Wikipedia

Айзек Азимов

Америка язучысы-фантаст, фәнне популярлаштыручы, биохимик


А́йзек Ази́мов (Isaac Asimov, Исаак Юдович Азимов; 1920 елның 2 гыйнвары, Петровичлар[16], Смоленск губернасы, РСФСР — 1992 елның 6 апреле, Нью-Йорк, АКШ) — Америка язучысы-фантаст, фәнне популярлаштыручы, биохимик. 500-гә якын китап авторы, нигездә, сәнгать (фәнни фантастика жанрында, шулай ук башка жанрларда да: фәнтези, детектив, юмор) һәм фәнни-популяр (төрле өлкәләрдә — астрономия һәм генетикадан алып тарих һәм әдәбият белеме дәрәҗәсенә кадәр). Хьюго һәм «Небьюла» премияләре лауреаты. Аның әсәрләреннән — robotics (робототехника, роботика), positronic (позитронный), psychohistory (психоистория, зур төркем кешеләрнең үз-үзләрен тотышы турындагы фән) терминнары инглиз һәм башка телләргә ныклы керде. Инглиз-Америка әдәби гореф-гадәтләрендә Азимовны Артур Кларк һәм Роберт Һайнлайн белән бергә фантаст язучыларның «Зур өчлеге»-нә кертәләр[17][18].

ингл. Isaac Asimov
Сурәт
Имза
Җенес ир-ат[1][2][3][…]
Ватандашлык  РСФСР[d]
 Америка Кушма Штатлары[4]
 РСФСР
Тугандагы исем рус. Исаáк Ази́мов
Тәхәллүс Paul French[5]
Туу датасы 4 октябрь 1919 елдан иртә түгел һәм елдан соң түгел2 гыйнвар 1920
Туу урыны Петровичлар[d], Климовичский уезд[d], РСФСР[d][6][7][8][…]
Үлем датасы 6 апрель 1992(1992-04-06)[9][10][11][…] (72 яшь)
Үлем урыны Мәнһәттен, Нью-Йорк, Нью-Йорк, Америка Кушма Штатлары
Үлем төре табигый үлем[d]
Үлем сәбәбе AIDS related disease[d]
Кардәш Stanley Asimov[d]
Ире яки хатыны Җәнет Азимова[d] һәм Gertrude Asimov[d]
Балалар Robyn Asimov[d][12]
Язма әсәрләр теле инглиз теле
Һөнәр төре тереклек химиячесе, новеллачы, прозачы, автобиограф, писатель научной фантастики, фәнни язучы, язучы-документалист, университет профессоры, журналист, сценаричы, язучы, писатель-криминалист
Эшчәнлек өлкәсе тереклек химиясе
Эш урыны Бостон үнивирситите[d]
Әлма-матер Колумбия үнивирситите[6], Колумбия мөһәндисләр һәм гамәли фәннәр мәктәбе[d], Колумбия университеты каршындагы гомуми тикшеренүләр мәктәбе[d], Boys and Girls High School[d] һәм Boys High School[d]
Активлык чорнының башы 1934[13]
Активлык чоры тәмамлануы 1992
Сәяси фирка әгъзасы АКШ Демократик фиркасе
Сугыш Икенче бөтендөнья сугышы
Гаскәр төре АКШ армиясе[d]
Әсәрләр исемлеге Библиография Айзека Азимова[d]
Әгъзалык Америка сынлы сәнгать һәм фәннәр академиясе[d]
Жанр фәнни фантастик[d]
Бүләкләр

Һьюго премиясе (1963)

Премия за интерпретацию химии имени Джеймса Т. Греди и Джеймса Г. Стака[d] (1965)

Hugo Award for Best All-Time Series[d] (1966)

Ел һуманисты[d] (1984)

Мемориальная премия Эдварда Э. Смита[d] (1967)

иң яхшы роман өчен «Небьюла» премиясе[d] (1972)

иң яхшы роман өчен «Локус» премиясе[d] (1973)

премия «Хьюго» за лучший роман[d] (1973)

премия Клюмпке — Робертса[d] (1975)

премия «Небьюла» за лучшую короткую повесть[d] (1976)

