транскрипциясе |
Кириллицада тәңгәл хәреф |
---|---|---|---|
ა | a | ɑ | а |
ბ | b | b | б |
გ | g | ɡ | г |
დ | d | d | д |
ე | e | ɛ | е |
ვ | v | v | в |
ზ | z | z | з |
თ | t | tʰ | ҭ |
ი | i | i | и |
კ | k' | kʼ | к |
ლ | l | l | л |
მ | m | m | м |
ნ | n | n | н |
ო | o | ɔ | о |
პ | ṗ' | pʼ | п |
ჟ | zh | ʒ | ж |
რ | r | r | р |
ს | s | s | с |
ტ | t' | tʼ | т |
უ | u | u | у |
ფ | p | pʰ | ҧ |
ქ | k | kʰ | ҟ |
ღ | gh | ɣ | ғ |
ყ | q' | qʼ | қ |
შ | sh | ʃ | ш |
ჩ | ch | t͡ʃʰ | ч |
ც | ts | t͡sʰ | ц |
ძ | dz | d͡z | ӡ (дз) |
წ | ts' | t͡sʼ | ҵ |
ჭ | ch' | t͡ʃʼ | ҷ |
ხ | kh | x | х |
ჯ | j | d͡ʒ | җ |
ჰ | h | h | һ |