премия «Локус» за лучшую короткую повесть[d] (1977)

премия Хьюго за лучшую короткую повесть[d] (1977)

премия «Локус» за лучший научно-фантастический роман[d] (1983)

премия «Хьюго» за лучший роман[d] (1983)

Мемориальная премия имени Деймона Найта «Гроссмейстер фантастики»[d] (1987)

премия «Локус» за лучший рассказ[d] (1987)

премия Хьюго за лучшую короткую повесть[d] (1992)

премия «Хьюго» за лучшую нефантастическую работу[d] (1995)

Ретро-премия «Хьюго»[d] (1996)

премия «Космос-2000»[d] (1985)

Зал славы научной фантастики и фэнтези[d] (1997)

член Комитета скептических расследований[d]

член Американской академии искусств и наук[d]

Retro Hugo Award for Best Novelette[d] (2018)

Retro Hugo Award for Best Short Story[d] (2016)

премия Дитмара[d]

Великие иммигранты[d] (2006)

[14][15]
Ачучы яки уйлап табучы позитронный мозг[d] һәм позитронный робот[d]
Рәсми веб-сайт asimovonline.com​(ингл.)
Commons Creator бите Isaac Asimov
 Айзек Азимов Викиҗыентыкта
Википедиядә Азимов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Укучыларга мөрәҗәгатьләрнең берсендә Азимов түбәндәгечә Хәзерге дөньяда фәнни фантастиканың гуманистик ролен формалаштырды: «Nарих кешелеккә башка дошманлык итәргә рөхсәт ителми торган ноктага җитте. Җирдә кешеләр дус булырга тиеш. Мин һәрчак моны үз әсәрләремдә ассызыкларга тырыштым... Бөтен кешеләрне бер-берсен яратырга мәҗбүр итәргә мөмкин дип уйламыйм, тик мин кешеләр арасында нәфрәтне бетерергә теләр идем. Фәнни фантастика кешелек дөньясын берләштерергә ярдәм итә торган буыннарның берсе дип бик җитди уйлыйм. Фантастикада без күтәргән проблемалар бөтен кешелекнең мөһим проблемалары булып тора... Язучы-фантаст, фантастиканы укучы, фантастика үзе кешелеккә хезмәт итә»[19].

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ Record #24597135 // VIAF — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
  2. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  3. ↑ https://mormonarts.lib.byu.edu/people/isaac-asimov/
  4. ↑ Notable Names Database — 2002.
  5. ↑ https://id.loc.gov/authorities/names/nb90003414.html
  6. ↑ 6,0 6,1 Краткая литературная энциклопедия — Москва: Советская энциклопедия, 1962.
  7. ↑ Isaac Asimov // The Guardian.com — 2008. — ISSN 1756-3224; 1354-4322
  8. ↑ Isaac Asimov // The Daily Telegraph / C. Evans — London: 1992. — ed. size: 622719 — ISSN 0307-1235; 1477-3805
  9. ↑ Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  10. ↑ Gregersen E. Encyclopædia Britannica
  11. ↑ Mormon Literature & Creative Arts
  12. ↑ San Francisco Chronicle — San Francisco: Hearst Communications, 1865. — ISSN 1932-8672; 2574-5921
  13. ↑ Title: Little Brothers — 1995.
  14. ↑ https://www.carnegie.org/awards/search/great-immigrants-search/
  15. ↑ https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2006-great-immigrants/
  16. ↑ Ващенко А. В. АЗИМОВ 2019 елның 3 гыйнвар көнендә архивланган. // Большая российская энциклопедия. Том 1. Москва, 2005, стр. 273—274.
  17. ↑ The Death of Science Fiction © 1991 and 1994 by Robert J. Sawyer(ингл.)
  18. ↑ Sir Arthur Clarke Named Recipient of 2004 Heinlein Award, 05.22.04 2009 елның 22 июнь көнендә архивланган.(ингл.)
  19. ↑ Араб-оглы Э. А. «Конец вечности» — роман-предостережение. // Библиотека научной фантастики в 15 томах, том 9. — М.: Молодая гвардия, 1966

Сылтамалар

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Айзек_Азимов&oldid=4076172